Kurs ishi mavzu: Xitoy tilida shaxs oti yasovchi qoʼshimchalar

1.1. -家 qo’shimchaning ma'nosi va qo'llanishini

"-家" qo'shimchasi xitoy tilida shaxslarning oilasi yoki uyga bog'liq odamlarni ko'rsatish uchun ishlatiladi. Masalan, "王家" (Wáng jiā) "Wang oilasi" deb tarjima qilinadi va "张家" (Zhāng jiā) "Zhang oilasi" deb tarjima qilinadi.
Bu qo'shimcha, shaxsni yaqin qarindoshlar bilan birga ko'rsatish uchun ham ishlatilishi mumkin, shu jumladan, "阮家" (Ruǎn jiā) "Ruan oilasi" deb tarjima qilinadi.
Xitoy tilida qo’shimcha nomlar va lavozimlarni yaratishda "家" qo'shimchasidan odatda foydalaniladi, chunki u insonning xususiyatini yoki kasbini ifodalaydi.
Ayniqsa, xitoy tilida "家" qo'shimchasining qo'llanishi shundaydirki, u shaxslarning turli xususiyatlarini, o'ziga xosliklarini ko'rsatish uchun ishlatiladi. Shuningdek, bu qo'shimcha shaxslarning oilalari va uyga bog'liq odamlarni ta'kidlash uchun ham ishlatiladi.
Bir necha misollar bilan, "徐家汇" (Xú jiā huì) shahar nomi "Xu oilasi" deb tarjima qilinadi va "华人家" (Huárén jiā) "Xitoyliklar oilasi" deb tarjima qilinadi. "张家界" (Zhāng jiā jiè) esa shahar nomi bo'lib, "Zhang oilasi himoya qilgan qishloq" deb tarjima qilinadi.
Xitoy tilida shaxsiy nomlar va lavozimlar uchun ko'plab qo'shimchalar mavjud va ular xamda shaxsning xususiyatlarini, kasbini, statusini, uyga bog'liq odamlarni ta'kidlash uchun ishlatiladi. Bu qo'shimchalar xitoy tilining zengin vokabulyarining muhim qismidir.
Boshqa ko'p ishlatiladigan shaxsiy ot qo’shimchalari misol sifatida "先生" (xiānsheng) va "女士" (nǚshì) keltirilishi mumkin. "先生" shaxsiy nomlariga qo'shimcha sifatida ishlatiladi va bu "honorifik" deb ataluvchi jamlanmaga kiritiladi, boshqa so'zlar bilan birlashtirilganda esa "Yang xiansheng" deb yozilishi mumkin va bu "Yang xonim" deb tarjima qilinadi. Bu so'zlar er-raqamlarning ishlatilishida ham yordam beradi, masalan "张三先生" (Zhāng sān xiānsheng) "Zhang Sani onamli", "李四女士" (Lǐ sì nǚshì) "Li tovushli onamli" deb tarjima qilinadi.
Boshqa shaxsiy ot qo’shimchalari, masalan, "师" (shī) qo’shimcha nomlar va kasblarni ko'rsatish uchun ishlatiladi, shu jumladan "唐老师" (Táng lǎoshī) "Tang ustoz" deb tarjima qilinadi. Bunday qo'shimchalar shaxsiy nomlarning ishlatilishida ham ishlatilishi mumkin, masalan "王老师" (Wáng lǎoshī) "Wang ustoz" deb tarjima qilinadi.
Xitoy tilida shaxsiy ot qo’shimchalari ko'p turlarda ishlatiladi va turli maqsadlar uchun foydalaniladi. Ular xususiyatlarni, turli xil o'ziga xosliklarni va lavozimlarni ko'rsatish uchun ishlatiladi. Bunday qo'shimchalar xitoy tilidagi zengin vokabulyarning muhim qismidir va tilni o'rganishda juda muhimdir.
Boshqa ko'p shaxs oti yasovchi qo’shimchalaridan biri "小姐" (xiǎojiě) va "太太" (tàitai) bo'lib, ular ayollarni ko'rsatish uchun ishlatiladi. "小姐" nomi yosh ayollarni bildiradi va "ханум" yoki "ханим" deb tarjima qilinadi. "太太" esa yosh ayollarni emas, balki yosh yolg'onchilar, taqdirpazirlar yoki xonimlarni ko'rsatish uchun ishlatiladi, shu jumladan "王太太" (Wáng tàitai) "Wang xonim" deb tarjima qilinadi.
Boshqa shaxs oti yasovchi qo’shimchalari misollaridan biri "公" (gōng) bo'lib, bu nom kasblarni va yosh ayollar bilan bog'liq kelmaydigan erkaklarga yordam beradi, masalan "张公" (Zhāng gōng) "Zhang uka" deb tarjima qilinadi. "嫂子" (sǎozi) esa xotinlarni ko'rsatish uchun ishlatiladi, masalan "张嫂子" (Zhāng sǎozi) "Zhang xotini" deb tarjima qilinadi.
Bundan tashqari, shaxs oti yasovchi qo’shimchalari boshqa turli tilda ham mavjud. Masalan, Japon tilida "さん" (san) nomining qo'shimchasi ishlatiladi va "honorifik" nomining jamlanmaga kiritiladi, ishlatilishi "Ogawa-san" nomi "Ogava", "Ogava uka" yoki "Ogava xotini" deb tarjima qilinadi.
Bularning yanada ko'p misollari bor va ular turli sohalar uchun ishlatiladi. Xitoy tilidagi shaxs oti yasovchi qo’shimchalarining tushuntirilishi shaxsiy nomlarni va lavozimlarni ko'rsatishda yordam beradi va muhim qismi hisoblanadi.