Dünya Haritacılık Tarihi Dünya Haritacılık Tarihi- Haritacılığın Tarihçesine Giriş
- Eski Çağlarda Haritacılık – İlk Haritalar
- Babil ve Mısır Haritacılığı
- Çinlilerde Haritacılık
- Eski Yunan Haritacılığı
- Geometrinin Gelişimi
- HEREDOT'un Dünya Haritası
- ARİSTO’nun Dünya Haritası
- İlk Yer Ölçmeleri
- PTOLEMAUS (Batlamyus)’un Dünya Düşüncesi
- Eski Roma Haritacılığı
Kartografik bilgi aktarım aracı olan haritaların geçmişinin çok eski olmasına rağmen bu alanda uzun süre önemli bir gelişme yapılamamıştır. Kartografik bilgi aktarım aracı olan haritaların geçmişinin çok eski olmasına rağmen bu alanda uzun süre önemli bir gelişme yapılamamıştır. Bunun temel nedeni olarak teknik yetersizlikten kaynaklanan yakın çevreden ayrılamama zorunluluğudur. Böylesine bir hareketsizlik şüphesiz, haritaya olan ihtiyacın artmasını ve onun geliştirilmesini frenleyici bir rol oynamıştır.
Keşifler döneminde kullanılmak üzere haritaya (özellikle kıyı haritaları) olan talepte inanılmaz bir patlama bu dönemde yaşanmıştır. Keşifler döneminde kullanılmak üzere haritaya (özellikle kıyı haritaları) olan talepte inanılmaz bir patlama bu dönemde yaşanmıştır. Hemen arkasından matbaanın bulunması bu talebi destekleyici karakterde olmuştur. Çevreye ilişkin bilgiler zenginleştikçe haritadan beklenen, fakat uzun bir dönem karşılanamayan özellikler de değişiklik göstermeye başlamıştır. Geometrik doğruluk ve eksiksizlik gibi.
Dünyanın sektörde faaliyet gösteren sayılı kurumlarının düzenledikleri müzayedelerde, sürekli eski haritalara da rastlanmaktadır. Dünyanın sektörde faaliyet gösteren sayılı kurumlarının düzenledikleri müzayedelerde, sürekli eski haritalara da rastlanmaktadır. Eski harita peşinde koşan yelpaze, değişik insan gruplarından ülkelerin köklü saygın müze ve kütüphanelerine kadar uzanmaktadır. Buralarda 15. Yüzyıldan itibaren değişik zamanlarda kataloglaştırılmış eski harita koleksiyonları korunmaktadır. Bu kültürel hazineler maalesef özellikle Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarında yangın ve talan nedeniyle yok olmuşlardır.
Bu örnekte olduğu gibi büyük formatlarından kaynaklanan saklanma güçlükleri nedeniyle özellikle duvar haritaları daha çok tahrip olmuşlardır. Bu örnekte olduğu gibi büyük formatlarından kaynaklanan saklanma güçlükleri nedeniyle özellikle duvar haritaları daha çok tahrip olmuşlardır. Türkiye'de Topkapı Müzesi Kütüphanesinde ve başka kurumlarımızda korunan duvar haritalarında da bu izleri görmek mümkündür. Buna karşın atlas biçiminde bir araya getirilmiş ve bir kapakla korumaya alınmış haritalar ise daha iyi biçimde günümüze aktarılmışlardır.Arkeoloji Müzesinde bulunan anonim Atlas, anılan güzel tarihi haritalara bizden birkaç örnektir.
Bugünkü Dicle-Fırat nehirleri arasında kalan ve M.Ö. 3800 yıllarında ilk çağın en İleri uygarlıklarının kurulduğu Mezopotamya'da Fırat Nehrinin akışını gösteren balçık üzerine yapılmış haritalarla, Mısır'da bulunan haritalar, araştırmalara göre ilk haritadır.
Fakat yakın zamanda bilinen bu tarih değişmiştir. Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesinde sergilenen ve M.Ö. 6200 yıllarından kalan Çatalhöyük Şehir Planı 5800 yıllık olarak bilinen harita tarihini 2400 yıl daha geriye götürmüştür. Bundan yaklaşık 8200 yıl önce yapılan ilk harita Çatalhöyük’teki kazılarda bir evin duvarında bulunmuştur. Fakat yakın zamanda bilinen bu tarih değişmiştir. Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesinde sergilenen ve M.Ö. 6200 yıllarından kalan Çatalhöyük Şehir Planı 5800 yıllık olarak bilinen harita tarihini 2400 yıl daha geriye götürmüştür. Bundan yaklaşık 8200 yıl önce yapılan ilk harita Çatalhöyük’teki kazılarda bir evin duvarında bulunmuştur.
Babilin kil levha üzerindeki haritası dışında, Nuzi, Babil ve Nippur kenti yakınlarındaki kazılarda Asur şehirlerinin planlarının gösterildiği çok sayıda başka kil levhalar da bulunmuştur. Bunlardan Nippur şehri planı çok ilginçtir. Babilin kil levha üzerindeki haritası dışında, Nuzi, Babil ve Nippur kenti yakınlarındaki kazılarda Asur şehirlerinin planlarının gösterildiği çok sayıda başka kil levhalar da bulunmuştur. Bunlardan Nippur şehri planı çok ilginçtir.
Nippur şehri planının M.Ö. 1500 yıllarında hazırlandığı tahmin edilmektedir. Nippur şehri planının M.Ö. 1500 yıllarında hazırlandığı tahmin edilmektedir. Söz konusu şehir planında Fırat, Fırat’ın sularını tarım alanlarına taşıyan kanallar, şehir surları, sur kapıları, tapınak gibi karakteristik önemli yapılar gösterilmiştir. Bu eser de Amerika Birleşik Devletleri Pensilvanya Eyaleti müzesindedir.
Antik çağda Mısır medeniyeti çok ilerlemiş ve özellikle Ortadoğu ve güneydoğu Avrupa'da zamanının kültürünü çok etkilemiş olduğu halde onlardan günümüze kayda değer bir kartografik ürün kalmamıştır. Antik çağda Mısır medeniyeti çok ilerlemiş ve özellikle Ortadoğu ve güneydoğu Avrupa'da zamanının kültürünü çok etkilemiş olduğu halde onlardan günümüze kayda değer bir kartografik ürün kalmamıştır.
Dostları ilə paylaş:
|
