86
Bakı iqtisadi rayonunun tərkibində olan Sumqayıt şəhərinin
informasiya arealına daxil olan ən zəngin iş təcrübəsinə malik olan
kitabxana sisitemlərindən biri də Sumqayıt şəhər MKS-dir.
Sumqayıt şəhərində 88 kitabxana fəaliyyət göstərir. Bu şəhərdə
yerləşən kitabxanaların 22,7 faizi Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi
sisiteminə daxildir və Respublika üzrə ümumi kitabxana resurslarının 3,8
faizini təşkil edir. Sumqayıt şəhər kitabxanalarının informasiya
resurslarının ümumi həcmi 2,5 milyona yaxındır ki, bu da Respublika
kitabxana resusrslarının 3 faizini təşkil edir. Sumqayıt şəhərində mövcud
olan kitabxanalarda 82 kitabxanaçı işləyir ki, bunlardan 22 faizi ali
kitabxanaçılıq təhsilli, 24,4 faizi isə qeyri-ali kitabxanaçılıq təhsilli
işçilərdir ( 6).
Sumqayıt şəhər S. Vurğun adına Mərkəzi kitabxana 1958-ci ildən
fəaliyyət göstərir. 1966-cı ildən kitabxanaya S. Vurğunun adı verilmişdir.
1974-cü ildən Sumqayıtda olan dövlət kitabxanalarını özündə birləşdirən
MKS-nin metodik mərkəzidir. Kitabxananın 5 şöbəsi, 19 filialı var.
sistemə 20 dövlət kitabxanası: S. Vurğun adına mərkəzi şəhər kitabxa-
nası, 13 böyük, 1 gənclər, 4 uşaq kitabxanaları və N. Gəncəvi adına uşaq
kitabxana klub daxildir. S. Vurğun adına Sumqayıt şəhər Mərkəzi kitab-
xananın fondu 124419 nüsxə, oxucusu 5488 nəfər, kitab verilişi 169181
nüsxədir. Filiallarda olan kitab fondunun ümumi həcmi 493962 nüsxədir.
MKS-in fondu isə 582776 nüsxədir ( 6, 11 ).
Bildiyimiz kimi “Kitabxana işi haqqında” Azərbaycan Respubli-
kasının Qanununda da göstərilir ki, kitabxana fondunun tərkibinə kitab,
jurnal, qəzet, digər çap məhsulları, audiovizual və texniki vasitələrlə
oxunan materiallar, əlyazmalar və başqa informasiya daşıyıcıları daxildir
( 1, 13 ).
Bu qanunu əldə rəhbər tutaraq Sumqayıt şəhər MKS-i də dövlət
vəsaiti hesabına yeni ədəbiyyatları almaqla, Prezident Aparatından, M. F.
Axundov adına Respublika Milli Kitabxanasından kitab mübadiləsi yolu
ilə, nəşriyyatların və müəlliflərin bağışladıqları kitablar hesabına kitab
fondunu daim zənginləşdirir.
Oxucuların ümumtəhsil, mədəni və peşə sorğularının ödənilməsi
üçün kitabxananın universal profilli kitab fondu vardır.
MKS-in fondu elm sahələri üzrə də çox zəngindir. Elm sahələri
üzrə fondun tərkibi: ictimai-humanitar, təbiət elmləri, texnika, kənd
təsərrüfatı, iqtisadiyyat, hüquq və hərbi elm, təhsil, mədəniyyət,
incəsənət, filologiya, bədii ədəbiyyat, din, fəlsəfə, psixologiya, məlumat
nəşrlərindən və s. ibarətdir. Fondun tərkibinə daxil olan sənəd-
informasiya resursları həm kiril, həm də latın qrafikalıdır. Burada
87
azərbaycan, rus və digər başqa dillərdə kitab, kitabça, jurnal,qəzet və
digər nəşrlər vardır.
Burda oxucuya lazım olan kitabı tapmağa kömək edən mühüm
mənbə kimi əlifba və sistemli kataloqlar, sistemli və ölkəşünaslıq
kartotekaları tərtib edilmişdir. Xidmət şöbəsi əhaliyə abonement və oxu
zalı vasitəsilə xidmət göstərir. Oxucuların müxtəlif sorğularını tez və
dolğun ödəməyə çalışır, çap əsərlərindən səmərəli istifadə etməyə kömək
edir, fondun qorunmasını həyata keçirir, MKS-in imkanlarını açmaqdan
ötrü hər bir oxucuya sistemdaxili və kitabxanalararası abonement
haqqında məlumat verir.
Sistemin oxucularına əhatəli və dolğun xidmət göstərmək üçün
məlumat-biblioqrafiya şöbəsi onlara biblioqrafiya xidmətini təşkil edir.
Soraq-biblioqrafiya aparatını təkmilləşdirir, biblioqrafik işi əlaqələndirir
və ona nəzarət edir, məqalələrin sistemli və diyarşünaslıq kartotekalarını
aparır. Oxuculara lazım olan ədəbiyyatın seçilməsində köməklik göstərir,
onların kartotekalardan, tövsiyə siyahılarından və biblioqrafik
materiallardan istifadə etmələrinə imkan yaradır. Soraq-biblioqrafiya
aparatı və onun tərkib hissələri, kataloq və kartoteka sistemi haqqında
məlumat verir. Yeni daxil olan ədəbiyyatın məlumat bülletenini tərtib
edir və xülasəsini “Sumqayıt” qəzetində dərc etdirir.
Hər il soraq-biblioqrafiya aparatını təşkil edən soraq və
biblioqrafik nəşrlər fondu, kataloq və kartotekalar sistemi, yazılı şəkildə
yerinə yetirilmiş arayışlar fondu ilə iş müntəzəm olaraq davam etdirilir.
2009-cu ildə məlumat-biblioqrafik nəşrlər fonduna şöbə əməkdaşlarının
tərtib etdiyi “Sumqayıtın mədəni həyatı” (Sumqayıt şəhərinin
yaranmasının 60 illiyi), “Bəşəri ideyalar carçısı” (Şeyx Məhəmməd
Xiyabaninin anadan olmasının 130 illiyi), “Sinəmdə söz bulağı var”
(Vaqif Bəhmənli-55) adlı vəsaitlər daxil olmuşdur. “Uşaqların haqqları
və reallıqlar” (Beynəlxalq uşaq ili), 1988-ci il fevralda Sumqayıtda baş
verən hadisələrə həsr olunmuş “Həqiqəti gələcək nəsillərə” adlı
biblioqrafik vəsaitlər yeni materiallarla zənginləşdirilmiş, biblioqrafik
nəşrlər
fonduna daxil edilmişdir. “Ölkəşünaslıq”, “Sumqayıt”,
“Sistemli”, “Poeziya mövzularda” kartotekaları (Azərbaycan və rus
dillərində) ilə iş davam etdirilmiş, məzmunca köhnəlmiş məqalələrin
təsvir kartoçkaları kartotekalardan xaric edilmişdir.
Prezidentin sərəncamına əsasən 2005-ci ildə kitabxanaya 6600
nüsxə, 2006-cı ildə isə 2658 nüsxə yeni ədəbiyyat daxil olmuşdur. Buna
görə digər illərlə müqayisədə 2005-2006-cı illərdə MKS-in fondu çox
olmuşdur. Yeni daxil olan ədəbiyyat əsasən Respublika Kitabxana
Kollektorundan, Prezident Aparatından, Mədəniyyət İdarəsi tərəfindən,
M. F. Axundov adına Respublika Milli Kitabxanasının mübadilə şöbəsin-
Dostları ilə paylaş: |