Kurs ishi fan : Maktabgacha yoshdagi bolalar nutqini o’stirish

Disleksiya 
- 
o`qish jarayonining qisman o`ziga xos buzilishi
.
Harflarni idrok etish va tanishdagi qiyinchiliklarda; harflarni bo`g’inlarga qo`shish 
va bo`g’inlardan so`z tuzish borasidagi tutilishlarda (bu so`z shakllarini noto`g’ri 
talqin qilishga olib keladi); agrammatizmda va o`qiganlarini buzib tushunishda 
namoyon bo`ladi.
2.
Disgrafiya 
- 
yozish jarayonining qisman o`ziga xos ravishda buzilishi.
Harfning optik-fazoviy obrazining turg’un emasligida, harflarning aralashib ketishi 
yoki tushib qolishida, so`zning so`z-bo`g’in tarkibini bayon qilish va gap qurilishida. 
namoyon bo`ladi. O`qitish davomida yozish jarayoni shakllanmagan xollarida 
agrafiya
haqida fikr yuritiladi.
Bolalardagi yozish va o`qishning buzilishi bu jarayonlarni to`liq holda amalga 
oshirish uchun zarur bo`lgan bilim va kunikmalarni uzlashtirishdagi qiyinchiliklar 
orqali yuzaga keladi. Tadqiqotchilarning ma’lumotlariga ko`ra, bu qiyinchiliklar 
og’zaki nutqdagi nuqsonlar (optik shakllardan tashkari), tovush tahlili ishining 
shakllanmagani va ixtiyoriy diqqatning bekarorligi bilan bog’liq bo`ladi.
Bolalardagi yozish va o`qishning buzilishini yozish, o`qishdagi bilim va 
kunikmalarning yuqolishidan, shuningdek afaziya paytida yuzaga keladigan 
disleksiya (aleksiya) va disgrafiya (agrafiya) day ajrata bilmok lozim.
Shunday kilib, logopediyada nutq buzilishlarining 11 ta shakli ajratiladi, 
ulardan 9 tasi orzaki nutq natijasi va ishlab chiqarishning turli jarayonlaridagi 

---

19
buzilishlarni tashkil etadi. Qolgan 2 ta shakl esa yozma nutqning buzilish jarayoni 
bilan bog’liq holda ajratiladigan buzilishlarni uz ichiga oladi. Og’zaki nutqning 
buzilishlari orasida 
disfoniya (afoniya), taxilaliya, bradilaliya, duduqlanish,