Kayit dişI İSTİhdam ve mücadele yöntemleri planlama uzmanliği tezi

5.3 Kayıtlı Sisteme Girişlerin Artırılması 
Aktif istihdam politikaları ve teşvik mekanizmaları ile kayıtlı çalışmanın daha 
cazip hale getirilmesi, çalışanların eğitim seviyesinin yükseltilmesi, yoksul kesimin 
çalıştığı katma değeri düşük ve geçici işlere yönelik özel sosyal güvenlik 
programlarının uygulanması gibi önlemlerle kayıt dışı istihdam azaltılabilir. 

Aktif İstihdam Politikaları ve İlk İşe Başlarken Verilecek Teşvikler: 
Kayıt dışı çalışmanın genç yaşta çalışanlar arasında daha yaygın olduğu dikkate 
alındığında özellikle ilk işe başlarken aktif istihdam politikalarının uygulanması hem 
işsizlik sorununu azaltacak hem de kayıtlı çalışmayı teşvik edecektir. Uzun süre işsiz 
olan ya da geçici işlerde çalışanlara yönelik verilecek mesleki ve teknik eğitimler 
sonrasında işe başladıkları takdirde ücretten alınan vergi ve prim oranlarında geçici 
süre ile indirim, erteleme ya da istihdam yükünün bir kısmının kamu tarafından 
karşılanması yoluyla özel sektörde istihdam edilmeleri sağlanabilir. Böylece bu 
kişilerin uzun süre işsiz kalmaları ya da geçici ve niteliksiz işlerde kayıt dışı 
çalışmaları engellenebilir.
 
Bu kapsamda Türkiye’de uygulanan aktif işgücü politikalarının yetersiz 
düzeyde olduğu bilinmekle beraber aktif işgücü programlarına ayrılan kaynak 
noktasında bir çalışma da bulunmamaktadır. OECD ülkelerinde aktif işgücü 
programlarının GSYİH içindeki oranı % 0,2 ile % 1,7 arasında değişmekle beraber 
bu konularda somut verilere sahip olan OECD ülkelerinin ortalaması % 0,8 
civarındadır. Türkiye’de ise bu oranın %0,1’in çok altında olduğu düşünülmektedir. 
İlerleyen dönemde İŞKUR tarafından uygulamaya konulacak aktif işgücü 
politikalarının çeşitlendirilmesi, bu programlardan faydalanacak kişi sayısının 
artırılması, programlar için daha fazla kaynak ayrılması gerekmektedir. İşsizlik 

---

143 
Sigortası Fonunun mali dengesi de gözetilerek fondan İŞKUR’a bu programlar için 
belirli bir kaynak aktarılarak programların finansman sorunu ortadan kaldırılabilir.
Yine kendi işini kurmak isteyenlere sağlanacak vergi teşvikleri, faizsiz kredi 
ve mikrofinans uygulamaları ile bu kişilerin kayıtlı sistem içinde çalışmaları 
sağlanabilir. 
