Kpss coğrafya tüRKİYE’Nİn ekonomik coğrafyasi notlar dikkat!

Maden: TC’de Bulunanlar; Demir, Bakır, Krom, Alüminyum(Boksit), Bor, Kükürt, Zımpara Taşı, Tuz, Kurşun-Çinko, Fosfat, Cıva’dır

Maden: TC’de Bulunanlar; Manganez, Lületaşı, Oltu Taşı, Mermer’dir.

Demir: Ağır, metal sanayinin hammaddesidir. Türkiye’nin dört bir yanında bulunmasına rağmen, işletme sayısı azdır.

Demir: En önemli yatakları; Malatya(Hekimhan, Hasan Çelebi), Sivas(Divriği, Kangal) ve Balıkesir(Eymir)dedir.

Demir: Yatakları; Kayseri, Sakarya, Hatay ve K. Maraş ta bulunur. Çıkarılan Demir; Ereğli, Karabük ve İskenderun’daki fab. işlenir.

Demir: Üretimin ihtiyacı karşılayamadığı bazı yıllarda ithal edilmektedir.

Bakır: Kullanım alanı geniştir. Nedeni; Kolay işlenmesi ve iyi bir iletken olmasıdır. Daha çok elektrik ve elektronik sanayide kullanılır.

Bakır: Önemli Yatakları; Elazığ(Maden), Artvin(Murgul) ve Kastamonu(Küre)’dadır. Ergani, Samsun ve Murgul’daki fabrikalarda işlenir.

Krom: Demirin güçlendirilmesinde ve paslanmaz çelik elde etmede kullanılan, önemli bir metaldir.

Krom: Elazığ(Guleman), Muğla(Fethiye, Köyceğiz), Denizli(Buldan), Bursa(Orhaneli), Adana(Bozantı), Eskişehir, Erzin.(Kopdağı)da bul.

Krom: En önemli yatakları; Elazığ(Guleman), Muğla(Fethiye, Köyceğiz)da bulunur. Antalya ve Elazığ da bulunan Ferro-Krom fab. işlen.

Krom: Üretiminin yaklaşık yarısı ihraç edilir. Türkiye, Dünya Krom üretiminde 5. sıradadır.

Alüminyum(Boksit): Kullanım alanı çok yaygındır. En önemli yatakları; Konya(Seydişehir), Antalya(Akseki)da bulunur.

Alüminyum(Boksit): Adana(Saimbeyli), G. Antep(Islahiye), Muğla(Milas) ve Hatay da bulunur. Seydişehir Alüminyum Tesisinde işlenir.

Bor: Düşük sıcaklıkta yalıtkan, yüksek sıcaklıkta iletken özellik taşıyan tuz şeklinde bir mineraldir.

Bor: Kullanıldığı Yerler; Plastik Elyaf, Isıya Dayanıklı Cam, Fotoğrafçılık, Eczacılık, Boya, Kimya, Emaye, Porselen Sırları, Kağıt tır.

Bor: Kullanıldığı Yerler; Bandırma ve Kırka da ki Fabrikalarda işlenir. Atom Reaktörleri, Jet Yakıtı ve Uzay Sanayide kullanılır.

Bor: Türkiye, Dünya Bor rezervinin yaklaşık %70’ine sahiptir. Dünya üretiminde 1.’dir. Üretimin önemli bir kısmı ihraç edilir.

Bor: Önemli Yatakları; Balıkesir(Bigadiç, Susurluk), Eskişehir(Seyitgazi, Kırka), Kütahya(Emet) ve Bursa da bulunur.

Kükürt: Tarımsal ilaç, gübre ve sülfürik asit üretiminde kullanılır.

Kükürt: En Önemli Yatağı; Isparta(Keçiborlu)da bulunur. Isparta(Keçiborlu)da işletilir. 1996 yıl. kapatıldı.(Nedeni; Rezerv yetersizliği)

Zımpara Taşı: Törpüleyici ve kesici alet yapımında kullanılır. Nedeni; Sert yapılı olmasıdır.

Zımpara Taşı: Önemli Yatakları; G.B. Egede Muğla, Aydın, Denizli ve İzmir de bulunur. Önemli bir kısmı ihraç edilir.

Tuz: Türkiye Tuz yatakları bakımından oldukça zengindir. Tuz; Deniz, Göl veya Kaya Tuzu yataklarından elde edilir.

Tuz: Çıkarımlarının yaklaşık yarısı Tuz Gölünden elde edilir.

Tuz: İzmir(Çamaltı Deniz Tuzlası), Çankırı, Çorum, Yozgat, Nevşehir, Kırşehir, Erzincan(Tercan), Kağızman’daki kaya tuzu yatakla. çık.

Kurşun-Çinko: Bir arada bulunan ve içerisinde bir miktar gümüş bulunan erime noktası düşük bir madendir.

Kurşun-Çinko: Elazığ(Keban) ve Yozgat(Akdağ Madeni)ta bulunur. Elazığ(Keban)da işlenir.

Fosfat: Gübre üretimi ve kimya sanayide kullanılır. Mardin(Mazıdağı)de çıkarılır.

Cıva: Kimya sanayi elektrikli araçlar ve Termometre yapımında kullanılır. İzmir(Karaburun) ve Konya(Sarayönü)da bulunur.

Manganez: Çeliğe sertlik ve direnç kazandırma amacıyla kullanılan bir metaldir. Zonguldak(Ereğli), Ankara(Çayırhan) çevresin. çıkarılır.

Lületaşı: Takı, Pipo, süs eşyası yapımında kullanılır. Eskişehir çevresinde çıkarılır.

Oltu Taşı: süs eşyası, tesbih, takı yapımında kullanılır. Erzurum(Oltu)da çıkarılır.

Mermer: İnşaat sektöründe yapı malzemesi olarak kullanılır.

Mermer: En Önemli Yatakları; Afyon, Bilecik, Marmara Adası, Bursa, Bandırma, Muğla ve Denizlide bulunur.

Türkiye de üretilen enerjinin tamamına yakını, Termik ve Hidroelektrik Santrallerden sağlanmaktadır.

2003 Yılı Enerjisi(140 Mily. kwh): Yaklaşık %45.3 Doğalgaz, %25.2 Su Gücü, %16.7 Linyit, %6.1 Taş Kömürü, %7.3 Diğer Kay. üretil.

Son yıllarda özellikle Petrol ve Doğalgaz gibi enerji kaynaklarının toplam üretim içindeki payının artması enerji maliyetlerini artırır.

Fosil yakıt tüketiminin artması, çevre sorunlarını da artırmaktadır.

Elektrik Enerjisi Tüketimi(TÜİK 2003): Sanayi %57, Ev %23, Ticarethane %11, Sokak Aydınlatması %5, Resmi Daire %4 tüketir.

Elektriği; Marmara %42.9, Ege %16.6, Akdeniz %12.2, İç Anadolu %11.8, Karadeniz %6.9, G.D. Anadolu %6.3, D. Ana. %3 tüketir.

Taşkömürü: I. Zaman kökenli organik bir yakıttır. Tamamı B. Karadeniz’de Zonguldak yöresinde çıkarılır.

Taşkömürü: Büyük bir bölümü Demir-Çelik Sanayide, bir bölümü de Çatalağzı Termik Santralinde, elektrik üretmek amacıyla kullanılır.

Linyit: Kalori değeri taşkömürüne göre daha düşük bir kömür türüdür. Rezervi en fazla olan madendir. Her bölgede bulunur.

Linyit: Zengin linyit yataklarına sahip alanlara termik santraller kurulmuştur. Linyit bakımından en zengin bölge D. Anadolu’dur.

Linyit: Önemli Yatakları; K. Maraş(Afşin-Elbistan), Kütahya(Tavşanlı, Tunçbilek, Seyitömer), Muğla(Yatağan)’da bulunur.

Linyit: Önemli Yatakları; Manisa(Soma), Çanakkale(Çan), Ankara(Beypazarı), Sivas(Kangal)’da bulunur.

Linyit: Elektrik Üreten Santraller; Afşin-Elbistan, Soma, Yatağan, Seyitömer, Tunçbilek(Fazla), Ankara(Çayırhan), Çanakkale(Çan).

Linyit: Elbistan Termik Santrali, 7800(Gwh) üretimiyle Türkiye’de 1.’dir.

Petrol: Ülkemiz Petrol bakımın. zengin değildir. Çıkarılan Petrol, tüketimimizin yaklaşık 1/5’ini karşılar. Büyük miktarda ithalatı yapılır.

Petrol: Çıkarılan Petrolün tamamına yakını G.D. Anadolu’da; Batman, Adıyaman, Siirt, Diyarbakır’da ki kuyulardan elde edilir.

Petrol: Çıkarılan Petrolün bir kısmı, Batman Petrol Rafinerisinde işlenir. Geri kalan kısmı ise boru hattı ile İskenderun körfezine nakledi.

Petrol: Çıkarılan ve ithal edilen ham Petrol; Batman, İzmit(İpraş), Mersin(Ataş), İzmir(Aliağa), Kırıkkale(Orta Anadolu) Rafine. işlenir.

Petrol: Son yıllarda tuz gölü çevresi, Trakya ve Karadeniz kıyılarında petrol arama çalışmaları devam etmektedir.

Doğalgaz: Türkiye Doğalgaz bakımından fakirdir. Doğalgaz Yatakları; Kırklareli(Hamitabat) ve Mardin(Çamurlu) çevresinde bulunur.

Doğalgaz: Çıkarılan Doğalgaz, ihtiyacımızı karşılamadığı için büyük miktarda Rusya ve İran gibi ülkelerden ithal edilir.

Doğalgaz: Çevre kirliliğine yol açmadığı için, kentsel ısınmada ve enerji üretiminde kullanılır.

Doğalgaz: Son yıllarda artan enerji ihtiyacını, bu gaz ile çal. termik santr. karşıl. Bu nedenle dışa bağımlılık ve enerji maliyet artışı olur.

Doğalgaz: Türkiye’nin Doğalgazla çalışan termik santralleri; Kırklareli(Hamitabat), İstanbul(Ambarlı) ve Bursa(Ovaakça)da bulunur.

Hidroelektrik Enerji: Barajlar vasıtasıyla su gücünden yararlanılarak elde edilen enerjidir. Ucuz, Temiz ve yenilenebilir bir enerji kayna.

Hidroelektrik Enerji: Türkiye’nin enerji pota. fazla. Nedeni: Türkiye’nin yer. yüksek ve engebelidir. Akarsuları dar, derin vadilerde akar

Hidroelektrik Enerji: 2003 yılı Türkiye elektrik üretiminin %25’i Hidroelektrikten sağlanmıştır.

Hidroelektrik Enerji: Potansiyelinin en yüksek olduğu bölge D. Anadolu’dur. Potansiyeli Ege de düşüktür. Nedeni; Yer şekilleridir.

Hidroelektrik Enerji: Üretimi; Fırat ırmağı üzerindeki Atatürk, Keban ve Karakaya Barajlarında sağlanır. Potan. yeterince yararlanılmaz.

Hidroelektrik Enerji: G. Marmara Bölümünde üretimi çok azdır. Nedeni; Türkiye’de yükseltinin en az olduğu bölgedir.

Rüzgâr Gücü: Ucuz ve Çevreye dost bir enerji kaynağıdır. Ülkemiz enerji üretimi içerisindeki payı çok azdır.

Rüzgâr Gücü: Santralleri; Çeşme(Alaçatı), Bandırma ve Çanakkale de kurulmuş Rüzgâr santralleri bulunur.

Güneş Enerjisi; Doğal ucuz ve yenilenebilir bir enerji kaynağıdır. Seracılıkta su ısıtılmasında ve az miktarda enerji üretiminde kullanılır.

Güneş Enerjisi: Türkiye yüzölçümünün yarıdan fazlasında, yılın 8-10 ayında Güneş Enerjisinden yararlanılabilmektedir.

Güneş Enerjisi: En fazla G.D. Anadolu, Akdeniz(Güneşlenme süresi ve güneşli gün sayısı fazladır.) ve Ege’den yararlanılır.

Güneş Enerjisi: En az Karadeniz’den(Bulutluluk oranı yüksek) yararlanılır. Kuzeye gidildikçe Güneş Enerjisinden yararlanma olanağı az.

Jeotermal Enerji: Yerin derinliklerinden gelen sıcak su ve buhar basıncından elde edilen enerji kaynağıdır.

Jeotermal Enerji: Evlerin ısıtılmasında, seracılıkta, turizm amaçlı ve jeotermal santrallerde elektrik enerjisi üretmek amacıyla kullanılır.

Jeotermal Enerji: Ülkemizin, jeotermal enerji potansiyeli yüksektir. Nedeni; Tektonik yapısıdır.

Jeotermal Enerji: Potansiyeli; Denizli(Sarayköy), İzmir, Afyon, Aydın, Manisa, Balıkesir, Kütahya, Yalova, Kızılcahamam çevr. yüksektir

Jeotermal Enerji: İle Çalışan Santraller; Ege Bölümünde(Denizli(Sarayköy) ve Aydın(Germencik))(Fay hatları çok fazladır.) bulunur.

Radyoaktif Mineraller(Atom Enerjisi ve Nükleer Enerji): Uranyum ve Toryumun atom çekirdeğinin parçalanması ile elde edilen enerjidir

Radyoaktif Mineraller: Tehlikeli bir enerji kaynağıdır. Nedeni; Radyasyonun çevresel zararlarıdır.

Radyoaktif Mineraller: Günümüzde gelişmiş ülkeler, enerji ihtiyacının yarıdan fazlasını Nükleer Santrallerden sağlamaktadır.

Radyoaktif Mineraller: Uranyum, Manisa(Salihli), Yozgat(Sorgun)’da, Toryum Yatakları Eskişehir(Sivrihisar)de bulunur. Ancak yet. yara

Radyoaktif Mineraller: Türkiye’nin artan enerji ihtiyacını karşılamak amaçlı, yakın zamanda Sinop ve Mersinde Nükleer Santral kur. Pla.

Türkiye’de Kromun Rezervi: Kükürt, Taşkömürü, Cıva ve Petrol Rezervlerinden daha zengindir.

(Sanayi)Türkiye de Sanayi Tesisleri: Gıda Sanayi(Un, Makarna, Bisküvi, Şeker, Yağ, Konservecilik, Et ve Süt Ürünleri Sanayileridi.)

Sanayi Tesisleri: Dokuma Deri ve Giyim Sanayi(Pamuklu Dokuma, Yünlü Dokuma, İpekli Dokuma ve Dericilik Sanayileridir.)

Sanayi Tesisleri: Tütün Ve İçki Sanayi, Orman Ürünleri Sanayi(Kağıt Sanayisidir.)

Sanayi Tesisleri: Maden Sanayi(Demir, Çelik, Bakır, Bor, Kükürt, Alüminyum, Kurşun-Çinko, Ferro-Krom işletmeleridir.)

Sanayi Tesisleri: Makine Sanayi(Otomotiv, Demiryolu Taşıtları, Gemi, Savunma, Uçak, Elektrikli Makine Sanayileridir.)

Sanayi Tesisleri: Kimya Sanayi(Petro-Kimya, Suni Gübre, İlaç ve Kozmetik, Boya-Deterjan, Lastik Sanayileridir.)

Sanayi Tesisleri: Çimento, Seramik ve Cam Sanayi(Çimento, Seramik, Cam Sanayileridir.)

Gıda Sanayi: Un, Makarna, Bisküvi, Şeker, Yağ, Konservecilik, Et ve Süt Ürünleri Sanayileridir.

Gıda Sanayi: En yaygın sanayi koludur. Türkiye’nin coğrafi özelliklerine(iklim ve tarım çeşitliliği) bağlı olarak, gelişmiş ve çeşitlenmiştir.

Gıda Sanayi: Dalları(Tesisleri): Un, Şeker, Bitkisel Yağ, Konservecilik ve Hayvansal Ürünleri işlemedir.

Gıda Sanayi: Tesisleri, genellikle hammadde kaynaklarının yakınında ve pazarlama imkanlarının geliştiği yörelerde kurulmuştur.

Un Makarna ve Bisküvi Sanayi: İç Anadolu başta olmak üzere bütün bölgelerde bulunmaktadır. Büyük kentler çevresinde yoğundur.

Şeker Sanayi: Şeker pancarının üretildiği İç Bölgelerde yaygındır. G.D. Anadolu ve Kıyı Kentlerinde bulunmaz.

Şeker Sanayi: Uşak, Eskişehir, Alpullu, Turhal, Adapazarı, Susurluk, Burdur, Konya, Kütahya, Ankara, Amasya, Kayseri de bulunur.

Şeker Sanayi: Malatya, Elazığ, Afyon, Erzurum, Erzincan, Kastamonu, Çarşamba, Suluova, Bor, Ağrı, Elbistan, Sorgun da bulunur.

Şeker Sanayi: Kars, Çorum, Muş ve Van da bulunur. 30’dan fazla Şeker Fabrikası bulunmaktadır.

Yağ Sanayi: Yağ üretiminde faaliyet alanı sıvı yağ ve margarin üretimidir. Ülkemizde En çok üretilen Sıvı yağ Zeytin ve Ayçiçeği yağıdır

Yağ Sanayi: Hammaddeye yakın yerlerde kurulmuştur. Genelde kıyı bölgelerimizde(Zeytin, Mısır, Ayçiçeği üretimi faz.) yaygınlaşmıştır.

Yağ Sanayi: Zeytinyağı; Edremit, Ayvalık, İzmir, Aydın, Adana, G. Antep ve Hatay çevresinde üretilir.

Yağ Sanayi: Ayçiçeği Yağı; Özellikle Marmara da; Edirne, İstanbul, Tekirdağ, Bursa illerinde üretilir.

Yağ Sanayi: Bitkisel Margarin Üretimi; Adana, İstanbul, İzmir gibi büyük kentler çevresinde yapılmaktadır.

Konservecilik: İç piyasada tüketimi azdır. Nedeni; Her mevsim taze meyve ve sebzenin bulunması. Daha çok ihracata yönelik üretilir.

Konservecilik: Önemli İşletmeleri; İstanbul, İzmir, Bursa, Adana, Balıkesir, Çanakkale, Ankara ve G. Antep illerinde bulunur.

Et Ve Süt Ürünleri Sanayi: Hayvancılığın yoğun olduğu Erzurum-Kars Bölümü, Trakya, G. Marmara, G.D. Anadolu da gelişmiştir.

Et Ve Süt Ürünleri Sanayi: Tüketici nüfusun yoğun olduğu büyük kentlerin çevresinde gelişmiştir.

Dokuma Deri ve Giyim Sanayi: Pamuklu Dokuma, Yünlü Dokuma, İpekli Dokuma ve Dericilik Sanayileridir.

Dokuma Deri Ve Giyim Sanayi: En yaygın ve en gelişmiş sanayi koludur. Pamuklu, Yünlü, İpekli dokuma Konfeksiyon ve Deric. kapsar.

Dokuma Deri Ve Giyim Sanayi: Bu üretim Türkiye’nin dış pazarlara açılmasında ve ihracatında çok önemli bir paya sahiptir.

Pamuklu Dokuma: Dokuma Sanayinin en gelişmiş dalıdır. Daha çok pamuğun yetiştirildiği yöreler ile kolayca temin edildiği yer. bulun.

Pamuklu Dokuma Fabrikaları: Adana, İzmir, Denizli, Manisa, G. Antep, Bursa, İstanbul, Aydın, Antalya, Şanlıurfa, Balıkesir de bulunur.

Pamuklu Dokuma Fabrikaları: Malatya, K. Maraş, Kayseri ve Uşakta bulunur.

Yünlü Dokuma: Yün İpliği, Yünlü Kumaş ve Halıcılık faaliyetleridir.

Dokuma; Bursa, İstanbul, Ankara, İzmir, Kayseri ve G. Antep de gelişmiştir.

Halı Ve kilimcilik: Isparta, Hereke, kayseri, Uşak, Kula, Simav, Demirci, Bünyan, Ladik, Konya, Kırşehir, G. Antep, Siirt, Sivas’ta gelişm.

İpekli Dokuma Sanayi: İpek böcekçiliğinin yoğun yapıldığı Marmara da; İstanbul, Bursa ve Gemlikte bulunur.

Dericilik; İstanbul, İzmir, Bursa, Kayseri, Erzurum, Erzincan ve Van illerinde gelişmiştir. Üretimin önemli bir kısmı ihraç edilir.

Hazır Giyim İşletmeleri; büyük bir kısmı İstanbul’dadır. Ayrıca İzmir, Ankara, Bursa ve Adana illerin dede çok sayıda bulunur.

Tütün Ve İçki Sanayi: Sigara End. Hammad. tütündür. Sigara Fabrikası; İzmir, İstanbul, Samsun, Adana, Tokat, Malatya, Bitlis de bul.

Tütün Ve İçki Sanayi: Sigara Fabrikaları, pazarlama imkan. kolay olduğu büyük kentler ile tütün üretiminin yoğun olduğu yör. bulunur.

Tütün Ve İçki Sanayi: İçki Sanayinin hammaddesini; Üzüm, Arpa, Çavdar ve Şerbetçiotu gibi bitkiler oluşturur.

Tütün Ve İçki Sanayi: İçki Fabrikaları; Üzüm, Arpa, Çavdar, Şerbetçiotu gibi bitkilerin yetişme alanları ile büyük kentlerde yoğundur.

Tütün Ve İçki Sanayi: Önemli İçki İşletmeleri; İstanbul, İzmir, Tekirdağ, Ankara, Nevşehir ve Adana illerinde bulunur.

Orman Ürünleri Sanayi: Kâğıt Sanayidir. Kâğıt, Mobilya, İlaç-Kozmetik, Parke, Sunta ür. Orm. dayalı san. daha çok Karadeniz’de geliş.

Kâğıt Sanayi; Zonguldak(Çaycuma), Kastamonu(Taşköprü), Giresun(Aksu), Muğla(Dalaman), Mersin(Taşucu), Afyon, Balıkesir de bul.

Mobilya Sanayi; İstanbul, Ankara, İzmir, Konya, Kayseri gibi büyük kentlerde gelişmiştir.

Maden Sanayi: Demir, Çelik, Bakır, Bor, Kükürt, Alüminyum, Kurşun-Çinko, Ferro-Krom işletmeleridir.

Metalürji Sanayi: Yeraltından madenin çıkarılması ve işlenmesi faaliyetlerine denir.

Demir-Çelik Fabrikaları: Demir; Divriği, Hekimhan, Hasan Çelebi ve Eymir yörelerinde çıkarılır. Fakat buralarda işlenmez.

Demir-Çelik Fabrikaları: Ereğli, Karabük ile ulaşım imkânları gelişmiş olan İskenderun da bulunur. Nedeni; Taşkömürünün bulunması.

Demir-Çelik Fabrikaları: Bazıları; İzmir, Sivas ve Kırıkkale de bulunur.

Bakır İşletmesi: Bakırın çıkarıldığı Artvin(Murgul), Ergani ile küre dağlarından çıkarılan bakırın işlendiği Samsunda bulunur.

Bor İşletmesi: Bor’un çıkarıldığı Bandırma ve Eskişehir(Seyitgazi) de bulunur.

Kükürt İşletmesi: Kükürt’ün çıkarıldığı Isparta(Keçiborlu)da bulunur.

Alüminyum İşletmesi: Alüminyum, Seydişehir, Akseki çevresinde çıkarılarak, Seydişehir Alüminyum İşletmesinde işlenir.

Kurşun-Çinko İşletmesi: Elazığ(Keban) da bulunur.

Ferro-Krom İşletmesi: Kromun çıkarıldığı, Elazığ ve Antalya da bulunur.

Makine Sanayi: Otomotiv, Demiryolu Taşıtları, Gemi, Savunma, Uçak, Elektrikli Makine Sanayileridir.

Makine Sanayi: Başlıca Kolları; Ulaşım Araçları, Elektrikli Makineler ve Savunma Sanayine ait araçlardır.

Otomotiv Sanayi; İstanbul, Bursa, İzmit, İzmir, Adana, Kayseri, Konya ve Aksaray da bulunur.

Demiryolu Taşıtları Sanayi: Eskişehir de Lokomotif, Adapazarı’nda Yolcu Vagonu, Sivas ta Yük Vagonu üreten fabrikalar bulunur.

Gemi Sanayi: Sualtı, Su üstü askeri, sivil amaçlı üretim ya. Tersaneler: İstanbul(Pendik, Tuzla, Hasköy), Kocaeli(Gölcük), İzmir de bul.

Savunma Sanayi: Türk Silahlı Kuvvetlerinin silah ve mühimmat ihtiyacı Kırıkkale(MKE) ve Ankara da üretilir.

Uçak Sanayi: Ankara ve Eskişehir de askeri amaçlı üretim yapan 2 Fabrika bulunur.

Elektrikli Makine Sanayi: Sanayi tesislerinde kullanılan makineler, elektrikli motorlar, televizyon, buzdolabı gibi beyaz eşya üretilir.

Elektrikli Makine Sanayi: Yapan Fabrikalar: İstanbul, Ankara, İzmit, İzmir, Manisa ve Eskişehir de bulunur.

Kimya Sanayi: Petro-Kimya, Suni Gübre, İlaç, Kozmetik, Boya, Deterjan-Sabun, Lastik Sanayileridir.

Kimya Sanayi; İstanbul, İzmir, İzmit gibi endüstri kentlerinde yoğunlaşmıştır.

Petro-Kimya Sanayi: Rafinerilerde ham petrol işlenerek Benzin, Mazot, Gazyağı, Neft, LPG gibi ürünler elde edilir.

Petro-Kimya Sanayi: Rafineriler; Batman, İzmir(Aliağa), Mersin(Ataş), İzmit(İpraş), Kırıkkale(Orta Anadolu)da bulunur.

Petro-Kimya Sanayi: Sadece Batman Rafinerisi hammaddenin bulunduğu yerde kurulmuştur. Diğerleri ithal edilen hammaddeyi işlem.

Suni Gübre Sanayi: Tarımsal üretim için gerekli Fosfat, Azot, Potas gibi kimyasalların üretildiği tesislerdir.

Suni Gübre Sanayi; İzmir, İstanbul, Kütahya, Bandırma, İzmit, İskenderun, Mersin, Elazığ, Mardin, Samsun ve Adana da bulunur.

İlaç Ve Kozmetik Sanayi; Başta İstanbul ile İzmir, Ankara da bulunur. İlacın hammadde. büyük bir kısmı ithal ed.(Petro-Kimya da öyl)

Boya Sanayi; İstanbul, İzmir ve Mersinde bulunur.

Deterjan Sanayi: İzmir, Balıkesir, İstanbul, G. Antep de yoğun olarak bulunur.

Lastik Sanayi: sentetik ve doğal kauçuğa kimyevi madde ilave edilerek elde edilir. Fabrikaları; İzmit, Adapazarı ve Kırşehir de bulunur.

Çimento, Seramik ve Cam Sanayi: Çimento, Seramik, Cam Sanayileridir.

Çimento Sanayi: Seramik ve Cam Sanayi; Taşa toprağa dayalı sanayi olarak da tanımlanır.

Çimento Sanayi: Hammaddesi kireçtaşı ve kildir. Günümüzde en fazla kullanılan yapı malzemesidir.

Çimento Sanayi: Yurdun her yerinde yaygındır. Nedeni: Çimento taşımacılığının maliyet artırması, her yörede gelişen inşaat sek. kulla.

Çimento Sanayi: Hemen hemen bütün illerde bulunmaktadır.

Seramik Sanayi: Seramik, Toprak ve taş gibi maddelerin çeşitli karışımlarının şekillendirilmesi ve pişirilmesi ile elde edilir.

Seramik Sanayi: İstanbul, Çanakkale(Çan), Bilecik(Söğüt, Bozöyük) ve İzmir de bulunur. Ayrıca Kütahya da Porselen üretilir.

Seramik Sanayi: Seramik-Çini üretimi Osmanlı devleti dönemine kadar uzanmaktadır.

Cam Sanayi: Cam Kum, Kalker, Silis ve Borik asit’in pişirilmesi ile oluşur. Fabrikalar; İstanbul, Gebze, Kırklareli, Mersin, Sinop da bulu.

Endüstri: Geliri Arttırmak İçin Temel Önlemler; Ürünlere yeni pazarlar bulunması, Yüksek kalite ve belli standartlarda üretim yapılması

Endüstri: Geliri Arttırmak İçin Temel Önlemler; Teknolojik gel. ayak uydurma, Niteliksiz işçi pay. az.(Hammadde çeşidini sınırl. hariç)

Endüstri: En Fazla Geliştiği(Gelirinin Yüksek Olduğu) Yerler; Adana, Ege ve Çatalca-Kocaeli Bölümleridir. Bu bakımdan benzerdirler.

Endüstri: Kuruluşlarının; Yeri belirlenmesinde, Ulaşımın gelişm. su kay. ve hammaddeye yakınlık, İş gücü sağlamada kolaylık etkilidir.

(Ticaret)Ticaret, kar amacıyla her türlü mal ve hizmetin alınıp satılmasıdır.

Malların alımı satımı ülke içinde yapılıyorsa İç Ticaret, ülkeler arasından yapılıyorsa Dış Ticaret denir.

Ticaret: Akdeniz de turizmin gelişmesine bağlı olarak canlılık kazanmıştır.(Ulaşımda öyledir.)

İç Ticaret: Canlıdır. Nedeni; Türkiye’nin coğrafi farklılıklarıdır.

İç Ticaret: Canlandıran Etkenler; Nüfusun fazla olması, Bölgeler arası nüfus farkları, Ulaşım imkanlarının gelişmesi.

İç Ticaret: Canlandıran Etkenler; İklim çeşitliliğine bağlı olarak her bölgede farklı tarım ürünlerinin yetişmesi ve farklı dönemle. Olgunl.

İç Ticaret: Canlandıran Etkenler; Ulaşım imkanlarının gelişmesi, Endüstrinin gelişmesi ve endüstri ürünlerinin çeşitlenmesi.

İç Ticaret: Toptancı halleri, Borsalar, Pazarlar, Panayırlar ve Büyük Alışveriş Merkezlerinde gerçekleşir.

Az da olsa bütün kentlerimizde ticaret yapılmaktadır. Türkiye’nin Önemli Ticaret Merkezleri: İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük kentler.

Dış Ticaret: Her ülke ürettiği malların fazlasını başka ülkelere satar, İhtiyacı olan malları başka ülkelerden satın alır.

Dış Ticaret: Gelişmiş ülkelerde dış ticaret hacmi oldukça büyük ve dış ticaret fazlası bulunur.

Dış Ticaret: Aldıkları sattıklarından fazla olan ülkelerin dış ticaret açığı bulunur. Bu durum ülke gelişimini olumsuz etkiler.

Dış Ticaret: Türkiye de dış ticaret açığı her geçen gün art. Nedeni: İç tüketimin artması ve dış pazarlarda yaşanan rekabet güçlükleri.

Dış Ticaret: Açığını Kapatabilmek İçin; Dış Pazarlarda dünya ölçeğinde tanınmış Kaliteli ucuz ürünler sunmak gerek.

Dış Ticaret: Açığını Kapatabilmek İçin; Dış satım için yeni pazarlar bulmak, Sanayi ürünleri ihracatını arttırmak gerek.

Dış Ticaret: Açığını Kapatabilmek İçin; İthalat giderlerini azaltmak gerek, Turizm gelirlerini arttırmak gerek.

İhraç Edilen Mallar: Sanayi Malları(%91.6); Tekstil(1.’dir.), Otomotiv, B. Eşya(Önemli), Lastik-Plastik, Bitkisel ve Hayvansal yağlar.

İhraç Edilen Mallar: Sanayi Malları; Çimento-Seramik, Orman Ürünleri, Demir-Çelik, Şeker, Konserve

İhraç Edilen Mallar: Tarım Ürünler(%7.2)(Pamuk, Tütün, İncir, Üzüm, Fındık, A.fıstığı, Zeytin, Turunçgil, Buğday, Arpa, Sebze, Meyve)

İhraç Edilen Mallar: Madenler(%1.2)(Bor, Krom, Tuz, Manganez)

Hem Dış Alım Hem Dış Satımda, Beyaz Eşya önemlidir. Dış alımda, Petrol doğalgaz ve kahve önemlidir. Dış satımda, Üzüm önemlidir.

İthal Edilen Mallar: 1. Sırada Hammadde, 2. de Kimyasal Mad. ile Makine, B. Eşya(Önemli), M. Taşıtlar, Demir-Çelik, Orman Ür. yer al.

İthal Edilen Mallar: Türkiye de yetişmeyen veya az yetişen bazı tarım ürünleri(Pirinç, Kahve vb.) yer alır.

En fazla Tic. Yapt. Ülk: AB Ülk, Almanya, İtalya, İngiltere, Fransa, ABD, Japonya, O. Doğu Ülk, Rusya, Romanya, O.Asya Türk Cumhu.

Transit Ticaret: Komşu ülkelerin limanlarımız ve yollarımız üzerinden birbiriyle yaptıkları ticarettir.

Transit Ticaret: TC’nin Önemli Rolünde; B. Avrupa ülkeleri ile Petrol zengini O. Doğu ve Asya ülke. ara. ol. etkilidir.(Petrol TC üz. alın.)

Transit Ticaret: TC’nin Önemli Rolünde; İstanbul ve Çanakkale boğazlarına sahip olması etkilidir.(Karadeniz’e kıyısı olan ülkeler kulan.)

Transit Ticaret: Gelişmesinde; Üç tarafının denizlerle çevrili olması, İstanbul ve Çanakkale boğazlarının bulunması etkili olmuştur.

Transit Ticaret: Gelişmesinde; Karayolu ile demiryolu taşımacılığının birbirini tamamlaması, Ulaşım sektörüne önemli yatırımlar etkilidir

Transit Ticaret: Türkiye’nin Özel Konumuyla(Asya ve Avrupa kıtaları arasında bul, İst. Ve Çan. Boğazları, Ulaşım Yolları) önemi arttı.

Türkiye’nin Tic. Yap. Sınır Kapıları: İran-Gürbulak, Irak-Habur, Yunanistan-İpsala, Bulgaristan-Kapıkule, Gürcistan-Sarp’tır.

Türkiye de Transit Taş. Gelişm; 3 tarafının denizlerle çevrili olması, İst. Ve Çan. Boğazları, Ulaşım Yollarının bütünleştiriciliği etkili oldu.

(Ulaşım)Ulaşım: İnsanların, malların ve çeşitli eşyaların bir yerden başka bir yere taşınmasına denir.(Ulaştırma da denmektedir.)

Ulaşım faaliyetleri gelişmiş ülkelerde çok yoğun geri kalmış ülkelerde ise çok yetersizdir.

Ulaşım: Akdeniz de turizmin gelişmesine bağlı olarak canlılık kazanmıştır.(Ticarette öyledir.)

Ulaşımı Etkileyen Faktörler: Doğal Faktörler; Yerşekilleri ve İklim’dir.

Ulaşımı Etkileyen Faktörler: Beşeri ve Ekonomik Faktörler; Sanayi, Ticaret, Tarım ve Hayvancılık, Turizm ve Nüfus’dur.

Karayolu: En yaygın ulaşım türüdür. Günümüzde yük ve yolcu taşımacılığının %90’ı karayolu ile gerçekleşir.

Karayolu: Karayolu ağı yetince gelişmemiştir. Nedeni; Yerşekillerinin dağlık ve engebeli olmasıdır.(Karayolu yapım maliyetini artırmışt.)

Karayolu: D. Anadolu’da(Engebenin artması) ve Karadeniz ve Akdeniz’de(kıyı ile iç kesimler arası) ulaşım zor ve yol yapım maliyeti yük

Karayolu: Karayolu ağımız daha çok Doğu-Batı yönlü, ova, akarsu vadi. takip ed. geliş. Nedeni; Dağların Doğu-Batı yönlü uzanmasıdır.

Karayolu: Yerşekillerinin elverişli, sanayi ve ticaretin yoğun olduğu alanlarda gelişmiş bir Karayolu ağı bulunur.

Demiryolu: Ülkemiz Demiryolu ağı, taşıma kapasitesi yönünden geri kalmıştır. En Önemli Nedeni: Yerşekillerinin dağlık ve engebeli ol.

Demiryolu: Karayoluna göre daha ekonomik ve güvenlidir. Fakat taşımacılıktaki payı Karayoluna göre geridir.

Demiryolu: Eskişehir, Sivas, Ankara ve Adapazarı’nda Lokomotif ve vagon üreten tesisler bulunur.

Demiryolu: Maden, Askeri araç ve tarım ürünlerinin taşınmasında tercih edilir. Doğu-Batı yönlü gelişmiştir.(Ned: Dağ. D-B yönlü uza.)

Demiryolu: Önemli Limanları: İstanbul, İzmit, Zonguldak, İzmir, Mersin, İskenderun ve Samsun’dur. İç bölgelerle bağlantıları bulunur.

Demiryolu: Dağların Doğu-Batı yönlü uzanması; Egede iç bölgelerle Demiryolu ile bağlantıyı kolaylaştırır.

Demiryolu: Karadeniz’de Samsunun, Akdeniz’de ise Mersin, Adana ve İskenderun’un iç bölgelerle Demiryolu bağlantısı bulunur.

Demiryolu: D. Karadeniz ve Antalya Bölümünde, kıyı kesiminin Demiryolu bağlantısı bulunmaz. Nedeni; Yüksek dağ sıralarının varlığı.

Demiryolu: Tekirdağ, Trabzon, Antalya ve Çanakkale kentlerinin demiryolu bağlantıları yoktur.

Demiryolu: D. Anadolu’nun pek çok yerine Demiryolu ula. sağ. Nedeni: Yeraltı Kaynakları zenginliği, taşımacılığı, Dağ. D-B yönlü uzan.

Denizyolu Taşımacılığı: Limanlar arasında yolcu ve yük taşınmasıdır. En ucuz ulaşım yoludur. Nedeni, Yük ve Yolcu taş. kapasite si yük

Denizyolu Taşımacılığı: Liman, gemilerin yük alıp boşalttığı, sığınma barınma, bakım ve onarımlarının yapıldığı yerlerdir.

Atatürk barajının su yolu ile ulaşım sağlama bakımından ülke ekonomisine katkısı çok azdır.

Çoruh nehri üzerinde bir baraj kurulması, Gürcistan’ı doğrudan etkiler. Nedeni; Çoruh nehri D. Karadeniz->Gürcistan’a doğru akar.

Bir Limanın Gelişmesinin Şartları: Art bölgesinin geniş olması Art bölgesinde; Önemli Tarım ürünleri ve sanayi tesislerinin bulunması.

Bir Limanın Gelişmesinin Şartları: Kara ve Demiryolu ağının gelişmesi, Limanın bulunduğu yörede Ticaret’in gelişmiş olması.

Limanlarımızın büyük çoğunluğu koy ve körfezlerden oluşan doğal limandır. Bir kısmı da yapay limanlardır.

Yolcu ve Yük Taşıma Kap. En Gelişmiş Limanlar; İstanbul, İzmir limanlarıdır. Nedeni, Bulund. yör. Sanayi, Tarım, Ticaret, Ulaşım geliş.

Sinop Limanı Karadeniz’in tek doğal limanıdır. Fakat Gelişimi sınırlıdır. Nedeni: Bölge dağlık ve iç bölgelerle ulaşım zordur.

Limanlarımız: İstanbul Limanı; Hacim bakımından Türkiye’nin en büyük limanıdır. En büyük ithalat ve ihracat limanımızdır.

Limanlarımız: İzmir Limanı; En önemli 2. Limandır. Art Bölgesinin zengin olması ve modern tesisleriyle 2. İhracat limanımızdır.

Limanlarımız: Mersin Limanı; Daha çok O.Doğu ülkeleriyle ticaretin yapıldığı, Akdeniz’in en önemli limanıdır.

Limanlarımız: Mersin Limanı; Gelişmesinde Karayolu ve Demiryolu ulaşımı, Çevr. önemli endüstri kuru. ve serbest ticaret bölg. Bul. et.

Limanlarımız: İzmit, Trabzon, Samsun, Zonguldak, Ereğli, İskenderun, Bandırma Limanlarıdır.

Limanlarımız: Marmaris, Kuşadası, Çeşme, Bodrum ve Antalya da yatlara ve turistik gemilere hizmet veren limanlarımız bulunur.

Limanlarımız: Yat Limanı Olan Yerler: Akdeniz(Antalya, Kemer) ve Ege(Marmaris, Bodrum) kıyılarıdır. Trabzon da yat limanı yoktur.

Havayolu: En hızlı ulaşım sistemidir. Tercih edilir.(Nedeni; Ulaşımda süreyi kısaltmasıdır.)

Havayolu: Ülkemiz ulaşımında payı en azdır. Nedeni: Hava ulaşımının İleri teknoloji ve büyük sermaye gereksinimidir.

Havayolu: Önemli Havalimanları; İstanbul(Atatürk, Sabiha Gökçen), Ankara(Esenboğa), İzmir(Adnan Menderes), Antalya da bulunur.

Havayolu: Önemli Havalimanları; Adana, Diyarbakır, Dalaman, Trabzon, Samsun, Van, G. Antep, Eskişehir de bulunur.

Demiryolu Ağı: Bazı Özellikleri; Engebeli alanlarda daha çok akarsu vadilerini izleme, Komşu ülkelerin çoğuyla bağlantı sağlama.

(Turizm)Turizm, İnsanl. asıl ikametgahı dışındaki bir yere eğlence, kültür, dinl., spor, sağlık gibi amaçl. yaptığı seyahatlerin bütünüd.

Ülke içerisinde insanların turizm faaliyetlerine katılmasına İç Turizm, bir ülkeden başka bir ülkeye yap. turizm faaliy. Dış Turizm denir.

Türkiye: Kıtalar arası geçiş üzerinde yer almasıyla; Göçler, Savaşlar, İstilalar, Ticaret Yolları ve Haberleşme için sürekli kullanılmıştır.

Türkiye: Arkeolojik ve Kültürel zenginlikleriyle benzersizdir. Doğal güzellikleriyle de çok yüksek bir Turizm potansiyeline sahiptir.

Türkiye: Turizmin her çeşidinin görülebileceği ender ülkelerdendir. Ancak uluslar arası turizm pazarına geç adım atmıştır.

Türkiye: Coğrafi konumu gereği sıcak savaş, siyasi istikrarsızlıklar ve terör gibi sorunlar, Türk turizminin gelişmesini engellemiştir.

Türkiye: Dünya turizm pastasından daha fazla pay almak için, son yıllarda önemli aşamalar kaydetmiştir.

Türkiye: Dünyada en çok turist kabul eden ve en çok turizm geliri elde eden ilk 20 ülke arasında yer alır. Hedef ilk 10 ülke arasına gir.

Türkiye: Var olan turizm potansiyeline göre, turizm geliri düşük olan bir ülkedir. Ancak geçmişe göre önemli atılımlar yapmıştır.

Türkiye: 1960’lı yıllarda 150-200 bin turistin ziyaret ettiği ülkemizde 2005 yılında bu sayı 20 milyonu aşmış, Turizm geliri 14 milyar do.

Türkiye: Turistlerin önemli bir kısmı yaz aylarında gel. Fransa’ya yılda 75, ABD’ye 50, İspanya’ya 49, İtalya’ya 42 milyon turist gitmek.

Turizmin Geliştirilmesi İçin Önlemler: Turizm değerlerinin uluslar arası platformda tanıtılması. Turizm eğitiminin geliştirilmesi.

Turizmin Geliştirilmesi İçin Önlemler: Ulaşım konaklama haberleşme gibi alt yapı hizmetlerinin iyileştirilmesi.

Turizmin Geliştirilmesi İçin Önlemler: Turistik değere sahip doğal ve kültürel değerlerin korunması.

Turizmin Geliştirilmesi İçin Önlemler: Turizm’i bütün yıla yayarak çeşitlendirilmesi. Yıl boyunca farklı etkinliklerle turist say. arttırılması.

Turizmin Geliştirilmesi İçin Önlemler: Turistlerin kalma süresinin arttırılması ve alışveriş olanaklarının geliştirilmesi.

Turizm: Günümüzde başta ekonomik olmak üzere sosyal ve kültürel açıdan ülkelerin gelişmesine önemli katkılar sağlar.

Turizmin Yararları: Ticareti canlandırır. Çok sayıda insana istihdam sağlar. Milli geliri arttırarak dış ticaret açığını azaltır.

Turizmin Yararları: Turizm yörelerinde inşaat, ulaşım, haberleşme gibi belediye hizmetlerinin gelişmesini sağlar.

Turizmin Yararları: İnsanlar arasında kültür alışverişini sağlayarak dolaylı yoldan dünya barışına katkı sağlar.

Turizm: Geliştiği yerlerde ulaşım ve ticaret gelişmeye başlar. Akdeniz bölgesinde turizmin gelişmesi ile Ulaşım ve Ticarette canlılık art.

Turizm: Gelirlerinde; Marmara %48, Ege %25, Akdeniz %13 ile ilk sıradadırlar. D. Ve G.D. Anadolu’nun turizm geliri oldukça azdır.

Ülkemize En Çok Turistin Geldiği Ülkeler: Almanya, İngiltere, Fransa, Rusya, İran, Bulgaristan, ABD’dir.

Ülkemizden En Çok Turistin Gittiği Ülkeler: ABD, Almanya, Fransa, Suudi Arabistan ve KKTC’dir.

Turizmi Etkileyen Faktörler: Doğal Faktörler; Yerşekilleri, İklim Özellikleri, Bitki ve Hayvan Türleri, Akarsu ve Gölleri’dir.

Turizmi Etkileyen Faktörler: Beşeri Faktörler; Kültürel zenginliği, Arkeolojik değerleri, Ulaşım ve Tanıtım’dır.