Kayit dişI İSTİhdam ve mücadele yöntemleri planlama uzmanliği tezi

Eğitim Seviyesinin Yükseltilmesi: 
Kayıt dışı çalışma ile eğitim seviyesi 
arasındaki ilişki göz önünde bulundurulduğunda istihdam edilenlerin ya da okuma 
çağındaki nüfusun eğitim seviyesinin artırılması gerekmektedir. Eğitim seviyesinin 
yükseltilmesinin yanı sıra işgücü eğitimlerinin işgücü piyasasının ihtiyaçlarına uygun 
olarak belirlenmesi, işgücü açığının bulunduğu mesleki ve teknik eğitimlere önem 
verilmesi gerekmektedir. Eğitim seviyesinin artırılmasının, işgücü verimliliği ve 
katma değerde sağlayacağı artış işletme gelirlerinin artmasına ve kayıt dışı 
çalışmanın azalmasına neden olacaktır. 

Mikro Sosyal Sigorta ve Sosyal Yardım Programlarının Uygulanması: 
Şu anda zorunlu sigortacılık kapsamında bulunmayan ev işlerinde çalışanlar, geçici 
işlerde çalışanlara yönelik mikro sosyal sigorta programlarının uygulanması bu 
kesimleri kayıt altına alacaktır. Bu kapsamda bazı AB üyesi ülkelerde uygulanan 
hizmet fişi, çek hizmeti uygulamaları yürürlüğe konulabilir. Hanehalklarının ev 
işleri, çocuk bakıcılığı ve benzeri işleri yapanları sosyal güvenlik kurumlarından 
alacakları servis fişi karşılığında evlerinde çalıştırmaları, çalışanların bu fişleri 
sürekli çalıştıkları firmalara vermesi, firmaların da aldıkları fişi ilgili sosyal güvenlik 
kurumuna daha yüksek bedel karşılığında iade etmesine dayanan bu uygulama ile 
hem istihdamın artırılması hem de bu alandaki kayıt dışı istihdamın azaltılması 
mümkün olacaktır. Servis fişlerinin alış ile satış bedeli arasındaki oluşan farkın bir 
kısmı ile bu işlerde çalışanların vergi ve prim ödemelerine kamu tarafından katkı 
sağlanacaktır. Bu kişileri evlerinde servis fişi karşılığında çalıştıran hanehalklarına 
yönelik olarak vergi indirimi ya da vergi iadesi uygulaması ile servis fişi almaları 
özendirilebilir.

---

144 
Yine düşük nitelikli ve düşük ücretli işlerde geçici çalışanlar ile tarımsal 
işlerde çalışıp gelir düzeyi çok düşük olanlar için prim ödeme gün sayısının az, prim 
oranının düşük olduğu ve asgari bir emeklilik gelirini garanti eden sosyal sigorta 
programları uygulanabilir. Ancak, mikro sosyal sigorta programları uygulanırken 
kapsam çok iyi belirlenmeli, bu programların suiistimali, diğer sigorta 
programlarından bu programlara yönelik olası geçişler önlenmeli, usulsüz 
kullanımlara yönelik sıkı yaptırımlar uygulanmalıdır. 
Yine kayıt dışı istihdamın önemli nedenlerinden birinin yoksulluk olduğu göz 
önüne alındığında etkin işleyen bir sosyal yardım ağının kurulması, mikro sosyal 
güvenlik programlarından yararlananlar için gerekirse sosyal yardım verilmesi 
yoksul kesimin kayıt dışı çalışmasını azaltacaktır. Ancak, bu yönde uygulanacak 
politikalarda oluşabilecek suiistimallerin giderilmesi için sosyal yardımların 
sağlanmasında kullanılacak objektif kriterler belirlenmeli, keyfi ve usulsüz 
uygulamalara yönelik olarak sıkı denetim ve yaptırımlar getirilmelidir. 
