146
mikro sosyal sigorta ve sosyal yardım programlarının uygulanması gibi bazı
önerilerin iyi denetlenemediği takdirde suistimale açık olması, yapısal düzenlemeler
yapılmaksızın kayıt dışı istihdama yönelik zamansız ve aşırı denetimlerin de işsizliğe
neden olması gibi riskler dikkate alındığında bazı mücadele yöntemleri için
önceliklendirme yapılması gerektiği açıktır.
Bu noktada, kayıtlı sistemin güçlendirilmesi ile
ilgili önlemlere öncelik
verilmeli, ancak bu paket içinde yer alan idari, mali ve yasal yüklerin azaltılması
politikası ise kamu maliyesine getireceği yük dikkate alınarak orta vadede ve
kademeli olarak uygulanmalıdır. Ayrıca yüklerin azaltılması ile beraber denetimlere
de hız verilmesi gerektiği dikkate alındığında, gerekli denetim altyapısı
oluşturulduktan sonra mali yükümlülüklerde indirim yapılmalıdır. Ancak, bu süreçte
kamu maliyesine yük getirmeyen kıdem tazminatı miktarının indirilmesi, ya da
aktüeryal dengeler de dikkate alınarak işsizlik sigortası priminin düşürülmesi kısa
vadede uygulanabilir bir politika seçeneğidir.
Bununla birlikte, kayıtlı sistemin
güçlendirilmesi ile ilgili olarak, işletmelerin rekabet gücünün artırılması ve
KOBİ’lerin finansman sorunlarının çözülmesine yönelik
politikalar ancak orta ve
uzun vadede sonuç vereceğinden bu politikaların da bir an önce oluşturulması ve
uygulamaya konması gerekmektedir.
Kayıt dışı istihdamla mücadelede kayıtlı sektörün güçlendirilmesi ile ilgili
önlemler alınırken aynı süreçte kişileri kayıtlı çalışmaya zorlayacak sistemin
altyapısı kurulmalı, bu konuda toplumun tüm kesimlerinin desteği alınmalı, af ve
yapılandırma beklentilerinin önüne geçilmelidir. Denetim altyapısı
ve kamu
kurumları arasında koordinasyon ile beraber toplumun desteği sağlandıktan ve kayıtlı
sistem güçlendirildikten sonra kademeli olarak vergi ve sosyal güvenlik primlerinde
indirim yapılmalı, bu indirimle beraber denetimlere hız verilmelidir.
Yine kayıtlı sistemin güçlendirilmesi ve kişilerin kayıtlı çalışmaya
zorlanmasından sonra, halen eğitim seviyesinin düşüklüğü ve gelir azlığı gibi
nedenlerle kayıtlı çalışmak isteyip de kayıt dışı çalışmak mecburiyetinde kalanlara
yönelik aktif istihdam politikaları uygulanmalı, ilk işe girişte bazı teşvikler
147
getirilmeli, danışmanlık hizmetleri sağlanmalıdır. Kayıt dışı çalışanların eğitim
seviyesinin düşük olduğu dikkate alınarak, çalışanların eğitim seviyesinin
artırılmasına yönelik çalışmalara da öncelik verilmelidir.
Diğer ülkelerde olduğu gibi düşük ücretli olup kayıt dışı çalışanlara yönelik
mikro sosyal sigorta ve yardım programlarının uygulanması, kuşkusuz kayıt dışı
çalışmayı azaltacaktır. Ancak, bu programlarının uygulanması için sosyal güvenlik
reformunun tam olarak hayata geçmesi ve bu konuda suistimalleri
önleyecek denetim
altyapısının oluşturulması gerekmektedir.
Son olarak, orta ve uzun vadede etkileri görülecek olan kayıt dışı çalışma ile
ilgili olumlu tutum ve davranışların değiştirilmesi için çalışanların ve işletmelerin bir
an önce bilinçlendirilmesi, kamuya duyulan güvensizliğin ve kamu hizmetlerine
duyulan memnuniyetsizliğin azaltılması için gerekli çalışmalar başlatılmalıdır.
Dostları ilə paylaş: