Laboratoriya mashg’ulotlarni bajarish bo’yicha uslubiy ko’rsatmalar 1-laboratoriya mashg’uloti

Nazorat savollari:
1. Xavo omilining chiniqtirishdagi axamiyati nimalardan iborat?
2. Xavo vannasining amaliy tomonlari qanday?
3. Adabtatsiya deyilganda nimani tushunasiz?
4. Chiniqtirish deyilganda nimani tushunasiz?

Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Dembo A.G – «Sportivnaya meditsina». 1990, 1995 g
2. Shafranovskiy A.E – Vrachebno – pedagogicheskiy kontrol za fizicheskim vospitaniem 1992
3. Deshiv D.F, Vasileva V.E – Vrachebno’y kontrol’ i lechebnaya fizicheskaya kultura 1999 g
4. David Verner “Hammabop tibbiyot qo’llanmasi” Toshkent -2006.
5. Ismailov M.N - «Bolalar va o’smirlar gigienasi»Toshkent,Ibn Sino, 1994 y
6. Sh.Otaboev, E. Sattorov, M.Melieva “Ekogigiena, jismoniy tarbiya, sport va salomatlikning tibbiy psixologik asoslari” Tokent 2009


3- laboratoriya mashguloti:


Mavzu: Suv va tuproq gigienasi.


Reja:

1. 
   Suvning fiziologik va gigienik axamiyati.
   

2. Suvning kimyoviy tarkibi.
3. Tuproqning modda almashinish jarayonidagi roli va uning gigienik axamiyati.
4. Tuproqni ifloslantiriuvchi manbalar.


Ishning maqsadi: Talabalarga suvning fiziologik va gigienik axamiyatini, suvning kimyoviy tarkibini, tuproqning modda almashinish jarayonidagi roli va uning gigienik axamiyatini, tuproqni ifloslantiriuvchi manbalar xavo omilining chiniqtirishdagi axamiyati to’g’risida ma’lumot berish.
Kutilayotgan natija: Talabalar suvning va tuproqning tarkibiy qismlari, fiziologik axamiyati, suvning kimyoviy tarkibi, maddalar almashinuvi jarayonidagi roli va bugungi kundagi tuproqni va suvni ifloslanishiga sabab bo’layotgan omillarni o’rganadi.
Kerakli jihozlar va materiallar: Suv va tuproq, adabiyotlar, ko’rgazmali qurollar, texnik anjomlar, kampyuter, disklar video roliklar.
Asosiy matn:
Suv omili inson organizmi ichki muxitini narmal xolatdaushlab turadigan, fiziologik jixatdan katta axamiyatga ega bo’lgan suyuqlikdir (N²O). Suv organizmlarga turli xolatlarda kiradi, ya’ni aloxida suv sifatida, xamda oziq-ovqatlar bilan birgalikda organizmga tushadi.
Toza ichimlik suvining tarkibi muayyan barqaror xolati bilanajralib turishi lozim. Ammo suv o’zining suyuqlik xususiyati bilan u doimo xarakatdagi oqib turadigan, tog’u toshlardagi muzliklardan, qorlardan erib tomchilar xosil qilib oqadigan mineral.
Odatda inson bilan tuproq orasidagi o’zaro bog’lanish modda almashinish jarayonlari bilan amalga oshiradi. Tuproq xam tirik jonivorlarga ularning rivoji uchun, xayoti uchun juda zarur bo’lgan ozuqa moddalarni etkazib beruvchi asosiy omildir. Demak tuproq tabiiy sifatining buzilishi, uning biologik qiymatini pastga tushirib o’zini o’zi tozalash jarayonlarini izdan chiqaradi, undagi biologik reaktsiyalarni tormozlaydi, oqibatda axoli, xayvonlar va o’simliklar o’rtasida o’zgarishlar boshlanadi.
Tuproqni ifloslantiruvchi manbalarning xammasi ikki guruxga bo’linadi, ya’ni tabiiy va antropogen manbalar. Jumladan stadionlar yoki maxalliy sanoat korxonalari: toshko’mir yoqib elekrtoenergiya olish ob’ektlari, neft maxsulotlari, korxonalar va boshqalar atrof muxitga o’zlarining dudbo’ronlari orqali kul, oxirigacha yonib birmagan ko’mir zarrachalari, qurum, oltingugurt, oksidi, azot, korbon suvlar, margumish birikmalari, mis, ftor, titan, va boshqa minerallarni tashlaydilar.