Kurs: I qrup: 182b

Uğurlu regional siyasət: Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yol layihəsi

Ötən 10 il ərzində Azərbaycanın xarici siyasətinin ən mühüm nailiyyətlərindən biri kimi Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yol layihəsinin reallaşması göstərilə bilər. Azərbaycanın seçdiyi strateji kursa uyğun olaraq meydana çıxan bu layihə barədə danışıqlara 1993-cü il 26-29 iyul tarixində Türkiyə və Gürcüstan arasında nəqliyyat üzrə Qarışıq Komissiyasının Ankara şəhərində keçirilmiş iclasında başlanılmışdı. Sonradan bu layihə üzrə danışıqlar dayanmışdır. 2002-ci il 20-21 iyul tarixlərində Türkiyə-Gürcüstan Nəqliyyat Nazirlərinin Türkiyənin İstanbul şəhərində keçirilmiş iclasında Qars-Axalkalaki dəmir yolu layihəsinin həyata keçirilməsi barədə imzalanmış protokolda layihə üzrə hazırlıq işlərinə başlanılması nəzərdə tutulmuş, lakin bu layihənin həyata keçirilməsi istiqamətində heç bir irəliləyişə nail olunmamışdır.

Nəhayət Azərbaycan bu strateji əhəmiyyətli layihənin reallaşması üçün diplomatik səyləri artırdı və onu regional siyasətinin əsas prioritetlərindən biri halına gətirdi. 2004-cü il iyunun 14-də Tiflisdə Gürcüstanın Prezidenti Mixail Saakaşvili ilə birgə keçirmiş mətbuat konfransında prezident İlham Əliyev Gürcüstandan Türkiyəyə dəmir yolu layihəsinin həyata keçirilməsinin vacibliyini və dəstəklədiyini, Azərbaycanın bu layihədə iştirak etməyə hazır olduğunu bildirmişdir. 2004-cü il 02-05 avqust tarixlərində Ankarada keçirilmiş Azərbaycan-Türkiyə nəqliyyat əlaqələrinin inkişafı və Bakı-Tbilisi-Qars yeni dəmir yolu layihəsi üzrə danışıqlara həsr olunmuş görüşdə, tərəflər ilk növbədə, mühəndis-axtarış işlərinin aparılması və uyğunlaşma layihəsinin hazırlanması barədə razılığa gəlmişlər. 2004-cü il 28 dekabr tarixində layihə ilə bağlı növbəti görüş keçirilmiş və Birgə İşçi Qrupu yaradılmışdır. Nəhayət 2005-ci il 25 may tarixində, Bakı şəhərində Azərbaycan Respublikası, Gürcüstan və Türkiyə Respublikası prezidentlərinin Bakı-Tbilisi-Qars yeni dəmir yolu bağlantısı layihəsinin həyata keçirilməsinin sürətləndirilməsi haqqında birgə Bəyanatı imzalanmışdır. 

Azərbaycanın aparıcı ölkə kimi yer aldığı bu layihənin əhəmiyyəti təkcə iqtisadiyyatla bağlı olmadığından və onun daha çox geosiyasi xarakter daşımasından narahat olanlar da boş dayanmırdı. Ermənistan və Qərb ölkələrindəki erməni lobbisi bu layihənin Ermənistanı regionda daha da təcrid olunmuş duruma salacağı barədə hay-küy qaldıraraq onun reallaşmasını əngəlləməyə yönələn səylər göstərirdi. Məhz erməni lobbisinin səyləri nəticəsində ABŞ Konqresi Birləşmiş Ştatların Exİm bankının Bakı-Tbilisi-Qars  dəmir yolunun tikintisinə kredit ayırmasına qadağa qoydu. Lakin Azərbaycan kifayət qədər cəsarətli siyasi gediş edərək Gürcüstana bu layihənin maliyyələşdirilməsi üçün aşağı faizli kredit ayırdı. Beləliklə də layihəni əngəlləməyə yönələn cəhdlər fiaskoya uğradı. 2007-ci il fevralın 7-də, Tbilisi şəhərində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin, Gürcüstanın Prezidenti Mixail Saakaşvilinin və Türkiyənin Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın iştirakı ilə keçirilmiş görüşdə layihənin həyata keçirilməsinə dair sazişlər imzalanmışdır. Avropa-Qafqaz-Asiya (TRACECA) nəqliyyat dəhlizinin əhəmiyyətini artıran bağlantı kimi bu layihənin həyata keçirilməsi Azərbaycanın bölgədəki mövqeyini daha da gücləndirəcək, onun mühüm tranzit ölkəsi statusunu möhkəmləndirəcək.