Kompyuterning tashqi qurilmalari

KOMPYUTERNING TASHQI QURILMALARI

Kompyuter

to‘g‘ri va samarali ishlashi uchun o‘zaro bir-birini to‘ldirib turuvchi texnik ta’minot (hardware) va dasturiy ta’minot (software)dan tashkil topgan.

Kompyuterning ichki texnik qismlari, odatda, komponentlar, tashqi texnik qurilmalari esa tashqi qurilmalar deb ataladi.

INFORMATIKA 10-sinf

KLAVIATURALAR

Ayrim qurilmalarda esa bajaradigan vazifalariga moslashtirilgan klaviatura mavjud. Masalan, mobil qurilmalar, bank avtomatlari.
Zamonaviy qurilmalar ekraniga klaviatura vazifasini bajaruvchi virtual klaviatura chaqirilishi mumkin.
Sensor – tashqi muhitdan berilgan fizik o‘zgarishlarni signal sifatida qabul qiluvchi kiritish qurilmasi.

MANIPULYATORLAR

sichqonchadan farqli ravishda, harakatlanish maydoni cheklangan joylarda foydalaniladi.

tebranuvchi vertikal tutqich yordamida kompyuterga axborot kiritish qurilmasi.

ko‘rsatkich yoki ekrandagi kursorni boshqarish uchun mo‘ljallangan kiritish moslamasi.

Notebook yoki ba’zi raqamli qurilmalarda sichqoncha vazifasini o‘taydi.

GRAFIK TASVIRLARNI KIRITISH QURILMALARI

matn yoki rasmlarni kompyuterga elektron ko‘rinishda o‘tkazish maqsadida ishlatiladi.

ning planshetli va qo‘l skaneri turlari mavjud.
2D skaner
shtrixkod (qora va oq chiziqlar)ni skanerdan o‘tkazadi va uni raqamga aylantiradi.
Shtrix-kod skaneri
2D tasvirni emas, 3D modelni skanerlaydi.
Uch o‘lchovli skaner

RAQAMLI TASVIR VA OVOZNI KIRITISH QURILMALARI

Veb-kamera – real vaqtda rasm yoki video uzatish uchun mo‘ljallangan raqamli video yoki fotokamera.
Grafik planshet – qo‘l harakati yordamida yaratilgan axborotlarni kompyuterga to‘g‘ridan-to‘g‘ri kiritish qurilmasi.
Grafik planshet – qo‘l harakati yordamida yaratilgan axborotlarni kompyuterga to‘g‘ridan-to‘g‘ri kiritish qurilmasi..

Chiqarish qurilmalari

Kompyuter xotirasida saqlangan axborotni vizual ko‘rish yoki chop etish, ovozli axborotni esa ovoz chiqarish qurilmalari orqali eshitish mumkin.

VIZUAL KO‘RISH QURILMALARI

matnli, grafik va videoaxborotlarni ekranda vizual ko‘rsatib beruvchi qurilma.

LCD ekranni sensor bilan birlashtiruvchi interfaol qurilma.
Sensorli ekran
axborotning proyektor ekrani yoki interfaol doska kabi tekis maydonga proyeksiyalarini namoyish etish qurilmasi.
Proyektor
sensorli ekran kabi ishlaydi, lekin faqat kiruvchi axborotlarnigina qabul qiladi.
Interfaol doska

CHOP ETISH QURILMALARI

CMYK modelidagi ranglarni sepish orqali axborotlarni chop etish qurilmasi.

Lazerli printer
Plotter
3D printer
axborotlarni lazer tushirish orqali chop etish qurilmasi
grafik axborotlarni katta o‘lchamda yuqori sifat bilan chop etish qurilmasi.
uch o‘lchovli obyektlarni chop etish qurilmasi.

TASHQI QURILMALARNI ULASH

Kompyuter tashqi qurilmalari tizimli plataga tizimli blok orqa qismida joylashgan maxsus portlar orqali ulanadi. Ulardan eng asosiylari bilan tanishamiz.

• Ta’minot bloki orqali tizim bloki elektr toki bilan ta’minlanadi.
• Klaviatura va sichqoncha PS/2 yoki USB port orqali ulanadi.
• Monitor HDMI, DVI va VGA portlaridan biri orqali ulanadi.
• Tashqi qurilmalar USB portlari orqali ulanadi.
• Tarmoq qurilmalari LAN tarmoq porti orqali ulanadi.
• Karnay va mikrofon ovozli axborotni kirituvchi va chiqaruvchi portlarga ulanadi.