Konvensiyanin 5-Cİ azadliq və toxunulmazliq hüququ

5-

CI MADDƏ ÜZRƏ TƏLIMAT 

–

 

AZADLIQ VƏ TOXUNULMAZLIQ HÜQUQU

 

 

 

© Avropa Şurası / Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi, 2014 

45

 

Panchenko v. Russia

 

(Pançenko Rusiyaya qarşı), № 45100/98, 8 fevral 2005-ci il 

Pankiewicz v. Poland

, 

№ 34151/04, 12 fevral 2008-ci il  

Pantea v. Romania

 

(Pankeviç Rumıniyaya qarşı), № 33343/96, AİHM 2003-VI 

Paradis v. Germany

 (dec.), 

№ 4065/04, 4 sentyabr 2007-ci il  

Petkov and Profirov v. Bulgaria

 

(Petkov və Profirov Bolqarıstana qarşı), № 50027/08 və № 

50781/09, 24 iyun 2014-cü il

  

Petukhova v. Russia 

(Petuxova Rusiyaya qarşı),

 

№ 28796/07,

 

2 may 2013-cü il

 

Piotr Baranowski v. Poland

, 

№ 39742/05, 2 oktyabr 2007-ci il 

Piotr Osuch v. Poland

, 

№ 30028/06, 3 noyabr 2009-cu il 

Piruzyan v. Armenia

, 

№ 33376/07, 26 iyun 2012-ci il 

Plesó v. Hungary 

(

Plesou Macarıstana qarşı),

 

№ 41242/08, 2 oktyabr 2012-ci il

  

Prencipe v. Monaco

, 

№ 43376/06, 16 iyul 2009-cu il 

—Q—

 

Quinn v. France

 

(Kuinn Fransaya qarşı), 22 mart 1995-ci il, Seriya A № 311 

—R—

 

R.L. and M.-J.D. v. France

 

(R.L. və M. –J.D. Fransaya qarşı), № 44568/98, 19 may 2004-cü 

il 

R.M.D. v. Switzerland

 

(R.M.D. İsveçrəyə qarşı), 26 sentyabr 1997-ci il, Hesabatlar 1997-VI 

Radu v. Germany 

(Radu Almaniyaya qarşı), № 20084/07, 16 may 2013-cü il 

 

Rahimi v. Greece

 

(Rahimi Yunanıstana qarşı) № 8687/08, 5 aprel 2011-ci il 

Rakevich v. Russia

 

(Rakeviç Rusiyaya qarşı), № 58973/00, 28 oktyabr 2003-cü il 

Rantsev v. Cyprus and Russia

 

(Rantsev Kiprə və Rusiyaya qarşı), № 25965/04, AİHM 2010-

cu il 

Raudevs v. Latvia 

(Raudevs Latviyaya qarşı), № 24086/03, 17 dekabr 2013-cü il

 

Rehbock v. Slovenia

 

(Rebok Sloveniyaya qarşı), № 29462/95, AİHM 2000-XII 

Reinprecht v. Austria

 

(Reinprext Avstriyaya qarşı), № 67175/01, AİHM 2005-XII 

Riad and Idiab v. Belgium

 

(Riad  və  İdiab  Belçikaya  qarşı),  №  29787/03  və  29810/03, 

24 yanvar 2008-ci il 

Riera Blume and Others v. Spain

 

(Riera Blume və başqaları İspaniyaya qarşı), № 37680/97, 

AİHM 1999-VII 

Ruiz Rivera v. Switzerland 

(Ruiz Rivera İsveçrəyə qarşı),

 

№ 8300/06, 18 fevral 2014-cü il

 

—S—

 

S.B.C. v. the United Kingdom

 (S.B.C. 

Birləşmiş Krallığa qarşı), № 39360/98, 19 iyun 2001-ci 

il 

S.P. v. Belgium

 

(S.P. Belçikaya qarşı) (dec.), № 12572/08, 14 iyun 2011-ci il 

S.R. v. the Netherlands

 

(S.R. Niderlanda qarşı) (dec.),

 

№ 13837/07, 18 sentyabr 2012-ci il

 

Saadi v. the United Kingdom

 (Saadi 

Birləşmiş Krallığa qarşı), № 13229/03, 11 iyul 2006-cı il 

Saadi v. the United Kingdom

  (Saadi 

Birləşmiş  Krallığa  qarşı)  [GC],  №  13229/03,  AİHM 

2008-ci il 

Sadegül Özdemir v. Turkey

 

(Sadegül Özdemir Türkiyəyə qarşı), № 61441/00, 2  avqust 2005-

ci il 

Şahin Çağdaş v. Turkey 

(Şahin Çağdaş Türkiyəyə qarşı),

 

№ 28137/02, 11 aprel 2006-cı il

 

Sakık  and  Others  v. Turkey

 

(Sakık  və  başqaları  Türkiyəyə  qarşı), 26 noyabr  1997-ci il, 

Hesabatlar 1997-VII 

Salayev v. Azerbaijan

 

(Salayev Azərbaycana qarşı), № 40900/05, 9 noyabr 2010-cu il 

---

5-

CI MADDƏ ÜZRƏ TƏLIMAT 

–

 

AZADLIQ VƏ TOXUNULMAZLIQ HÜQUQU

 

 

 

46 

© Avropa Şurası / İnsan Hüquqları Məhkəməsi, 2014 

Sanchez-Reisse v. Switzerland

 (Sançes-

Reisse İsveçrəyə qarşı), 21 oktyabr 1986-cı il, Seriya 

A 

№ 107 

Sarigiannis v. Italy

 

(Sariqiannis İtaliyaya qarşı), № 14569/05, 5 aprel  2011-ci il 

Schiesser v. Switzerland

 

(Şisser İsveçrəyə qarşı), 4 dekabr 1979-cu il, Seriya A № 34 

Schwabe  and M.G. v. Germany

 

(Şvabe  və  M.G.  Almaniyaya  qarşı),  №  8080/08, 1 dekabr 

2011-ci il 

Scott v. Spain

 

(Skott İspaniyaya qarşı), 18 dekabr 1996-cı il, Hesabatlar 1996-VI 

Selçuk v. Turkey

 

(Selçuk Türkiyəyə qarşı), № 21768/02, 10 yanvar 2006-cı il 

Shabani v. Switzerland

 

(Şabani İsveçrəyə qarşı), № 29044/06, 5 noyabr 2009-cu il 

Shamayev and Others v. Georgia and Russia

 

(Şamayev və başqaları Gürcüstana və Rusiyaya 

qarşı), № 36378/02, AİHM 2005-III  

Shamsa v. Poland

 

(Şamsa Polşaya qarşı), № 45355/99 and 45357/99, 27 noyabr 2003-cü il 

Shcherbina v. Russia 

(Şerbina Rusiyaya qarşı),

 

№ 41970/11, 26 iyun 2014-cü il

 

Shimovolos v. Russia

 

(Şimovolos Rusiyaya qarşı), № 30194/09, 21 iyun 2011-ci il 

Shtukaturovv. Russia

 

(Ştukaturov Rusiyaya qarşı), № 44009/05, AİHM 2008-ci il 

Shulgin v. Ukraine

 

(Şulqin Ukraynaya qarşı), № 29912/05, 8 dekabr 2011-ci il 

Simons v. Belgium 

(Simons Belçikaya qarşı)

 

(dec.), 

№ 71407/10, 28 avqust 2012-ci il

 

Skrobol v. Poland

 

(Skrobol Polşaya qarşı), № 44165/98, 13 sentyabr 2005-ci il  

Smirnova v. Russia

 (Smirnova Rusiya

ya qarşı), № 46133/99 və 48183/99, AİHM 2003-IX 

Soldatenko v. Ukraine

 

(Soldatenko Ukraynaya qarşı), № 2440/07, 23 oktyabr 2008-ci il 

Solmaz v. Turkey

 

(Solmaz Türkiyəyə qarşı), № 27561/02, 16 yanvar 2007-ci il 

Stanev v. Bulgaria

 (Stanev 

Bolqarıstana qarşı), [GC] № 36760/06, 17 yanvar 2012-ci il 

Staðaitis v. Lithuania

 

(Staşaitis Litvaya qarşı), № 47679/99, 21 mart 2002-ci il  

Steel and Others v. the United Kingdom

 

(Stil  və  başqaları  Birləşmiş  Krallığa  qarşı), 23 

sentyabr 1998-ci il, Hesabatlar 1998-VII 

Stephens v. Malta (

№ 1)

 

(Stefens Maltaya qarşı (№ 1)), № 11956/07, 21 aprel 2009-cu il 

Stephens v. Malta (

№ 2)

 

(Stefens Maltaya qarşı (№ 2)), № 33740/06, 21 aprel 2009-cu il 

Stepuleac v. Moldova

 

(Stepulyak Moldovaya qarşı), № 8207/06, 6 noyabr 2007-ci il  

Stoichkov v. Bulgaria

 (Stoiçkov 

Bolqarıstana qarşı), № 9808/02, 24 mart 2005-ci il 

Storck v. Germany

 

(Ştork Almaniyaya qarşı), № 61603/00, AİHM 2005-V 

Sulaoja v. Estonia

 

(Sulaoya Estoniyaya qarşı), № 55939/00, 15 fevral 2005-ci il 

Suso Musa v. Malta 

(Suso Musa Maltaya qarşı),

 

№ 42337/12, 23 iyul 2013-ci il

 

Svipsta v. Latvia

 

(Svipsta Latviyaya qarşı), № 66820/01, AİHM 2006-III 

—T—

 

Talat Tepe v. Turkey

 (Talat Tepe 

Türkiyəyə qarşı), № 31247/96, 21 dekabr 2004-cü il

 

Tepe v. Turkey

 (Tepe 

Türkiyəyə qarşı), № 31247/96, 21 dekabr 2004-cü il 

Tase v. Romania

 

(Tase Rumıniyaya qarşı), № 29761/02, 10 iyun 2008-ci il 

Tiron v. Romania

 

(Tiron Rumıniyaya qarşı), № 17689/03, 7 aprel 2009-cu il 

Toniolo v. San Marino and Italy

 

(Toniolo San Marinoya və İtaliyaya qarşı), № 44853/10, 26 

iyun 2012-ci il

 

Toshev v. Bulgaria

 

(Toşev Bolqarıstana qarşı), № 56308/00, 10 avqust 2006-cı il 

Toth v. Austria

 

(Tot Avstriyaya qarşı), 12 dekabr 1991-ci il, Seriya A № 224 

Tsirlis and Kouloumpas v. Greece

 (Ts

irlis və Kulumpas Yunanıstana qarşı), 29 may 1997-ci 

il, Hesabatlar 1997-III 

Ţurcan v. Moldova

 

(Turkan Moldovaya qarşı), № 39835/05, 23 oktyabr 2007-ci il 

---

5-

CI MADDƏ ÜZRƏ TƏLIMAT 

–

 

AZADLIQ VƏ TOXUNULMAZLIQ HÜQUQU

 

 

 

© Avropa Şurası / Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi, 2014 

47

 

—V—

 

Vachev v. Bulgaria

 (Vaçev 

Bolqarıstana qarşı), № 42987/98, AİHM 2004-VIII  

Vander Leer v. the Netherlands

 (Vander Leer 

Niderlanda qarşı), 21 fevral 1990-cı il, Seriya A 

№ 170-A 

Van Droogenbroeck v. Belgium

 

(Van  Droogenbroek  Belçikaya  qarşı),  24  iyun  1982-ci il, 

Seriya A 

№ 50 

Varbanov v. Bulgaria

 (Varbanov 

Bolqarıstana qarşı), № 31365/96, AİHM 2000-X 

Varga v. Romania

 

(Varqa Rumıniyaya qarşı), № 73957/01, 1 aprel 2008-ci il 

Vasileva v. Denmark

 

(Vasileva Danimarkaya qarşı), № 52792/99, 25 sentyabr 2003-cü il 

Vassis and Others v. France

 

(Vassis və başqaları Fransaya qarşı), № 62736/09, 27 iyun 2013-

cü il  

Velinov v. the former Yugoslav Republic of Macedonia

 

(Velinov  keçmiş  Yuqoslav 

Respublikası Makedoniyaya qarşı),

 

№ 16880/08, 19 sentyabr 2013-cü il

 

Viorel Burzo v. Romania

, 

№ 75109/01 and 12639/02, 30 iyun 2009-cu il 

Voskuil v. the Netherlands

 (Voskuil 

Niderlanda qarşı), № 64752/01, 22 noyabr 2007-ci il 

Vrenèev v. Serbia

 

(Vrençev Serbiyaya qarşı), № 2361/05, 23 sentyabr 2008-ci il 

—W—

 

Waite v. the United Kingdom

 (Ueyt 

Birləşmiş Krallığa qarşı), № 53236/99, 10 dekabr 2002-ci 

il 

Wassink v. the Netherlands

  (Vassink 

Niderlanda qarşı), 27 sentyabr 1990-cı il, Seriya A № 

185-A 

Weeks v. the United Kingdom

 (Viks 

Birləşmiş Krallığa qarşı), 2 mart 1987-ci il, Seriya A № 

114 

Wemhoff v. Germany

 

(Vemhoff Almaniyaya qarşı), 27 iyun 1968-ci il, Seriya A № 7 

Willcox and Hurford v. the United Kingdom

 

(

Villkoks və Hurford Birləşmiş Krallığa qarşı) 

(dec.). 

№ 43759/10 və 43771/12, 8 yanvar 2013-cü il  

Winterwerp v. the Netherlands

 (Vinterverp 

Niderlanda qarşı), 24 oktyabr 1979-cu il, Seriya A 

№ 33 

Witold Litwa v. Poland

 

(Vitold Litva Polşaya qarşı), № 26629/95, AİHM 2000-III 

Wùoch v. Poland

 

(Vlox Polşaya qarşı), № 27785/95, AİHM 2000-XI  

Wùoch v. Poland (

№ 2)

 

(Vlox Polşaya qarşı № 2), № 33475/08, 10 may 2011-ci il 

—X—

 

X. v. Austria

, 

(X. Avstriyaya qarşı), № 8278/78, Komissiyanın 13 dekabr 1979-cu il qərarı, 

DR 18 

X. v. Belgium

 

(X. Belçikaya qarşı), № 4741/71, Komissiyanın 2 aprel 1973-cü il qərarı 

X. v. Finland 

(X. Finlandiyaya qarşı),

 

№ 34806/04, AİHM 2012-ci il

 

X. v. Germany

 (X. 

Almaniyaya qarşı), № 1322/62, Komissiyanın 14 dekabr 1963-cü il qərarı 

X. v. Germany

 (X. 

Almaniyaya qarşı), № 6659/74, Komissiyanın 10 dekabr 1975-ci il qərarı 

X. v. Germany

 (X. 

Almaniyaya qarşı), № 8098/77, Komissiyanın 13 dekabr 1978-ci il qərarı, 

DR 16 

X. v. Switzerland

 

(X. İsveçrəyə qarşı), № 8500/79, Komissiyanın 14 dekabr 1979-cu il qərarı, 

DR 18 

X. v. Switzerland

 

(X. İsveçrəyə qarşı), № 9012/80, Komissiyanın 9 dekabr 1980-ci il qərarı, 

DR 25 

X. v. the United Kingdom

  (X. 

Birləşmiş  Krallığa  qarşı),  №  6998/75,  Komissiyanın  16  iyul 

1980-

ci il hesabatı  

---

5-

CI MADDƏ ÜZRƏ TƏLIMAT 

–

 

AZADLIQ VƏ TOXUNULMAZLIQ HÜQUQU

 

 

 

48 

© Avropa Şurası / İnsan Hüquqları Məhkəməsi, 2014 

X. v. the United Kingdom

 (X. 

Birləşmiş Krallığa qarşı), 5 noyabr 1981-ci il, Seriya A № 46 

—Y—Z—

 

Yankov v. Bulgaria

 

(Yankov Bolqarıstana qarşı), № 39084/97, AİHM 2003-XII 

Yefimenko v. Russia

 (Yefimenko 

Rusiyaya qarşı), № 152/04, 12 fevral 2013-cü il

 

Yoh-Ekale Mwanje v. Belgium

 (Yoh-

Ekale Belçikaya qarşı), № 10486/10, 20 dekabr 2011-ci 

il 

Z.H. v. Hungary

 

(Z.H. Macarıstana qarşı), № 28973/11, 8 noyabr 2012-ci il

 

 

 

---

Document Outline

• I. Tətbiq dairəsi
  • 1) Azadlıqdan məhrum  etmə
  • 2) Tətbiq edilməli olan meyarlar
  • 3) Həbsxana daxilində görülən tədbirlər
  • 4) Hava nəqliyyatı sərnişinlərinin təhlükəsizlik yoxlamaları
  • 5) Tutulma və ya həbs edilmə xaricində azadlıqdan məhrum etmə
  • 6) Azadlıqdan məhrum etmə halında pozitiv öhdəliklər
• II.  5 § 1-ci maddəYƏ ƏSASƏN həbsin qanuniliyi
  • 1) 5-ci maddənin məqsədi
  • 2) Milli qanunvericiliyə  riayət
  • 3) Milli qanunvericiliyə riayət olunmasının yoxlanması
  • 4) Ümumi prinsiplər
  • 5) Hüquqi müəyyənlik prinsipi
  • 6) Əsassızlığın yolverilməzliyi
  • 7) Məhkəmə qərarı
  • 8) Qərarların əsaslandırılması və əsassızlığın yolverilməzliyi tələbi
  • 9) Bəzi yolverilən prosessual xətalar
  • 10) Azad  etmə haqqına qərarın icrasında yubanma
• III. 5 § 1-ci maddəyə əsasən azadlıqdan qanuni məhrum ETMƏ
  • A. Məhkum  olunduqdan sonra həbs
    • 1) İttiham hökmü
    • 2) Səlahiyyətli məhkəmə
    • 3) Həbs ittiham hökmündən "sonra" baş tutmalıdır
    • 4) Apellyasiya icraatının təsiri
  • B. Məhkəmə qərarının və ya hüquqi öhdəliyin yerinə yetirilməməsinə görə həbs
    • 1) Məhkəmə qərarının yerinə yetirilməməsi
    • 2) Qanunla nəzərdə tutulmuş öhdəliyin icrası
  • C. Həbs qətimkan tədbiri
    • 1) Həbs və ya tutulmanın məqsədi
    • 2) “Əsaslı şübhə”nin mənası
    • 3) “Hüquq pozuntusu” termini
  • D. Yetkinlik yaşına çatmamış şəxsin tutulması
    • 1) Ümumi
    • 2)  Maarifləndirici nəzarət
    • 3) Səlahiyyətli hüquqmühafizə orqanı
  • E. Tibbi və sosial səbəblərə görə həbs
    • 1) Ümumi
    • 2) İnfeksion xəstəliklərin yayılmasının qarşısının alınması
    • 3) Ruhi xəstələrin həbsi
    • 4) Alkoqolizmə və narkomaniyaya mübtəla olanların həbsi
    • 5) Səfillər
  • F. Əcnəbinin həbsi
    • 1) Ölkəyə icazəsiz girişin qarşısını almaq üçün həbs
    • 2) Deportasiya və ya ekstradisiya məqsədi ilə həbs
• iv. Azadlıqdan məhrum edİlmİş şəxslər üçün TəmİNATLAR
  • A. Tutulmanın səbəbləri haqqında məlumat (Maddə 5 § 2)
    • 1) Tətbiqi
    • 2) Məqsəd
    • 3) Səbəblər barədə məlumatlandırılmalı olan şəxs
    • 4) Səbəblər "dərhal” bildirilməlidir
    • 5) Səbəblər barədə məlumatlandırılma qaydası
    • 6) Səbəblər haqqında tələb olunan məlumatın həcmi
    • 7) Tutulmuş şəxsə aydın olan dildə
  • B. Dərhal hakimin yanına gətirilmək hüququ (Maddə 5 § 3)
    • 1) Müddəanın məqsədi
    • 2) Təxirəsalınmaz və avtomatik məhkəmə nəzarəti
    • 3) Məhkəmə hakimiyyətini həyata keçirmək səlahiyyəti verilmiş vəzifəli şəxs
    • 4) Müstəqillik
    • 5) Prosessual tələb
    • 6) Maddi-hüquqi tələb
      • (a) Həbs barədə qərara mahiyyəti üzrə baxılması
      • (b) Azadlığa buraxmaq səlahiyyəti
  • C.  Ağlabatan müddət ərzində mühakimə və ya məhkəməyə  qədər azad edilmə  hüququ (Maddə 5 § 3)
    • 1) Nəzərə alınmalı olan müddət
    • 2) Ümumi prinsiplər
    • 3) Davam edən həbsin səbəbləri
      • (a) Qaçıb gizlənmə təhlükəsi
      • (b) Araşdırmaya maneənin törədilməsi
      • (c) Təkrar hüquq pozuntusunun törədilməsi
      • (d) İctimai asayişin qorunması
    • 4) Xüsusi ciddi-cəhd
    • 5) Alternativ tədbirlər
    • 6) Zaminlik
    • 7)  Hər hansı həbs müddətinin  əsaslandırılması
    • 8) Yetkinlik yaşına çatmamış şəxslərin məhkəmədən əvvəl həbsi
  • D. Həbsin qanuniliyinə Məhkəmə tərəfindən təxirə salınmadan baxılması hüququ (Maddə 5 § 4)
    • 1) Müddəanın məqsədi
    • 2) Tələb edilən baxışın xarakteri
    • 3) Prosessual təminatlar
    • 4) "Təxirəsalınmazlıq" tələbi
      • (a) Nəzərə alınmalı olan müddət
      • (b) Təxirəsalınmazlıq qiymətləndirilən zaman nəzərə alınmalı olan müvafiq amillər
  • E. Qeyri-qanuni həbsə görə kompensasiya hüququ (Maddə 5 § 5)
    • 1) Tətbiqi
    • 2) Məhkəmə müdafiə vasitəsi
    • 3) Kompensasiya imkanı
    • 4) Kompensasiyanın xaraketri
    • 5) Zərərin mövcudluğu
    • 6) Kompensasiyanın məbləği
• İSTİNAD EDİLƏN İŞLƏRİN SİYAHISI