Latest imf statements

Budjet taqchilligi va davlat qarzlari

• Davlat byudjeti xarajatlarining daromadlardan ortiqchaligining kuzatilishi byudjet taqchilligiga olib keladi.
• Ko’p hollarda davlatning jamiyat hayotini barcha sohalardagi rolining uzluksiz o’sishi uning iqtisodiy va ijtimoiy vazifalarining kengayishi sabab bo’ladi.
• Byudjet taqchilligining o’sishi yoki kamayishi mutloq miqdorda va uning YAIMga nisbatan topiladi

Halqaro standartlarga ko’ra byudjet taqchilligi YAIMning 5%dan oshmasligi kerar

Byudjet taqchilligi asosan quyidagilar
hisobiga qoplanadi
Davlat qimmatli
qog’ozlar sotish
Nobudjet fondlar
Sug’urta
Ishsizlik bo’yicha
sug’urtalar
Pensiya
fondlaridan
Qarz olish ko’rinishidagi
davlatning ichki va
tashqi qarzlari

Soliq tizimi va uning vazifalari

Soliq Davlat va mahalliy hokimiyat tarafidan huquqiy va jismoniy shahs daromadlarining bir qismini majburiy ravishda byudjetga jalb qilish shaklidir. Soliq bozor iqtisodiyoti sharoitida mustaqil kategoriya sifatida amal qiladi va moliyaviy munosabatlarining tarkibiy qismi bo’lib uni yig’ish davlat tomonidan belgilanadi. Davlat soliqlari, ularning tashkil qilinish shakl va usullari birgalikda soliq tizimini tashkil qiladi.

Vazifalari
Milliy daromadni taqsimlash
Мa qayta taqsimlash
Iqtisodiyotni tartibga solish
Davlat harajatlarini
moliyalashtirish
Iqtisodiy fasliyatni
rag’batlantirish
Ijtimoiy tanglikni yumshatish

Soliq hajmining o’sib borishini ta’minlovchi omillar

• Aholi sonining o’sishi
• Ijtimoiy soha sifatiga talabning ortishi va urbanizatsiya
• Atrof muhitning

ifloslanishi

• Daromadlar tengsizligini qisqartirish dasturlarini amalga oshirish
• Milliy mudofaa, davlat xavfsizligining ta’minlash harajatlari hajmining o’sishi

Aholi jon boshiga davlat sarflari o’zgarmay qolgan taqdirda ham aholining o’sgan qismini ijtimoiy ne’matlar va hizmatlar bilan ta’minlash qo’shimcha mablag’larni zarur qilib qo’yadi
Kishilar turmush darajasining ortishi ijtimoiy soha xizmatlari hajmiga va sifatiga talabni oshiradi.
Aholi sonining o’sishi va urbanizatsiyaning kuchayishi atrof-muhitning sifati muammosini keskinlashtiradi.Juda ko’p miqdordagi moddiy ne’matlarni ishlab chiqarish va iste’mol qilish havo, suv va yerning ifloslanishi shaklidagi qo’shimcha harajatlarning o’sishini keltirib chiqaradi. Atrof-muhit muammosini hal qilishda asosiy rol davlat zimmasiga tushadi.
Ijtimoiy sug’urtani rivojlantirish, ishsizlik bo’yicha nafaqalar, ijtimoiy ta’minot, tekin meditsina yordamlari davlat dasturlari, oziq-ovqat mahsulotlariga dotatsiyalar, davlat uy-joy qurilishi kiradi