Leksikologiyadan savollar

LEKSIKOLOGIYADAN SAVOLLAR
SO'Z VA LEKSEMA. BIR MA'NOLI VA KO'P MA'NOLI SO'ZLAR. MA'NO KO'CHISH TURLARI
1. Tilshunoslikning qaysi bo'limlarida so'z o'rganiladi?
A) leksikologiya, morfologiya, sintaksisda
B) fonetika, leksikologiya, morfologiyada
C) leksikologiya va morfologiyada
D) orfografiya va leksikologiyada
2. So'zning qanday tomonlari mavjud?
A 2 ta: moddiy va ma'no tomoni
B) 3 ta: moddiy, ichki va ma'no tomoni
C) 2 ta: tashqi va ichki tomoni
D) 2 ta: zohiriy va botiniy tomoni
3. So'zning moddiy tomonini nimalar tashkil etadi?
A) tovushlar ketma-ketligi
B) harflar ketma-ketligi
C) tovush yoki harflar ketma-ketligi
D) unli va undoshlar miqdori, bo’g'in, urg'u
4. Ma'lum ma'no bilan bog'langan va morfologik shakllangan tovush yoki tovushlar birikmasi...
A) gap B) fikr
C) so'z D)jumla
5. Grammatik ma'nosiz, faqat leksik ma'no bildiruvchi til birligi...
A) so'z B) leksema
C) ibora D) morfema
6. Qanday til birligiga nisbatan so'z atamasi qo'llanadi?
A) leksik
B) grammatik
C) leksik, fonetik
D) leksik, grammatik
7. Tilning lug'aviy ma'no bildiruvchi birligi...
A) so'z B) leksema
C) ibora D) morfema
8. Lug'atlarda bosh so'z sifatida qanday til birligi beriladi?
A) so'z B) leksema
C) ibora D) morfema
9. So'zlar nutq tarkibidan ajratilganda uning qaysi ma'nosi namoyon bo'ladi?
A) ko'chma ma'nosi
B) o'z ma'nosi
C) lug'aviy ma'nosi
D) grammatik ma'nosi
10. So'zlar nutq tarkibida boshqa so'zlar bilan bog'langanda uning qaysi ma'nosi namoyon bo'ladi?
A) ko'chma ma'nosi
B) o'z ma'nosi
C) yondosh ma'nosi
D) grammatik ma'nosi
11. So'z atamasi haqidagi to'g'ri hukmlarni toping.
1) nutq jarayonida har bir so'z leksik va grammatik ma'nolar uyg'un ligidan tashkil topadi;
2) leksik va grammatik ma'nolarning muayyan tovush yoki tovushlar birikmasi bilan barqaror munosabatidan tashkil topgan butunlikka nisbatan so'z atamasi qo'llaniladi;
3) grammatik ma'nosiz, faqat leksik ma'no bildiruvchi til birligi uchun so'z atamasi qo’llaniladi;
4) so'z morfologiya birligi sifatida, leksema esa leksikologiya birligi sifatida bir-biridan farqlanadi;
5) so'z leksema va grammatik qo'shimchalarga bo'linadi.
A) 1, 2, 4, 5 B) 2, 3, 5
C) 1,3,4 D) 1,2, 3, 4, 5
12. Qaysi ma'no so'zning bosh ma'nosi sanaladi?
A) so'zning nutq tarkibidan tashqa rida ifodalaydigan ma'nosi
B) so'zning nutq tarkibida boshqa so'zlar yordamida anglatadigan ma'nosi
C) so'zning gap tarkibida anglatadigan ma'nosi
D) so'zning ko'chma ma'nolaridan biri
13. Yangi paydo bo'lgan so'zlar qanday so'zlar hisoblanadi?
A) ko'p ma'noli B) bir ma'noli
C) polisemantik D)AvaC
14. Bir ma'noli so'zlarga qaysi so'zlar kiradi?
A) ilmiy atamalar
B) kasb-hunarga doir atamalar
C) neologizmlar
D) A, B, C
15. Bir ma'noli so'zlarga qanday til birliklari kiradi?
A) ilmiy atamalar
B) kasb-hunarga doir so'zlar
C) neologizmlar
D) hammasi kiradi
16. «Tosh» so'zining qaysi ma'nosi faollashib, toshbag'ir, bag'ritosh birikmalari paydo
bo'lgan?
A) sovuqlik ma’nosi
B) qattiqlik ma'nosi
C) silliqlik ma'nosi
D) A va B
17. «Ko'z» so'zining qaysi ma'nosini faollashtirish asosida daraxtning ko'zi ma'nosi kelib chiqqan?
A) qabariqlik
B) yorug'lik bilan ta'minlash
C) yumaloqlik
D) tiniqlik
18. «Ko'z» so'zining qaysi ma'nosini faollashtirish asosida derazaning ko'zi ma'nosi kelib chiqqan?
A) qabariqlik
B) yorug'lik bilan ta'minlash
C) yumaloqlik
D) tiniqlik
19. Ko'p ma'noli so'zlar haqida berilgan noto'g'ri hukmni aniqlang.
A) Ko'p ma'noli so'zlarda ma'no qanchalik ko'p bo'lsa ham, lekin u bir so'z hisoblanaveradi
B) Ko'p ma'noli so'zlardan biri to'g'ri ma'no, qolganlari esa ko'chma ma'no bo'ladi
C) Ko'p ma'noli so'zlarda ko'chma ma'no nutq tarkibida boshqa so'zlar bilan bog'langanda namoyon bo'ladi, nutq tarkibidan ajratilganda esa to'g'ri ma'nosi asosiy ma'no bo'lib qoladi
D) Ko'p ma'noli so'zlar yangi paydo bo'lgan so'zlarni, kasbiy atamalarni o'z ichiga oladi
20. Qaysi qatorda leksema berilgan?
A) gulchi B) gullar
C) gulni D) guldan
21. Ishladik so'zidagi leksemani toping.
A) ish B) ishla
C) ishladi D) ishladik
22. So'z va leksema haqida berilgan qaysi fikr to'g'ri?
A) leksik va grammatik ma'nolarning muayyan tovush yoki tovushlar birikmasi bilan barqaror munosabatidan tashkil topgan butunlikka nisbatan leksema atamasi qo'llanadi
B) grammatik ma'nosiz, faqat leksik ma'no bildiruvchi til birligi uchun so'z atamasi qo'llanadi
C) so'z - morfologiya birligi, leksema leksikologiya birligi
D) so'zlar leksema va grammatik qo'shimchalarga bo'linmaydi
23. Nutq tarkibida so'zning boshqa so'zlar bilan bog'langanda namoyon bo'ladigan ma'nosi qanday ma'no hisoblanadi?
A) ko'chma ma'no
B) tub ma'no
C) yasama ma'no
D) bosh ma'no
24. Qaysi vositalar grammatik ma'no ifodalovchi hisoblanmaydi?
A) so'z yasovchi qo'shimchalar
B) shakl yasovchi qo'shimchalar
C) so'z o'zgartiruvchi qo'shimchalar
D) takrorlar
25. So'zning ko'chma ma'nosi deyilganda nima nazarda tutiladi?
A) So'zning nutq tarkibidan tashqarida ifodalaydigan ma'nosi
B) Nutq tarkibidagi boshqa so'zlar yordamida anglashiladigan ma'nosi
C) Morfologik yo'l bilan yasalgan so'zlar ma'nosi
D) Sintaktik yo'l bilan yasalgan va harakat bildiruvchi so'zlar
26. Uyga qarab yurdi. Ushbu gapdagi qarab so'zining grammatik ma'nosi qaysi javobda to'g'ri berilgan?
A) fe'l, ravishdosh, holat ma'nosini anglatadi
B) ravish, tarz ravishi, harakatning qay tarzdaligini ifodalaydi
C) yordamchi so'z, ko'makchi, harakat yo'nalishini ifodalaydi
D) yuklama, kuchaytiruv ma'nosini anglatadi
27. Ma'lum ma'no bilan bog'langan va morfologik shakllangan tovush yoki tovushlar birikmasi qanday ataladi?
A) leksema B) so'z
C) bo'g'in D) morfema
28. Noto'g'ri hukmni belgilang.
A) Tahlil jarayonida so'ziar leksema va grammatik qo'shimchalarga bo'linadi
B) Lug'atlarda bosh so'z sifatida leksemalar beriladi
C) Grammatik ma'nosiz, faqat leksik ma'no bildiruvchi til birligiga nisbatan leksema atamasi qo'llanadi
D) Ma'lum ma'no bilan bog'langan va morfologik shakllangan tovush yoki tovushlar birikmasi leksema sanaladi
29. Maslahat so'zi qaysi so'z bilan birikib ko'chma ma'noni hosil qiladi?
A) maslahat oldi B) maslahat soldi
C) maslahat qildi D)hammasi
30. Toshmoq so'zi qaysi so'z bilan qo'llansa faqat o'z ma'nosida keladi?
A) suv B) ichi
C) quvonchi D) zavqi
31. Ochmoq so'zi qaysi so'z bilan qo'llansa o'z va ko'chma ma'noda ishlatiladi?
A) eshik B) ko'ngil
C) yo'l D) hammasi
32. Iliq so'zi qaysi so'z bilan qo'llansa o'z ma'nosida ishlatiladi?
A) suhbat B)gap C) muomala D) ovqat
33. Qaysi so'z birikmasida ko'chma ma'nodagi so'z berilmagan?
A) ishning boshi
B) qushning boshi
C) kungaboqar boshi
D) tog'ning boshi
34. Quyidagi birliklarning qaysi biridan nutqda har gal tayyor material sifatida foydalanmaymiz?
1) so'z; 2) qo'shma so'z; 3) so'z birikmasi; 4) ibora (frazeologik birlik).
A) 2, 3,4 B) 3, 4 C) 1, 2, 3, 4 D) 3
35. Bir ma'noli so'zlar qaysi qatorda berilgan?
A) ko'z, qosh B) og'iz, bosh
C) etak, oyoq D) chumchuq, ravish
36. Qaysi qatordagi xususiyat yordamchi so'z turkumlariga oid so'zlarga xos emas?
A) grammatik ma'noga egalik
B) lug'aviy ma'noga egalik
C) grammatik vazifaga egalik
D) biror gap bo'lagi vazifasida kela olmaslik
37. Biz muzeyga bordik. Ushbu gapdagi bordik so'zining lug'aviy ma'nosi qaysi qatorda berilgan?
A) fe'l
B) I shaxs ko'plikda
C) kesim
D) lug'aviy ma'nosi berilmagan
38. Qanday so'zlar bosh va ko'chma ma'nolarga ega?
A) bir ma'noli so'zlar
B) ko'p ma'noli so'zlar
C) atamalar
D) barcha mustaqil so'zlar
39. Bir so'zning matn mazmunidan kelib chiqib bir necha ma'no ifodalashi qanday nomlanadi?
A) sinonimiya B) antonimiya
C) omonimiya D) ko'p ma'nolilik
40. Quyidagi birliklarning qaysi biridan nutqda har gal tayyor material sifatida foydalanamiz? 1) so'z; 2) qo'shma so'z; 3) so'z birikmasi; 4) ibora (frazeologik birlik).
A) 1,2, 3,4 B) 1, 3
C) 1, 2,4 D) 1, 4
41. Qaysi qatorda lug'aviy birliklar nomi sanalgan?
A) tovush, qo'shimcha, so'z
B) qo'shimcha, so'z, ibora, gap
C) ibora, gap
D) so'z, ibora
42. So'zlarning bir va ko'p ma'noliligi tilshunoslikning qaysi bo'limida o'rganiladi?
A) fonetikada
B) frazeologiyada
C) leksikologiyada
D) uslubshunoslikda
43. Bir xil grammatik ma'noga ega so'zlar qatorini toping.
A) kitob, bahor, a'lochi, bog'
B) o'qimoq, orzu, bilim, erishmoq
C) qovun, gul, bola, qush
D) shirin, oqish, qor, yashil
44. Ammo yigit sevinib ketganidan hatto gapirolmay qolgan edi. Ushbu gapda mustaqil lug'aviy ma'no anglatmaydigan nechta so'z bor?
A) 1 ta B) 2 ta
C) 3 ta D) 4 ta
45. Quyidagilarning qaysi biri tilning lug'aviy birligi hisoblanmaydi?
A) u B) bosh qotirmoq
C) bir nafas D) kelib qolmoq
46. Qaysi qatordagi birliklar lug'aviy birlik hisoblanmaydi?
A) frazeologik birikmalar, so'z birikmalari, gap
B) tovush, qo'shma so'z
C) so'z va frazeologik birikmalar
D) so'z birikmalari, gap
47. Quyidagi birliklardan qaysi biri nutqqa tayyor holda olib kiriladi? 1) so'z; 2) qo'shma so'z; 3) ibora; 4) birikma; 5) tasviriy ifoda; 6) gap.
A) 1, 2, 3, 4 B) 1, 2, 3,4, 5, 6
C) 1,2,3 D) 1,2, 3, 5
48. Qaysi qatorda ko'chma ma'noli so'z berilgan?
A) Jahonda nimaiki oq bo'lsa, unga ona suti timsoldir
B) Ko'ldagi suv jimirlab turar, silliq toshlarga ohista urilardi
C) Elyorning vujudiga orombaxsh shabada yugurdi
D) Yomon odamni tanqid qil, yaxshi odamga taqlid qil
49. Butun orqali bo'lakni ifodalash ma'no ko'chishining qaysi turiga xos?
A) sinekdoxa B) metafora
C) metonimiya D) vazifadoshlik
50. Narsalar o'rtasidagi o'zaro o'xshashlik asosidagi ma'no ko'chirilishi qanday nomlanadi?
A) sinekdoxa B) metafora
C) metonimiya D) vazifadoshlik
51. Bir ma'noli so'zlar qatorini toping.
A) sa'va, gulxayri, pazanda
B) yengil, mayin, yemoq
C) yutmoq, shirali, achitmoq
D) gavhar, girdob, yashnamoq
52. Yunoncha so'zdan olingan bo’ lib, birgalikda anglash ma'nosini bildi radigan so'z qaysi?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
53. Nutqimizda eng keng tarqalgan ma'no ko'chish usuli qaysi?
A) metonimiya B) metafora
C) vazifadoshlik D) sinekdoxa
54. Ma'no ko'chishining metafora, metonimiya, sinekdoxa, vazifadoshlik singari turlari mavjud. Bunday turlarga bo'linish nimaga asoslanadi?
A) nima asosda ro'yobga chiqishiga ko'ra
B) shakl va ma'no munosabatiga ko'ra
C) so'zning tashqi va ma'no tomoniga ko'ra
D) hamma fikr to'g'ri
55. Burun so'zi tirik organizmning yuz qismidan bo'rtib chiqqan nafas olish organi» ma'nosini ifodalash bilan birgalikda «yerning suvlikka tomon bo'rtib chiqqan qismi» ma'nosini ham ifodalaydi. Bunda predmetlar o'rtasidagi qanday o'xshashlik birining nomini ikkinchisi o'rnida qoilashga asos bo'lgan?
A) shakliy o'xshashlik
B) vazifaviy o'xshashlik
C) tashqi o'xshashlik
D) joylashish o'rniga ko'ra o'xshashlik
56. «Prezidentimiz adashganlarga to'g'ri yo'lni ko'rsatib berdi». Ushbu gapdagi to'g'ri yo'l birikmasida qanday ma'no ko'chishi mavjud?
A) metafora
B) metonimiya
C) sinekdoxa
D) ma'no ko'chishi bo'lmagan
57. «Tun o'z o'rnini tongga bo'shatib berdi. Ushbu gapda ma'no ko'chishining qaysi turi mavjud?
A) metafora
B) metonimiya
C) sinekdoxa
D) ma'no ko'chishi bo'lmagan
58. Beodob qizning so'zini onasi tekislab turdi. Ushbu gapda ma'no ko'chishining qaysi turi mavjud?
A) metafora
B) metonimiya
C) sinekdoxa
D) ma'no ko'chishi bo'lmagan
59. Do'st, yosh, nafis, yuz, mol, oyoq, bel, tut, yengil, gul, sher, sana, uch, o'ch, quloq. Berilgan so'zlardan nechtasi ko'chma ma'noda ham qo'llanadi?
A) 10 ta B) 11 ta
C) 8 ta D) 9 ta
60. 1) zarar yetkazdi; 2) zarar ko'rdi; 3) zarar qildi. Ushbu birliklarning qaysilarida metafora asosida ma'no ko'chgan?
A) 1,2,3 B) 1, 3 C) 2, 3 D) ma'no ko'chmagan
61. To'rt egat palak ekdim. Ushbu
gapda ma'no ko'chishining qaysi turi mavjud?
A) metafora
B) metonimiya
C) sinekdoxa
D) ma'no ko'chishi bo'lmagan
62. Qaysi qatorda tashqi o'xshashlik asosidagi metaforaga misol berilgan?
A) qozonning qulog'i
B) tandirning og'zi
C) itning dumi
D) hammasi to'g'ri
63. Sekinroq gapiring, aylanay, devorning ham qulog'i bor. Ushbu gapda ma'no ko'chishining qaysi turi mavjud?
A) metafora
B) vazifadoshlik
C) sinekdoxa
D) ma'no ko'chishi bo'lmagan
64. «Semurg'» «So'g'diyona»ni qabul qilib, raqiblar darvozasiga ketma-ket beshta to'p kiritishga muvaffaq bo'ldi. Ushbu gapda ma'no ko'chishining qaysi turi sodir bo'lgan?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
65. Yigitning uylanayotganini eshitgan qizning qalbi yaralandi. Ushbu gapda ma'no ko'chishining qaysi turi sodir bo'lgan?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
66. Odam qulog'i va qozon qulog'i birikmalari qaysi jihatdan o'xshaydi?
A) shakliy o'xshashlik
B) qayerda joylashishi bo'yicha o'xshashlik
C) tashqi o'xshashlik
D) A va C
67. Mungli kuy yurakni tirnar edi. Ushbu gapda ma'no ko'chishining qaysi turi sodir bo'lgan?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
68. 1. Palak - ma'lum bir urug'dan ko'karib chiqib, yer yuzalab o'sib, gullab hosil beradigan poliz o'simligining tanasini bildiradi: qovun palak, tarvuz palak, bodring palak. 2. Palak - polizchilar nutqida ba'zan qovun yoki handalak urug'i tushunchasida ham qo'llaniladi. 3. Palak - xalqimiz urf-odatiga ko'ra, qizlarni kuyovga uzatish uchun gul (kashta) ipakli matolar tayyorlanadi. Ushbu gaplarning qaysi birida palak so'zi bir so'zning turli ma'nolarini ifodalaydi?
A) hammasida bir so'zning turli ma'nolari
B) 1, 2 C) 1, 3 D) 2, 3
69. 1. So'lg'in palaklarda o'smay qolib ketgan xamaklar yiltillab qolar, goh surmaday qorayib ko'rinar edi. 2. To'rt egat palak ekdim. 3. Poyiga ipakdan palak soldilar, So'ng yuksak bir taxtni etdilar tortiq. 4. Atrofda bo'layotgan voqealarga Mo'ydinning parvoyi palak edi. 5. Bir palakdan har xil xamak chiqadi deganlari rost ekan-da. Ushbu gaplardagi «palak» so'zini izohlang.
A) 1-, 2-, 5-so'zlardagi palak so'zi bir so'zning turli ma'nolari, 3- va 4-gaplardagi palak so'zi ularga nisbatan shakldosh
B) 1-, 2-so'zlardagi palak so'zi bir so'zning turli ma'nolari, 3-, 4- va 5-gaplardagi palak so'zi ularga nisbatan shakldosh
C) 1-, 5-so'zlardagi palak so'zi bir so'zning turli ma'nolari, 2-, 3- va 4-gaplardagi palak so'zi ularga nisbatan shakldosh
D) hammasida bir so'zning turli ma'nolari
70. Metafora usuli bilan qo'yilgan nomlarni toping.
A) Bo'riboy, Qoplonbek
B) Gulnora, Feruza
C) hammasi metafora usuliga asoslangan
D) Charos, Asalxon
71. Navbatim sumka ko'targan «jinsi»dan keyin. Ushbu gapda ma'no ko'chishining qaysi turi sodir bo'lgan?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
72. Ichak-chavog'im tugadi, endi kalla sotaman. Ushbu gapda ma'no ko'chishining qaysi turi sodir bo'lgan?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
73. Olma guli gul emas, taqsam, chakkamda turmas. Ushbu gapda ma'no ko'chishining qaysi turi sodir bo'lgan?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
74. «Yig'ilishga mo'ylovni chaqirib kelmoq birikmasida ma'no ko'chishining qaysi turi sodir bo'lgan?
A) metafora
B) metonimiya
C) sinekdoxa
D) kinoya
75.«Sajda aylar zohid ul mehrob aro,
Men qilurman sajda egma qoshima». Ushbu parchada ma'no ko'chishining qaysi turi sodir bo'lgan?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
76. «Ko'chalarni chiroqlar yop- yorug' qilib turibdi». Ushbu gapda ma'no ko'chishining qaysi turi sodir bo'lgan?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) vazifadoshlik
77. Guruhimizning birlashishi uchun unga bir bosh kerak bo'lib qoldi. Ushbu gapda ma'no ko'chishining qaysi turi sodir bo'lgan?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
78. Olimpiadada birinchilikni bu gal Buxoro olib ketdi. Ushbu gapda ma'no ko'chishining qaysi turi sodir bo'lgan?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
79. Samolyotning qanoti o'ta pishiq materialdan ishlangan. Ushbu gapda ma'no ko'chishining qaysi turi sodir bo'lgan?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) vazifadoshlik
80. «G'ildirakni yurgizmoq» birikmasida ma'no ko'chishining qaysi turi sodir bo'lgan?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
81. «Cho'loqqa achinish bilan qaramoq» birikmasida ma'no ko'chishining qaysi turi sodir bo'lgan?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
82. Qaysi so'zlar ham metafora, ham vazifadoshlik asosida ko'chma ma'noda qo'llana oladi?
A) chiroq, quloq, etak B) oyoq, bosh, ko'z
C) qanot, qosh, ko'z D) yurak, burun, og'iz
83. Qovun navlari nomidan qaysi biri tashqi o'xshashlikka asoslanib qo'yilgan?
A) obinovvot B) umriboqiy
C) eskichopon D) bo'rikalla
84. Quyida berilgan she'riy parchadagi ajratib ko'rsatilgan so'zda ma'no ko'chishining qaysi turi mavjud?
Tong otar chog'ida juda sog'inib
Bedil o'qir edim, chiqdi oftob.
(G'.G'ulom)
A) metonimiya B) metafora
C) vazifadoshlik D) sinekdoxa
85. Qaysi qatorda oyoq so'zida ma'no vazifadoshlik asosida ko'chgan?
A) Salim kelib bemorning oyog'iga o'tirdi
B) Mahallamizda begona oyoqlar paydo bo'ldi
C) Stolning oyog'i qiyshayib qolgan
D) Hech birida ma'no ko'chmagan
86. Vazifadoshlik asosida ma'no ko'chgan qatorni toping.
A) qozonning qulog'i
B) samolyotning qanoti
C) varrakning dumi
D) ishning ko'zi
87. Jo'shadi buloqning kumush yoshlari,
Ham mungli, ham shirin jildirashlari.
She'riy parchada ma'no ko'chishining qaysi turi qo'llangan?
A) metafora B) metonimiya
C) vazifadoshlik D) sinekdoxa
88. Quyidagi gapda qaysi usulda ma'no ko'chgan? Lola kun bo'yi tik oyoqda turdi.
A) metafora
B) metonimiya
C) sinekdoxa D) ma'no ko'chmagan
89. Qaysi ma'no ko'chish turi yunoncha so'z bo'lib, «qayta nomlash» degan ma'noni beradi?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
90. «Hojimatov damlash so'zida qanday ma'no ko'chish turi bor?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
91. Ushbu so'zlardan nechtasi polisemantik? Yosh, yuz, mol, oyoq, bel, yengil, sana, uch, quloq.
A) 8 ta B) 7 ta
C)6ta D)5ta
92. Quyidagilardan metonimiya asosida ma'no ko'chgan so'zlami toping.
A) Chorsu mehmonxonasi, rentgen apparati, Oltin vodiy poyezdi
B) devorning qulog'i, dutorning qulog'i, derazaning ko'zi
C) amarfuzin malhami, siyob olmasi, stolning oyog'i
D) hammasi to'g'ri
93. Har odamning gullagan davri bo'ladi - umrning gurkiragan davri! Ushbu gapda ma'no ko'chishining qaysi turi ifodalangan?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
94. Ildizimizning tiriklik zamiriga chuqur ketishi shu davrda, yoshlikda, gullashimiz, qanday gullashimiz bilan bog'liq hodisa. Ushbu gapda qo'llangan ma'no ko'chish turini belgilang.
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
95. «Lermontovni tashlamadim hech,
So'ngra qo'lga oldim Hofizni.
Pushkin menga ko'rsatdi har kech
Yig'lab turgan bircherkas qizni».
Ushbu parchada ma'no ko'chishining qaysi biri qo'llangan?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
96. Jayron, nega ko'zing to'la yosh? Jiyron tog'dan tog'ga o'tib qayerga borishini bilmasdi. Ajratib ko'rsatilgan so'zlar qaysi javobda to'g'ri izohlangan?
A) jayron - ohuning bir turi, jiyron - tog' echkisi
B) jayron - tog' echkisi, jiyron - igna bilan qoplangan kemiruvchi hayvon
C) jayron - ohuning bir turi, jiyron - qizg'ish malla tusli ot
D) jayron - urg'ochi bug'u, jiyron - ohuning bir turi
97. Voy, manavi bolaning shirinligini! Ushbu gapdagi ma'no ko'chishini aniqlang.
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
98. Saida o'n yillikni bultur tugatgan edi. Ushbu gapdagi ma'no ko'chishi turini aniqlang.
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
99. Muqimiyni bir-bir varaqlab ichimda o'qiy boshladim. Ushbu gapdagi ma'no ko'chishi turini aniqlang.
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
100. Rost aytasiz, Maxsum aka, men axir maktabda ishlayman, boshlang'ich sinflar uchun «G'uncha» yaxshi. Ushbu gapdagi ma'no ko'chishi turini aniqlang.
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
101. Quyidagi qaysi gapda sinekdoxa asosida ma'no ko'chgan so'z mavjud?
A) Yanvarning o'n beshlarida butun qishloq to'g'on qurishga otlandi
B) Fursat g'animatdir, shoh satrlar-la Bezamoq chog'idir umr daftarin
C) Eshikka kiring, aka, choy-poy ichib keting
D) Tinchlik xalqni farovon qiladi, yurtni gullatadi, uning istiqboliga keng yo'l ochadi
102. Quyida keltirilgan gapda ma'¬no ko'chishining turini belgilang. Ikki kundan beri tuz totmagan edi.
A) metafora B)metonimiya
C) vazifadoshlik D) sinekdoxa
103. Berilgan gapda tagiga chizilgan so'zda qaysi usulda ma'no ko'chgan? Onam qoshida tiz cho'kkan, qora qumg'on...
A) metafora
B) metonimiya
C) vazifadoshlik
D) sinekdoxa
104. G'o'za uyasiga birlashadigan so'zlar berilgan qatorni aniqlang.
A) g'o'za, paxta tolasi, texnika, ekin
B) paxta, ip, moy, kunjara
C) jun, ip, moy, sovun
D) g'o'za, gazmol, texnika, chorva
105. So'z ma'nosi vazifadoshlik asosida ko'chgan so'z birikmasini belgilang.
A) samolyot dumi
B) tandir og'zi
C) devor qulog'i
D) rentgen apparati
106. Quyida keltirilgan gapda ma'no ko'chishining turini aniqlang. Men Farmonbibi xonadoniga radiodan keldim.
A) metafora B) metonimiya
C) vazifadoshlik D) sinekdoxa
107. Normatni bunchalik cho'kib qolgan deb o'yiamagandim. Ushbu gapdagi ma'no ko'chishini aniqlang.
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
108. «E, sizlar hukumat emasmi?» - deb yana shovqin soldi eshon. Ushbu gapdagi ma'no ko'chishini aniqlang.
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) kinoya
109. Ehtiyot bo'lib gapir, bo'tam, axir oramizda quloqlar yo'q emas. Ushbu gapda qo'llangan ma'no ko'chish turini belgilang.
A) vazifadoshlik B) metonimiya
C) metafora D) sinekdoxa
110. Sovuq odam. sovuq qish kabi birikmalardagi sovuq so'zi ma'nosiga ko'ra qanday so'z?
A) ma'nodosh (sinonim)
B) ko'p ma'noli so'z
C) shakldosh (omonim)
D) zid so'z (antonim)
111. O'n qo'lima o'n bir uzuk
Taqib qo'yinglar, qizlarim.
Zarli kovush chang bo'lmasin,
Qoqib qo'yinglar, qizlarim.
Ushbu xalq qo'shig'idan olingan birinchi misrada ma'no ko'chishining qaysi turi mavjud?
A) vazifadoshlik B) metonimiya
C) metafora D) sinekdoxa
112. Qaysi gapda quloq so'zi o'z ma'nosida qo'llangan?
A) Qozonchining erki bor, qaydan quloq chiqarsa
B) Otang mirob bo'lsa ham, quloqning boshida bo'l
C) Ota radioning qulog'ini buradi
D) Qo'chqor qo'ng'iroqli quloqlarini erkalanib silkidi
113. Bo'ri so'radi: «Hoy qizil shapkacha, qayerga ketyapsan?» «Buvimnikiga», - javob berdi u. Ushbu parchada ko'chimning qaysi turi qo'llangan?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) vazifadoshlik
114. Sinekdoxa usuli bilan ma'nosi ko'chgan so'z qatnashgan gapni toping.
A) Fuzuliyni oldim qo'limga, Majnun bo'lib yig'lab qichqirdi
B) Yig'ilishga mo'ylovni chaqirib kelishdi
C) Do'stlar suhbati qizidi
D) Eski buloqning ko'zi ochildi
115. Yanvarning o'n beshlarida butun qishloq to'g'on qurilishiga otlandi.
Ushbu gapda ostiga chizilgan so'zda ma'no ko'chishining qaysi turi mavjud?
A) vazifadoshlik B) metonimiya
C) metafora D) sinekdoxa
116. Quyidagi birikmalardagi tutmoq so'zining shakl va ma'no turlarini aniqlang.
1) qochoqni tutmoq; 2) parda tutmoq; 3) ro'za tutmoq; 4) suv tutmoq.
A) 1,2,3,4-shakldosh so'z
B) 1, 4 - ko'p ma'noli so'z, 2, 3 - shakldosh so'z
C) 1,2, 3,4-ko'p ma'noli so'z
D) 1, 2, 3 - ko'p ma'noli so'z, 4 - shakldosh so'z
117. Predmetlarning joylashish o'miga ko'ra so'z ma'nosi ko'chgan qatorni toping.
A) varrak dumi, samolyot dumi
B) tandir og'zi, g'or og'zi
C) devor qulog'i, qozon qulog'i
D) buloq ko'zi, uzuk ko'zi
118. 1) chiroqni o'chirmoq; 2) yong'inni o'chirmoq; 3) ovozni o'chirmoq; 4) yozuvni o'chirmoq. Ushbu birikmalardagi o'chirmoq so'zi haqidagi qaysi fikr to'g'ri?
A) 1- va 2-birikmalardagi so'z 3- va 4-birikmalardagi so'zga shakldosh B) to'rtta mustaqil so'zning shaklan mos kelishi
C) bir so'zning turli ma'nolari
D) 1-, 2-, 3-birikmalardagi so'z 4-birikmadagiga nisbatan shakldosh
119. Avtomobilning eshigini ochib do'stini chiqarib oldi. Ushbu gapda qo'llangan ma'no ko'chish turini belgilang.
A) vazifadoshlik B) metonimiya
C) metafora D) sinekdoxa
120. Askarlarirrnz Vatan sarhadlarini ko'z bo'lib, quloq bo'lib tun-u kun sergaklik bilan qo'riqlamoqdalar. Ushbu gapda qo'llangan ma'no ko'chish turini belgilang.
A) vazifadoshlik B) metonimiya
C) metafora D) sinekdoxa
121. Bu xushxabarni do'stlarimga yetkazish uchun oyoq bo'lib yugurdim. Ushbu gapda qo'llangan ma'no ko'chish turini belgilang.
A) vazifadoshlik B) metonimiya
C) metafora D) sinekdoxa
122. Hozirgi yoshlarimizga ko'z tegmasin, ular bizdan ko'ra aqlliroq, bilimdonroq bo'lib o'sishyapti. Ushbu gapda qo'llangan ma'no ko'chish turini belgilang.
A) vazifadoshlik B) metonimiya
C) metafora D) sinekdoxa
123. Ikki ko'zi har nav mollar bilan tola xurjunni yelkaga tashlab inqillab kirdi. Ushbu gapda qo'llangan ma'no ko'chish turini belgilang.
A) vazifadoshlik B) metonimiya
G) metafora D) sinekdoxa
124. Chorva desam deguday. Tuyog'imiz ko'paysa ko'paydiki, kamaygani yo'q. Ushbu gapda qo'llangan ma'no ko'chish turini belgilang.
A) vazifadoshlik B) metonimiya
C) metafora D) sinekdoxa
125. Uzoq yurdim keksa tog' sari,
Goh odimlab, gohida chopdim.
Nuragan tosh, qoya tagidan
Go'yoki tog' ko'zlarin topdim. Berilgan she'riy parchadagi ma'no ko'chish turini aniqlang.
A) vazifadoshlik B) metonimiya
C) metafora D) sinekdoxa
126. Tashqarida o'tlab yurgan qo'y-qo'zilarni ko'rib: «Qiziq, bu yerdagi tuyoqlar soni nechta ekan-a?» - deb so'radi. Ushbu gapdagi ma'no ko'chish turini aniqlang.
A) vazifadoshlik B) metonimiya
C) metafora D) sinekdoxa
127. Bitta shu tuyoq bilan oltita bolani boqdim. Ushbu gapdagi ma'no ko'chish turini toping.
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) ibora qo'llangan
128. Quyidagi gaplarda ajratib ko'rsatilgan so'zlarning qaysi biri metonimik ma'no ifodalaydi?
A) U tarvuzning bir pallasini paqqos tushirdi
B) Qishloq markazida samovar ochildi
C) Derazaning singan ko'ziga plyonka tortib qo'yilgan
D) Maktabning biqinida kasalxonaning bo'lishi gigiyenaga xilof
129. Daryoning cheti, chet mamlakat, chetdan tomosha qilib turmoq birikmalaridagi chet so'zi ma'no munosabatiga ko'ra qanday so'z hisoblanadi?
A) sinonim so'z
B) antonim so'z
C) omonim so'z D) ko'p ma'noli so'z
130. Qaysi qatordagi atamalar grammatikaning sintaksis qismiga tegishli?
A) taqlid so'z, jamlovchi otlar, nisbat yasovchi qo'shimcha
B) paronimlar, qo'shma gap, rasmiy uslub
C) aralash qo'shma gaplar, omonimlar, sifatlar
D) bog'lama, so'z birikmasi, kirish so'z
131. Metonimiya asosida ma'no ko'chish qoidasi qaysi javobda berilgan?
A) shaxs yo predmetning nomi o'rnida biror bo'lak orqali o'sha tushunchaning berilishi
shaxs-predmetni unga bog'liq bo'lgan boshqa nom bilan ifodalash
C) so'zni aks ma'noda qo'llash
D) biror predmet belgisining o'xshash tomonini boshqasiga ko'chirish
132. Urush ko'p odamlarning yostig'ini quritdi. Ushbu gapda qo'llangan ma'no ko'chish yo'lini belgilang.
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) vazifadoshlik
133. So'zning o'z ma'nosidan ko'chishi qaysi uslublarda uchraydi?
A) rasmiy, ilmiy
B) publitsistik, ilmiy
C) badiiy, so'zlashuv
D) rasmiy, publitsistik
134. O'n qo'li - o'n hunar iborasida ma'no ko'chishining qaysi turlari uchraydi?
A) metafora B) metonimiya
G) sinekdoxa D) vazifadoshlik
135. Musulmonlar ro'za tutadigan oy ham, shu oyda bolalar aytadigan qo'shiq ham «ramazon» deb yuritiladi. Bu ma'no ko'chishining qaysi turiga misol bo'la oladi?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) vazifadoshlik
136. Metonimiya yo'li bilan ma'nosi ko'chgan so'zni toping.
A) Egarning qoshi naqshdor edi
B) Hademay suruvda tuyoqlar ko'payadi
C) Bulbulning ishqi - gulda
D) Qabr ustida butun Hirot yig'ladi
137. Qaysi qatordagi so'zlar tarkibida shakl yasovchi qo'shimchalar qatnashgan?
A) ochiq, o'roq, yoyiq
B) qo'zichoq, bolalar, kelinchak
C) toshqin, bog'bon, gulla
D) o'tloq, sersuv, ishla
138. Allaqanday qo'llar uni suyab-surgab amal kursisiga o'tqazib qo'ydi. Ushbu gapdagi qo'llar so'zida ma'no qanday yo'l bilan ko'chganini aniqlang.
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) vazifadoshlik
139. Quyidagi o'xshatishlarning qaysi biri metafora yo'li bilan hosil qilingan?
A) yong'oq (daraxt ma'nosida)
B) xazon bo'lmoq (o'lmoq ma'nosida)
C) oqsoqol (katta ma'nosida)
D) besh qo'l (barmoq ma'nosida)
140. Mehmon kelib kasalning oyog'iga o'tirdi. Ushbu gapdagi oyoq so'zida qanday ma'no ko'chishi sodir bo'lgan?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) vazifadoshlik
141. Sinekdoxa yordamida ma'nosi ko'chgan gapni toping.
A) Yoshlarni fan cho'qqilarini egallashga undaydi
B) Uning zehni juda o'tkir, o'zi tirishqoq edi
C) Men ham tirnoqqa zor emasman
D) Har bir kishining ko'zi cho'l tomonga tikilgan edi
142. Ko'chma ma'noda ishlatilgan so'zli birikmalar qaysi qatorda berilgan?
A) non isi, harbiy xizmat, yoqimli hid
B) hunarli kishi, ahil oila, yog'och poshiq
C) kumush osmon, shishaning og'zi, po'lat iroda D) ikki bola, shirin qovun, chuqur ko'l
143. Rahmi kelib bulutning yig'lab to'kar yoshini,
Qushlar qochar, majnuntol ko'taradi boshini. Ushbu misralarda ma'no ko'chishining qaysi turi mavjud?
A) sinekdoxa . ,B) metafora
C) metonimiya D) vazifadoshlik
143. Quyidagi gaplarning qaysi birida gul so'zi ko'chma ma'noda? 1. Turmush go'zal va shirin, kundan kun yashnar gulday. 2. Yashnamoqda gul turmush, biz tinchlikni istaymiz. 3. Topgan gul keltirar, topmagan bir bog' piyoz. 4. Sen uyichining cho'risi bo'lma, guli bo'l, guli
A) 1,4 B) 1,3,4 C) 2, 4 D)1,2,3,4
144. Gaplarning qaysi birida ko'chma ma'noli so'z berilgan?
A) Rustam dehqonchilikning tilini yaxshigina o'rgangan
B) Oltin o'tda bilinar, odam mehnatda
C) Tabriklardan keyin majlisning rasmiy qismi tugadi
D) Tikansiz gul bo'lmas, mashaq- qatsiz hunar
145. Dunyoda o'zimizdan keyin qoldiradigan tuyog'imiz faqat shul Otabekdir deb yozdi Yusufbek hoji.
Ushbu gapda ma'no ko'chishining. qaysi usuli qo'llangan?
A) metonimiya B) metafora
C) vazifadoshlik D) sinekdoxa
146. Haybatli sharsharalar sochar kumush zarralar. Gapda qanday ma'no ko'chishi mavjud?
A) metafora
B) metonimiya
C) ma'no ko'chish bo'lmagan
D) sinekdoxa
147. Ko'k yuzida suzib yurgan bulut parchalari tobora ko'payib borayotgan edi. Ushbu gapda ma'no ko'chishining qaysi turi mavjud?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) vazifadoshlik
148. Uslubiy betaraf so'zlarni belgilang.
A) Traktor, plug, mufta
B) ega, gap, undosh
C) futbol, kurash, shaxmat
D) go'sht, gap, choyxona
149. Tuzsiz she'rlarim deb shirindan shirin
Bolalarim yurar oyoq uchida (M.Yusuf). Ushbu satrda ma'no ko'chishining qaysi ko'rinishi bor?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) vazifadoshlik
150. 1. Samovarda osh yedik. 2. Navoiyni kechadan beri ko'tarib yuribman. 3. «Rossiya»ga qanday borsam bo'ladi? 4. Bulutlar orasidan quyosh kulib qaraydi. Ushbu gaplarda ma'no ko'chishining qaysi ko'rinishi bor?
A) 1-, 4-metafora; 2-, 3-metonimiya
B) 1-sinekdoxa, 2-, 3-metonimiya, 4-metafora
C) 1-, 2-, 3-metonimiya, 4-metafora
D) barchasi metonimiya
151. Ko'plik shakli hurmat ma'nosini ifodalaganda ko'plik va egalik qo'shimchasi qanday o'rinlashadi?
A) hurmat ma'nosini ifodalagan ko'plik shakli hamma vaqt egalik qo'shimchasidan oldin keladi. B) hurmat ma'nosini ifodalagan ko'plik shakli hamma vaqt egalik qo'shimchasidan keyin keladi
C) ko'plik qo'shimchasi hurmat ma'nosini ifodalaganda qaysi shaxsdagi egalik qo'shimchasi bilan qo'lianishiga ko'ra undan oldin yoki keyin kelishi mumkin
D) ko'plik qo'shimchasi hurmat ma'nosini ifodalaganda egalik qo'shimchasining qo'llanish-qo'llanmasligi ahamiyatga ega emas
153. Ko'k yuzida suzib yurgan bulut parchalari oftobni bir zumda yuz ko'yga solyapti (A.Qahhor). Ushbu gapda ma'no ko'chishning qaysi turi mavjud?
A) metafora
B) metonimiya
C) sinekdoxa
D) ma'no ko'chishi kuzatilmaydi
154. Kapalakday kelib, qoshingga qo'nib,
Ko'zingga termilib umrim o'tsaydi (M.Yusuf). Mazkur gapda qoshingga qo'nib birikmasida ma'no ko'chishining qaysi turi kuzatiladi?
A) o'xshatish B) metafora
C) metonimiya D) sinekdoxa
155. «Sajda aylarzohid ul mehrob aro,
Men qilurman sajda egma qoshima». (Mashrab) Baytda ma'no ko'chishining qaysi turi mavjud?
A) metafora . B) sinekdoxa
C) metonimiya D) vazifadoshlik
156. So'zlarning borliqdagi ma'lum narsa, belgi-xususiyat, harakat-holatlarni bildirishi ularning qanday ma'nolari hisoblanadi?
A) Lug'aviy ma'nolari
B) grammatik ma'nolari
C) morfologik ma'nolari
D) so'zlarning ko'chma ma'nolari
157. Yumshoq non, yumshoq ovoz, yumshoq gapirmoq birikuvlaridagi yumshoq so'zi qaysi qatorda to'g'ri izohlangan?
A) bir so'zning turli ma'nolari
B) bir xil shakldagi uchta so'z
C) bir xil ma'nodagi uchta so'z
D) o'zaro paronim so'zlar
158. Qaysi so'zlar o'zidan oldingi so'zning tarkibiy qismi sanaladi?
1) ko'makchi fe'llar;2) to'liqsiz fe'llar; 3) ko'makchilar; 4) bog'lovchilar.
A) 1, 2,3 B) 1.2,4
C) 3,4 D) 1,2,3,4
159.O'z jigariga ham rahm-shafqat qilmaydilar! Ushbu gapda qanday ma'no ko'chishi mavjud?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) vazifadoshlik
160. Gapning ko'chma - tag ma'nosi ifodalangan qatorni toping.
A) Bizni «homiy»lardan himoya qilg'il degan Sharq xalqida piching- duo bor. Xo'sh, janobi oliylari, qaysi sho'rlik xalq Sizning «himoyangiz»ga qolmish intizor?
B) Dunyoda o'zimizdan keyin qoldiradigan tuyog'imiz ... faqat shul Otabekdir
C) -Sizga tekkuncha alvastiga tegsam bo'lmasmidi?!
- Afsuski, yaqin qarindoshlar orasida nikoh man qilingan
D) Barcha gaplarda tagma'no ifodalangan
161. Qaysi gapda metafora usuli bilan ma'no ko'chishi hosil bo'lgan?
A) Bahor kelinchakdek yasanib keldi
B) Po'latjonning tili tanglayiga yopishib qolgandek gapirolmas edi
C) Quyoshning oltin qalami nur taratar edi
D) Barcha gaplarda metafora usuli mavjud
162. Ko'chma ma'noli so'z qaysi gap tarkibida qo'llangan?
A) Bekorchidan bemaza gap chiqadi
B) Qora kunda qui Tarlon qizga qayg'udosh keldi
C) Qaddi rost shamning tilidan O'rtanur parvona ham
D) Barcha gaplarda ko'chma ma'noli so'z qo'llangan
163. Sinekdoxa usuli bilan ma'no ko'chgan gap berilgan qatorni aniqlang.
A) Dunyoda tashvishlarni ko'p chekdi boshim
B) Umrini ilmga bag'ishlagan odam abadiy umrga erishadi
C) El og'ziga elak tutib bo'lmaydi
D) Mehmonlar uchun meva-cheva, quyuq-suyuq tortildi
164. Sinekdoxa yo'li bilan ma'nosi ko'chgan so'z qaysi gapda mavjud?
A) - Xudovando! Bu na ko'rgilik? Endi netaman? To'qqiz og'izni qanday boqaman?
B) Yurt bu kun ohuday xo'p ishvakordir, Sir kabi sermavjdir, Pomirday poydor
C) Alining buvasi oppoq soqolli, har bir so'zini salmoqlab aytadigan odam edi
D) Momom ko'zini yumib yotgan bo'lsa-da, butun vujudi sergak
165. Qon tomiri, daraxtning tomiri, falonchining tomiri kabi birikmalardagi tomir so'zi ma'no munosabatiga ko'ra qanday so'z?
A) ko'p ma'noli so'z
B) shakldosh so'z
C) ma'nodosh so'z
D) zid ma'noli so'z
166. Predmetlar o'rtasidagi shakliy o'xshashlik asosida ma'no ko'chgan qatorni aniqlang.
A) samolyotning dumi B) qozon qulog'i
C) ko'chaning boshi
D) elektr chirog'i
167. Nasrulia, siz Hasanboydan «O'zbekiston adabiyoti va san'ath gazetasini so'rab yuribsiz, u bo'lsa «Darakchi»ni olib kelibdi. Ushbu gapda qo'llangan ma'no ko'chish turini belgilang.
A) vazifadoshlik B) metonimiya
C) metafora D) sinekdoxa
168. Quyida berilgan gapdagi ajratib ko'rsatilgan so'z ma'nosi qaysi usulda ko'chgan? Bo'ston qishiog'iga og'ir-vazmin qadamlar bilan kuz kirib keldi.
A) metonimiya B) metafora
C) vazifadoshlik D) sinekdoxa
169. 1. Yurak yig'lar, aytishga iymanamiz.
2. Seni unsiz erkalaydi nigohim.
3. Karnay yig'lar, surnay yig'lar, nay yig'lar.
4. Yoqub cholga «Damas» berishmadi.
5. Arizalar yozib bersa, ko'rishmadi.
Berilgan gaplaning nechtasida metonimiya usulida ma'no ko'chgan?
A) 2 B) 1 C) 3
D) barchasida metonimiya usulida ko'chgan
170. Lekin san'atimiz hozir o'smirlik chog'idayoq qudratli qanot paydo qilyapti. Ushbu gapda ma'no ko'chishi turini toping.
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) vazifadoshlik
171. Quyidagi gapda ko'chma ma'nodagi so'zni aniqlang. Mungli kuy yurakni tirnaydi.
A) yurakni B) kuy
C) mungli kuy D) tirnaydi
172. Quyida berilgan gapdagi so'z ma'nosi qaysi usulda ko'chgan?
Tumanlik qo'ynida jimgina mudragan tonglar, ilk sovuq og'ushida junjikkan seryulduz oqshomlar boshlandi.
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) vazifadoshlik
173. Metafora usulida ma'no ko'chishi mavjud gapni toping.
A) Navoiyni qo'limga oldim
B) Olti so'mni yubor, uchi yoningda qolsin
C) Ikki juft ko'z bir-biriga tikilib qoldi D) Zebining qish ichi siqilib, zanglab chiqqan ko'ngli bahorning iliq hovuri bilan ochila tushgan
174. Havoda ananas hidi aralash yong'oq xazonlarining o'tkir hidi gurkiradi. Ushbu gapda tagiga chizilgan so'zda ma'no ko'chishining qaysi turi qo'llangan?
A) metonimiya B) sinekdoxa
C) vazifadoshlik D) metafora
175. Qaysi qo'shma gapda ko'chma ma'noda sinonimlik hosil qilgan so'zlar mavjud?
A) O'qituvchining oldiga shartta kiraman-da, tez-tez gapirib tashlayman
B) Meni yomon ranjitding, sendan qattiq xafaman
C) Muyassar bo'lmasa gar visoli, balodan totlidir hijronning boli
D) Ana, hech narsa bo'lmagandek, yayrab, quvnab, ochilib-sochilib yurishibdi
176. Quyida berilgan she'riy parchadagi ajratib ko'rsatilgan so'zlarda ma'no ko'chishining qaysi turi mavjud?
Lermontovni tashlamadim hech,
So'ngra qo'lga oldim Hofizni.
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) vazifadoshlik
177. Quyida berilgan gapdagi ajratib ko'rsatilgan so'zda ma'no ko'chishining qaysi turi mavjud?
G'amgin qoyalar qilib qo'ygan gunohidan o'zi qo'rqib ketganday ingrab yubordi.
A) metafora B) sinekdoxa
C) vazifadoshlik D) metonimiya
178. Ona unga faqat kiydirish, yedirish uchun ona, xolos. Gapda atash ma'nosiga ega bo'lmagan so'zlar soni nechta?
A) 2 ta B)4ta
C) 5 ta D) 3 ta
179. «Qalandar» muvaffaqiyat qozondi, hatto alohida yozuvchilar, tanqidchilar orasida bahs-munozaralarga sabab bo'ldi. Gapda ostiga chizilgan so'zda ma'no ko'chishining qaysi turi mavjud?
A) metafora
B) sinekdoxa
C) metonimiya
D) ma'no ko'chishi kuzatilmagan
180. Qaysi gapda sinekdoxa usulida ma'no ko'chgan?
A) Oyim yuzimga uzoq termilib qoldi
B) Yurtimiz kundan kunga chiroy ochmoqda
C) Olov uchqun sachratib yonmoqda
D) Halima o'tkir pichoq bilan qo'lini kesib olibdi
181. Ishqingda qora boshim oqardi,
Bir boqmadi ko'z qarog'i birla.
Ajratib ko'rsatilgan so'zda qanday ma'no ko'chishi mavjud?
A) metafora B) metonimiya
C) sinekdoxa D) vazifadoshlik
182. Qaysi qatorda metafora usulida ma'no ko'chgan so'z qatnashgan?
A) Qalam ushladimmi, demak, o'yin bas...
B) Bu darddan qora boshim oqardi
C) Alisher Navoiy vafotini eshitib butun Hirot yig'ladi
D) Yuragini ezib turgan tuyg'ular biroz chekinganday bo'ldi
183. Havoda ananas hidi aralash yong'oq xazonlarining o'tkir hidi gurkiradi. Ushbu gapda tagiga chizilgan so'zda ma'no ko'chishining qaysi turi qo'llangan?
A) metonimiya B) sinekdoxa
C) vazifadoshlik D) metafora
184.1) Kirgan bo'lsa 19 - 20 larga kirgandir;
2) Zebining qish ichi siqilib, zanglab chiqqan ko'ngli bahorning toza havosi bilan ochila tushgan edi;
3) Olti so'mini yubor, uchi o'zingga qolsin; '
4) Do'stlar, deya peshvoz chiqdi jingalaksoch;
5) Xonimchaga hozir eshitguvchi quloq kerak;
6) Ko'rpa sirg'alib yerga tushgan, derazadan kirgan yelvizak yelkasini yalab o'tmoqda edi.
Berilgan gaplardagi ma'no ko'chish turlarini aniqlang.
A) 1, 3, 4 - metonimiya, 2, 6 - metafora, 5 - sinekdoxa
B) 1, 4 - metonimiya, 2,6- meta¬fora, 3,5 - sinekdoxa
C) 1, 3 - metonimiya, 2, 6 - meta¬fora, 4, 5 - sinekdoxa
D) 1, 3, 4, 5 - metonimiya, 2, 6 - metafora
185. Quyida berilgan gapda ma'no ko'chishining qaysi turi mavjud? Bir kosani simirdim.
A) metafora
B) metonimiya
C) sinekdoxa
D) vazifadoshlik
186. Qaysi gapda sinekdoxa usulida ma'no ko'chgan?
Olov uchqun sachratib yonmoqda
Halima o'tkir pichoq bilan qo'lini kesib olibdi
Yurtimiz kundan kunga chiroy ochmoqda
Oyim yuzimga uzoq termilib qoldi
187. Endi Zebi yor-yorni o'zi aytardi. Aravakash va uning yonidagi qizlar hammasi bir quloqq aylangan edilar. Ushbu gapda qaysi ma'no ko'chishi yuz bergan?
A) metafora B) metonimiya
C) vazifadoshlik D) sinekdoxa
188. Quyida keltirilgan gapdag ma'no ko'chishining turini aniqlang. Ehtiyot bo'lib gapir, bo'tam, axir oramizda quloqlar yo'q emas.
A) metafora B) metonimiya ;
C) vazifadoshlik D) sinekdoxa
189. Quyida keltirilgan gapdagi ma'no ko'chishi turini aniqlang.
Shartmi ichmak har bir qadahni yo'q demay?
A) metafora B) metonimiya
C) vazifadoshlik D) sinekdoxa
190.1. Tuyaga minib uzoqniko'zla. 2. Bu jang uzoqqa bormaydi. 3. Uzoq yondi. Berilgan gaplarning qaysi birida uzoq so'zi payt ma'nosini bildirgan?
A) 1,2 B) 1,2, 3
C) 1,3 D) 2,3
SO'ZLARNING LUG'AVIY MA'NOLARI
1. «Aylamang bekasiigimni ta'na, bir kun bor edi Menda ham bir nozanin chobuksuvor, ey do'stlar» Ushbu baytda keltirilgan chobuksuvor so'zi qaysi javobda to'g'ri izohlangan?
A) go'zal yor
B) ishva qiluvchi C) chavandoz
D) haddidan oshgan
2.O'zi gulday o'g'lonlarin saylab berib,
Nomlarini ro'yxatlarga joylab berib,
Cho'lponlarrin o'zi itday boylab berib,
Izlaridan o'zi giryon yurt edi bu. Misradagi giryon so'zining ma'nosi to'g'ri qayd etilgan javobni belgilang.
A) yig'lab turgan B) sarson bo'lgan
C) adashgan D) qaytgan
3. Navoiy asarlarida qo'llangan «gulrez» so'zining ma'nosini toping.
A) gul bilan bezangan B) gul to'kuvchi
C) gul yopingan, qip-qizil gulday kiyingan
D) majozan quyosh nurlari
4. Navoiy asarlarida «yoqimli ovoz, bulbul ovoz/'» ma'nosida qo'llangan so'zni toping.
A) guloroy B) gulpo'sh
C) gulbang D) guldastaband
5. Navoiy asarlarida «gul yopingan, qip-qizil gulday kiyingan» ma'nosida qo'llangan so'zni toping.
A) guloroy B) gulpo'sh
C) gulbang D) guldastaband
6. Navoiy asarlarida qo'llangan «guloroy» so'zining ma'nosini toping.
A) gul bilan bezangan
B) gul to'kuvchi
C) gul yopingan, qip-qizil gulday kiyingan
D) majozan quyosh nurlari
7. Navoiy asarlarida gul bilan bog'liq sinonimiyalarni aniqlang.
A) gul, chechak, vard, shugufa
B) gul, chechak, zag'far, sumanpar
C) gul, chechak, arg'uvon, sham- shod
D) gul, chechak, hazorg'uncha,ar-ar
8. Navoiy asarlarida gul so'zining qanday omonimiyalari hosil qilingan?
A) chechak, bezak, yashnamoq, mahbuba, umuman, inson
B) chechak, bezak, yashnamoq, oshiq, yor
C) chechak, bezak, mahbuba, ilhom parisi
D) chechak, bezak, yashnamoq, mahbuba, umuman, inson, go'dak, qizamiq
9. Navoiy asarlarida qo'llanilgan gul nomlarini sanang.
A) nasrin, nastarin, savsan, nargis
B) nilufar, rayhon, xino, tola, ra'no
C) zag'far, hazorg'uncha, sumanpar, zanboq guli, sadbarg
D) A,B, C
10. Navoiy asarlarida qo'llanilgan gulni eslatuvchi giyohlar qaysilar?
A) sarv, ar-ar, shamshod, arg'uvon B) sunbul, ishqi pechan
C) zag'far, hazorg'uncha
D) sumanbar, sadbarg, zanboq guli
11. Navoiy asarlarida qo'llangan manzarali daraxt nomlarini toping.
A) sarv, ar-ar, shamshod, arg'uvon
B) sunbul, ishqi pechan
C) zag'far, hazorg'uncha
D) sumanbar, sadbarg, zanboq guli
12. Quyidagi gapda so'ramoq so'zining qaysi ma'nosi ifodalangan?
Kambag'al, qashshoq elni yaxshi qaragin,
Odil bo'lib Oqtosh elin so'rag in.
A) savol bermoq
B) maslahat bermoq C) idora qilmoq
D) axtarmoq
13. Quyidagi gapda bog'lamoq so'zining qaysi ma'nosi ifodalangan? Dasturxonga shira bog'lagan oltin rang uzum qo'yildi.
A) tugmoq B) ulamoq
C) yig'moq D) o'ramoq
14. 1. Ish ishtaha ochar, dangasa ishdan qochar. 2. Meni boshqa tashkilotga ishga chaqiryapti. 3. Ming qo'ylining ishi bir qo'yliga tushadi. Bu yerda ish so'zi shakl va ma'no munosabatiga ko'ra qanday so'z?
A) sinonim so'zlar
B) omonim so'zlar
C) antonim so'zlar D) ko'p ma'noli so'zlar
15. Taxayyul mayiga termulaman jim,
Men endi shunday aftoda. Baytdagi taxayyul so'zining ma'nosi berilgan qatorni aniqlang.
A) xayolga keltirish, xayol qilish
B) xalos etish, qutqarish
C) tayin etish, belgilash
D) tahlil qilish, faraz qilish
16. Qaro ko'zum, kelu mardumlig' emdi fan qilg'il,
Ko'zum qarosida mardum kabi vatan qilg'il. Navoiyning ushbu baytida qo'llangan fan so'zining sinonimi berilgan qatorni toping.
A) ilm, bilim B) rasm, odat
C) chidam, toqat
D) odamgarchilik
17. Istilo va istiloh so'zlarining lug'aviy ma'nosini belgilang.
A) istilo va istiloh bir so'zning ikki xil shaklda yozilishi bo'lib, «qurol kuchi bilan bosib olish, zabt etish» degan ma'nolarni anglatadi
B) istilo - bosib olish, istiloh - o'zgarish, reforma qilish
C) istilo - bosib olish, istiloh - termin, atama
D) istilo - bosib olish, istiloh - bu so'zning tarixiy shakli.
18. Mufassal so'zining lug'aviy ma'nosi qaysi javobda to'g'ri izohlangan?
A) usluksiz, to'xtovsiz
B) mutloq, absolyut
C) qisqa, lo'nda
D) to'liq, batafsil
19. Ko'lanka so'zining asl ma'nosi nima?
A) sharm B) soya
C) haykal D) xilvat joy
20. Otabek o'z hayotidagi fojialarning manbai bo'lgan bir xabisni, nihoyat, birinchi marotaba tanib turgan edi. Ushbu parchadagi xabis so'zning ma'nosini toping.
A) yaramas B) iflos
C) nopok D) hammasi to'g'ri
21. « Talabingiz o'rinli, - dedi qushbegi, - ammo xasmingizni bu majlisqa hozirlash uchun vaqtimiz ozdir. Gapdagi «xasm» so'zi qanday ma'noni anglatadi?
A) iltimos B) dushman
B) ariza D) yorliq
22. «Tan sanga siym-u, ichinda tosh muzmar ko'nglidin,
Aqlg'a yuz hayrat, ul oyning ich-u toshindadur» Navoiyning ushbu baytidagi muzmar so'zining ma'nosini toping.
A) bag'ir B) muzlagan
C) musiqali D)yashirin
23. 1. Sen ketganingdan keyin ikki qur xo'jayinning oshnolari mehmon bo'lib ketishdi. 2. Tamara qal'asi deyish yaxshimas, u parcha tosh yo'nib ko'rganmi bir qur? Ushbu gaplarda qo'llangan qur so'zining ma'nosini toping.
A) guruh B) marta
C) bosqich D) ayyor, quv
24. Mumsik so'zining sinonimini toping.
A) ziqna B) ozg'in
C) shalpaygan D) maqtanchoq
25. Tanimasman, ko'rmasman,yot u men uchun,
Baski, biror do'zaxidir, shilqim, besubut. Besubut so'zi qaysi javobda to'g'ri izohlangan?
A) ko'p gapiradigan
B) yolg'on gapiradigan
C) uyalmaydigan
D) va'dasida turmaydigan
26. Berilgan gaplarda dam so'zi qanday so'zlarga ma'nodosh bo'la olishini mos ravishda aniqlang.
1. Bir dam o'zini yo'qotib, esankirab qoldi. 2. Ot pishqirgan damiga erir tog'dagi qorlar. 3. Ibrohimov oyog'ini yozgani o'rnidan turdi va ayvonning damiga borib ... uzoqdagi kaptarrang tog'larga qaradi. 4. Xanjarini qinidan sug'urib oldi-da, damini oydinga solib boqdi
A) lahza, nafas, tig', chet
B) lahza, chet, nafas, tig'
C) lahza, nafas, chet, tig'
D) lahza, tig', chet, nafas
27. Dunyoda diyonat hali mavjuddir,
Hali mard yigitlar yashab yuribdi.
(A.Oripov) Ajratib ko'rsatilgan diyonat so'zining ma'nodoshini toping.
A) vijdon B) haqiqat
C) savob D) yorug'lik
28. Buning natijasi shu bo'ldiki, To`laganning qanshariga musht tushdi. Qanshar so'zi qaysi javobda to'g'ri izohlangan?
A) peshonaning chekka qismi
B) yuzning jag' qismi C) burunning ikki qosh o'rtasidagi yuqori qismi
D) boshning orqa qismi
29. Hoy, otginang nima edi, qulunim, sho'rvang sovib qoldi. (O.Yoqubov) Ushbu gapda bolani erkalatish uchun qo'llanilgan qulun so'zi qaysi qatorda to'g'ri izohlangan?
A) ohuning bolasi
B) tuyaning bolasi
C) otning bolasi
D) sigirning bolasi
30. Chin so'z mo'tabar, yaxshi so'z muxtasar. Tagiga chizilgan muxtasar so'zining ma'nosi to'g'ri izohlangan javobni toping.
A) tugallangan B) mantiqli C) qisqa D) foydali
31. Intiboh va ishtiboh so'zlarining ma'nosi qaysi javobda to'g'ri berilgan?
A) intiboh - ogohlantirish; ishtiboh -gumon
B) intiboh - biror ish yoki faoliyatning me'yori; ishtiboh - natija, oqibat
C) intiboh - borliqning haqiqati, bor, mavjud; ishtiboh - aniq ko'rinib turadigan, aniq, ravshan
D) intiboh - omonlik berish; ishtiboh - sharh, izoh, tushuntirish
32. Sarvixon daromadning buromadini eshitib gangib qoldi. Gapdagi buromad so'zining lug'aviy ma'nosi qaysi javobda to'g'ri ko'rsatilgan?
A) hajm, miqdor B) chiqim, sarf
C) natija, nihoya
D) bu so'z o'z lug'aviy ma'nosini yo'qotgan
33. «Musofirman, g'aribman, bekas-u ham benavodurman,
Vujudim dardga to'ldi, emdi darmonimni sog'indim». Uvaysiy qalamiga mansub ushbu baytdagi benavo so'zining ma'nodoshi qaysi javobda berilgan?
A) kuysiz, qo'shiqsiz
B) ilhom parisidan yiroqda C) baxtsiz, sho'rpeshona
D) kambag'al, faqir
34. Sarafroz so'zining ma'nosi qaysi javobda to'g'ri berilgan?
A) mag'rur, yuksak
B) saodatli, baxtli
C) siqiqlik, bukiklik
D) erkin, quvnoq
35. Shuur so'zining ma'nosi to'g'ri izohlangan javobni toping.
A) faxr B) shuhrat
C) idrok D) g'urur
36. Bedav boylovda semirar, Qo'y-qo'zi yaylovda. (Maqol) Ajratib ko'rsatilgan bedav so'zi qaysi javobda to'g'ri izohlangan?
A) yuvosh B) o'ynoqi C) oriq D) yovvoyi
37. Sen chindan ham go'zalsan, Huzuringga keldim bot (A.Oripov)
Ajratib ko'rsatilgan bot so'zi qanday ma'noni anglatadi?
A) tez B) yana
C) umrbod D) kech
38. Tuyg'un so'zining ma'nodoshi qaysi javobda to'g'ri berilgan?
A) masrur B) sezgir C) aniq D) mos
39. Chapdast so'zining ma'nodoshi qaysi javobda to'g'ri berilgan?
A)chaqqon B)chapaqay C) chapani D) chaparasta
40. Tamaddun so'zining ma'nosi qaysi javobda to'g'ri berilgan?
A) poydevor B) boshlovchi C) kashfiyot D) madaniyat
41. Xilqat so'zining ma'nosi qaysi javobda to'g'ri izohlangan?
A) biror narsaning yig'indisi
B) biror-bir hukmdor qo'l ostidagi mamlakat
C) yaratilish, bunyodga kelish
D) sirli, mavhum
42. Kumush ham ariq yoqasiga kelib to'xtagan chingilin yigitga beixtiyor qarab qoldi. (A.Qodiriy) Ushbu gapdagi tagiga chizilgan chingilin so'zining ma'nodoshini toping.
A) ozg'in B) novcha C) kelishgan D) chaqqon
43. Addoi otang Yusufbek hoji. Toshkand 27 dalv oyida 1264-nchi yilda yozildi. (A.Qodiriy)
Tagiga chizilgan addoi so'zining ma'nodoshini aniqlang.
A) tugatuvchi B) duo qiluvchi
C) davom etuvchl D) yo'lovchi
44. Ko'k yuzida suzib yurgan bulut parchalari oftobni bir zumda yuz ko'yga solyapti. (A.Qahhor) Mazkur gapda qo'llangan ko'y so'zining ma'nodoshini toping.
A) yo'l B) ohang
G) holat D) tus
45. Nadomat komida qolganlar, ayting. (A.Oripov) Ushbu misradagi tagiga chizilgan komida so'zining ma'nodoshini toping.
A) huzurida B) ichida
C) ta'sirida D) istagida
46. Seningsiz menga kom yo'qdir,
Asal ichsam, zahar bo'lg'ay.
(E.Vohidov) Ushbu she'riy parchada qo'llangan kom so'zining ma'nodoshini toping.
A) tinchlik B) shodlik
C) muhabbat D) so'z
47. «Mahbub ul-qulub» dunyoning achchiq-chuchugini totgan, goho «komronlig'», goho «notavonlig'»topgan buyuk shoir Navoiyning 60 yillik hayotiga yakun bo'ldi. Ushbu gapda qo'llangan komronlig' so'zining ma'nosini aniqlang.
A) kamtarlik B) maqtov
C) buyuklik D) baxtlilik
48. «So'zing Shirin, o'zung Xisrav din afzun,
Bo'lur Layli sening husnungga Majnun» baytidagi afzun so'zining lug'aviy ma'nosi qaysi javobda ko'rsatilgan?
A) go'zal B) aqlli C) ortiq D)jasur
49. Yana bir istagim shuki, falakiyot, riyoziyot, handasa, tibbiyot, jug'rofiya, adabiyot ilmidan xabar topsagina alloma deb tan olinsa. (Tohir Malik) Ushbu gapda qo'llangan handasa so'zining ma'nodoshini toping.
A) psixologiya B) geodeziya
C) geometriya D) hadisshunoslik
50. Intiboh so'zining ma'nosi qaysi javobda to'g'ri berilgan?
A) biror narsaning mazmuni, mohiyatini ochib berish, izohlash
B) nizo, kelishmovchilik C)ogohlik, ogohlantirish
D) oxiriga yetkazish, tugatish
51. «Alisher qalamga qilganda xitob
Dovoti yodidan ko'tariladimu?» baytidagi dovot so'zining ma'nosi qaysi javobda ko'rsatilgan?
A) qalamdon B) siyohdon C) qog'oz D) qalam
52. «Xoki taning barbod o'lur oxir jahonda, necha yil
Sayr et Sulaymondek agar taxting qurib bod ustina». Muhammad Rizo Ogahiyning ushbu baytidagi bod so'zining ma'nodoshi qaysi javobda ko'rsatilgan?
A) bo'ron B.) shamol
C) suv D) koinot
53. «Kezib dasht-biyobon, bahr-u barlar yig'lasam, tong yo'q,
To'kib yosh o'rniga guharlar yig'lasam, tong yo'q» Furqat qalamiga mansub ushbu baytdagi bahr-u bar so'zining ma'nodoshi qaysi?
A) yer-u osmon
B) zamin va gardun
C) butun dunyo D) okean va dengiz
54. «Meni men istagan o'z suhbatig'a arjumand etmas,
Meni istar kishining suhbatin ko'nglum pisand etmas». Navoiyning ushbu baytidagi arjumand so'zining ma'nodoshi qaysi javobda berilgan?
A) munosib, tanlangan B) ixtiyoriy C) aziz, loyiq
D) orzu qilingan
55. Chokar hazilga, zarofatga o'ch yigit edi. Berilgan gapdagi zarofat so'zining ma'nodoshini toping.
A) hozirjavoblik B) fahm-farosat
C) chiroyli gaplar D) maqol
56. Olam hodis, qo'lga tushib qolsang, so'roq kezida aybni faqat o'z bo'yningga olib, oraga meni qotishtirmaysan! (A.Qodiriy) Berilgan gapdagi olam hodis birikmasining ma'nodoshi qaysi javobda keltirilgan?
A) masalan B) ehtimol
C) avvalo D) xullas
57. Atrof-tumonat oppoq edi. Bu oqlik jamiki puchmoqlar-u xilvat go'shalarga ham allanechuk g'ayritabiiy kuch orqali tarqalgan. (Sh.Bo'tayev) Berilgan matndagi puchmoq so'zining ma'nodoshi qaysi javobda to'g'ri izohlangan?
A) qorong'ilik, zulmat B) ovloq, burcliak
C) qo'rqinchli, vahimali
D) chuqurlik, tubsizlik
58. Muhabbat dardidan bemor qalblarmiz,
O'gay bo'lsak, ne tong, sog'lar orasida. (A.Oripov) Misradagi ne tong so'zining ma'nosini aniqlang.
A) nebaxt B) neajab
C) shubhasiz D) ilojsiz
59. Andalib bir savt ila bo'ldi giriftori qafas. (Hamza) Ajratib ko'rsatilgan andalib so'zining ma'nodoshini toping.
A) to'ti B) qumri
C) sa'va D) bulbul
60. Ma'lumingizkim, ulardan Azizbek bilan Yusufbek Toshkentda bilfe'l isyon chiqarib yotadirlar. (A.Qodiriy) Ajratib ko'rsatilgan bilfe'l so'zining ma'nosi qaysi javobda to'g'ri izohlangan?
A) muntazam B) bamaslahat C) o'zicha D) kutilmaganda
61. O'ng qo'lidagi dastro'mol bilan diydasini artdi. Ajratib ko'rsatilgan diyda so'zining ma'nodoshi qaysi javobda berilgan?
A) yosh B) bosh
C) peshona D) ko'z
62. Quyidagi uyadosh so'zlarning o'sib borish ketma-ketligi to'g'ri berigan javobni belgilang.
A) qulun, toy, do'non
B) qulun, do'non, toy
C) toy, qulun, do'non D) toy, do'non, qulun
63. Zaynab lappos va o'nta so'zga arang bitta javob qaytaradigan edi (A.Qodiriy) Lappos so'zining ma'nodoshi qaysi javobda keltirilgan?
A) Xotirjam B) ozg'in
C) to'ladan kelgan D) uyatchan
64. Sahn yuzida uch-to'rt yuz musallah yigitlarni birovni kutgan holda ko'rdim. (A.Qodiriy) «O'tkan kunlar» romanidan olingan ushbu gapda ajratib ko'rsatilgan musallah so'zi qaysi javobda to'g'ri izohlangan?
A) otliq B) qurollangan C) xizmatkor D) isyonchi
65. To'g'risi, zahar olud maktubingizga odamlarcha tushuna olmadim. (A.Qodiriy) Gapdagi olud so'zi qaysi javobda to'g'ri izohlangan?
A)qorishgan B) yanglig' C) achchiq D) alamli
66. E'timod so'zining lug'aviy ma'nosi qaysi javobda ko'rsatilgan?
A) ishonch yorlig'i B) ishonch
C) hurmat D) samimiyat
67. Ne bir buyuk zotlar bosh egdi nochor Tomug'dan yo'l topmay nurli hayotga... (A.Oripov) Ostiga chizilgan tomug' so'zining ma'nodoshi qaysi javobda to'g'ri berilgan?
A) haqiqat B) jannat C) do'zax D) razolat
68. Sayding qo'ya ber; sayyod sayyora ekan mendek. Furqatning ushu misrasidagi sayyora so'zining ma`nosi qaysi javobda to'g'ri izohlangan
A) osmon jismi B) quyosh atrofida aylanuvchi
C) muqim, doimiy
D) kezib yuruvchi, darbadar
69. Qaddini... tutmoq. Ushbu birikmadagi nuqtalar o'rniga qaysi so'zni qo'yish mumkin?
A) aql B) adil
C) odil D) aql yoki odil
70. Ifor so'zining ma'nodoshini toping.
A) chiroy B) ko'rinish C) tuzilish D) hid
71. Boshidin evrilur armoni birla o'ldim, ey Bobur,
Mening na'limni bori ul pari ko'yidin aylandur. Bobur g'azalidan olingan ushbu baytda qo'llangan «na'l» so'zining ma'nosi to'g'ri qayd etilgan javobni belgilang.
A) tobut B) siyrat C) bosh D) jism
72. Qaysi gapda «so'z» so'zi maslahat ma'nosida qo'llangan?
A) So'zdan so'zning farqi bor, o'ttiz ikki narxi bor
B) Xalqda «boshga tushganni ko'z ko'rar» degan so'z bor
C) Do'st so'zini tashlama, tashlab boshing qashlama
D) Boshliq bilan uning o'rtasida so'z o'tgan, shekilli
73. Quyidagi so'zlarning qaysi biri Pul birligi ma'nosini bildirgan?
A) paqir B) moyana
C) oylik D) maosh
74. Dog' so'zi qaysi qatorda ko'chma ma'noda qo'llanmagan?
A) Tunsiz kun yo'q, dog'siz lola yo'q
B) Toza qalbda dog' bo'lmas
C) Yomondan dog' qoladi, yaxshidan bog' qoladi
D) Sevgiga tushgan dog'ni daryo qadar ko'z yoshi to'kish bilan tozalab bo'larmidi?
75. 1. Hech bo'lmagandan ko'ra kech bo'lgan yaxshi. 2. Bir qoshiq qonidan kech bu bechoraning. 3. Kech kirib, hamma uy-uyiga tarqadi. Ushbu gaplarda qo'llangan kech so'zlarining qaysi biri o'zaro ko'p ma'noli yagona so'z sanaladi?
A) birinchi va ikkinchi gaplardagi kech so'zi o'zaro ko'p ma'noli yagona so'z
B) ikkinchi va uchinchi gaplardagi kech so'zi o'zaro ko'p ma'noli yagona so'z
C) barcha gaplardagi kech so'zi ko'p ma'noli yagona so'z
D) birinchi va uchinchi gaplardagi kech so'zi ko'p ma'noli yagona so'z
76. Tilshunoslikning leksikologiya bo'limiga oid atamalar qaysi qatorda berilgan?
A) ajratilgan bo'lak, undalma, kirish so'z
B) yordamchi so'zlar, bog'lama, hoi
C) grammatik ma'no, undovlar, bog'lovchi
D) umumxalq so'zlari, ko'p ma'noli so z, atama
77. Yomon so'zi qaysi gapda og'ir , xatarli ma'nosida qo'llangan?
A) Hoy do'stim, birovning do'ppisini birovga uddalab kiygizish yomonmi?
B) Ostonada turish yomon bo'ladi, qizim, joyingizni bilib o'tiring
C) Inoyat oqsoqol uni ko'pchilik o'rtasida yomon haqorat qilgan edi
D) Yarasi yomon, hushsiz holda hiqillab-hiqillab yotibdi
78. Mulk so'zi qaysi gapda ko'chma ma'noda qo'llanmagan?
A) Davlat mulkini, xalq mulkini ko'z qorachig'iday saqlashimiz kerak
B) Oybek qalamiga mansub asarlar allaqachon qardosh xalqlarning ma'naviy mulkiga aylandi
C) Husn mulkida kishi tanho bo'lurmu muncha ham?
D) Barcha gaplarda mulk so'zi ko'chma ma'noda qo'llangan
79. Savramoq so'zi qaysi gapda salbiy ma'noda qo'llangan?
A) Tolda chumchuq sayraydi, Tol bargini chaynaydi
B) Dutorimning torlari qo'sh bulbuldek sayraydi
C) Bir zumda pulemyotlar sayrab ketdi .
D) Jo'ralari orasida «shirinsuxanlik» bilan tanilgan Olimxon sayrayverdi
81. Qaysi qatordagi birikuvlarda tobe so'zlar ko'chma ma'noda qo'llangan?
A) iliq munosabat, chuqur tekshirmoq, xira odam
B) ishning ko'zi, qozonning qulog'i, yo'l yoqasi
C) sovuq havo, boshi og'rimoq, qalb izhori
D) qalin qor, sergo'sht ovqat, qo'l qovushtirmoq
82. Nutqning ta'sirchanligini oshirishga xizmat qiluvchi birliklami toping.
A) ibora, tasviriy ifoda
B) ma'nodosh so'z, ko'p ma'noli so'z
C) so'z birikmasi, gap
D) sanalgan barcha birliklar
83. 1. Po'lat qilichingni ko'rganman o'tda. 2. Xalqlar birligi po'latday qudratlidir. 3. Bizning po'lat qudratimiz birligimizdadir. 4. Po'lat otni o'ynatib traktorchi bo'laman. Berilgan gaplarning qaysi birida po'lat so'zi ko'chma ma'noda qo'llangan?
A) 1,2,3,4 B) 1, 3,4
C) 1, 2, 3 D)3,4
84. «Ajralmoq» fe'lining asl (bosh) ma'nosi qaysi misolda berilgan?
A) Odatda, buloqlar o'zlarining qaysi tog' jinslaridan chiqishiga qarab bir necha turlarga ajraladi
B) Bu hammadan ajralib chiqqan shaxs samarqandlik To'g'onbek edi
C) Vaqt o'tishi bilan kesilgan da raxtlarning po'stlog'i tanasidan ajraladi
D) Elga qo'shilsang - er bo'lasan, eldan ajralsang - yer bo'lasan
85. Bo'lmoq so'zi qaysi gapda lug'aviy ma'noga ega emas?
A) Bugun bir qiziq voqea bo'ldi
B) Erkak odam bir so'zli bo'ladi
C) Samarqandda bir necha marta bo'lganman
D) Hozir unga qo'ng'iroq qilsam bo'larmikin?
86. Ortmoq so'zi qaysi gapda ko'chma ma'noda qo'llangan?
A) Mehnatdan do'st ortar, g'iybatdan dushman
B) Toza suvga bo'lgan ehtiyoj kundan kunga ortib bormoqda
C) Qalay, novvoylikdan bir nima ortdimi?
D) Xarajatdan ancha pul ortib qoldi
87. Oqlamoq so'zining asl (bosh) ma'nosi qaysi javobda ko'rsatilgan?
A) sholi oqlamoq, mastavani oqlamoq
B) daraxtlarni oqlamoq, devorni oqlamoq
C) ishonchni oqlamoq, choyni oqlamoq
D) do'stni oqlamoq, ona sutini oqlamoq
88. Bahr so'zi qaysi gapda tug'yon, to'fon so'zlariga ma'nodosh bo'lib kelgan?
A) Terdi san'at bahrining qimmatbaho injusidan
B) Buloqlarda qaynadi g'azabning bahri
C) Yigitlar taltayar qizlar bahrida
D) Bir yoningda Sevanday bahr, Misoli bulutlar ichida qamar
89. Sel so'zi qaysi gapda ko'chma ma'noda qo'llanmagan?
A) Har qanday go'sht tuzlanganda sen chiqib ketadi
B) Quyoshning seliga miriqib cho'milgan yam-yashil dala barq uradi
C) Elmurod shunday o'ylar selida g'arq bo'lib uyqusi qochdi
D) Barcha gaplarda sel so'zi ko'chma ma'noda qo'llangan
90. Qoq so'zi qaysi gapda yordamchi so'z bo'lib kelgan?
A) O'rtadagi devorni buzib, qoq kesagini toklarning tagiga solishdi
B) Agar muruvvat qilsanglar, jilla qursa, bu yilcha mevalarni qoq bo'lasizlar-da
C) Butun jonzotga hayot beruvchi quyosh erta bilan ko'tariladi-yu, qoq tushga kelib tik turib oladi
D) Bacha gaplarda qoq so'zi mustaqil so'z bo'lib kelgan
91. Qaysi gapda yomon so'zi qattiq, juda, nihoyatda so'zlariga sinonim bo'la oladi?
A) Bugun Ahmad yomon uxladi
B) Ishqilib, yomon xabar kelmasin-da!
C) Inoyat oqsoqol uni ko'pchilik o'rtasida yomon haqorat qilgan edi (S.Ahmad, «Ufq»)
D) Eng yomoni - xona g'oyatda sovuq edi (Mirmuhsin)
92. Kengash qilgan el ozmas, keng bichilgan to'n to'zmas. Berilgan maqoldagi ozmoq fe'lining lug'aviy ma'nosi qaysi javobda keltirilgan?
A) toyib ketmoq, yiqilmoq
B) to'g'ri yo'ldan adashmoq
C) kamaymoq
D) ozg'in tortmoq, oriqlamoq
93. 1. Doka ro'molin dot qo'ygan, O'ng betiga xol qo'ygan. 2. Ertasiga haligi she'r gazetaning ikkinchi beti boshida bosilib chiqdi. 3. Yer ketmonning betini qayiradigan darajada tosh-metin bo'lib muzladi. Ushbu gaplarda qo'llangan bet so'zi haqidagi to`g`ri hukmni belgilang.
A) Barcha gaplarda bir so'zning turli ma'nolari qo'llangan
B) Barcha gaplarda shakldosh so'zlar qo'llangan
C) Birinchi va uchinchi gapda shakldosh so'zlar qo'llangan
D) Birinchi va ikkinchi gapda shakldosh so'zlar qo'llangan
94. Qaysi gapda ko'chma ma'noli so'z qo'llangan?
A) Elyorning vujudiga orombaxsh shabada yugurdi
B) U ko'l yoqasiga kelib qolganini ham sezmadi
C) Choyxonachi yoshi elliklardan oshib qolgan bo'lsa ham xuddi o'smirlarday yengil qadam tashlardi
D) Berilgan barcha gaplarda
95. Durdona so'zi qaysi gapda ko'chma ma'noda qo'llanmagan?
A) Gullar ko'pdir bu xilqat aro Durdonalar yanglig' sochilgan (A.lsroil)
B) Mana, shundoq bitta afsona, Afsonalar ichra durdona (Oybek)
C)«Jahon adabiyoti» jurnali dunyo adabiyoti durdonalarini nashr etishda jonbozlik ko'rsalmoqda
D) Barcha gaplarda ko'chma ma'noda qo'llangan
96. Dog` so'zi qaysi gapda ko'chma ma'noda qo'llanmagan?
A) Qo'rqoqlik dog'ini o'lim ham yuvolmaydi (A.Muxtor)
B) Yaxshi so'z - yurak yog'i, yomon so'z - yurak dog'i
C) Oyda ham dog' bor D) Bu gap bizning sha'nimizga dog' bo'lishi mumkin
97. Quyida berilgan gaplardagj qirq so'zi haqidagi to'g'ri hukmni aniqlang.
1. Andozani aniq qilib qirq. 2. Go'ro'g'lining qirq yigiti bor edi. 3. Motam marosimlari uch, yetti, qirq, yil kabi turlarga bo'linadi.
A) 1-gapda fe'l, 2-gapda son, 3-gapda ot
B) gaplarda qirq so'zining ko'chma ma'nolari qo'llangan
C) 1-gapdagi so'z 2-gapdagiga shakldosh, 3-gapdagiga esa ma'nodosh
D) l-gapda fe'l, 2-,3-gaplarda son
98. Uch so'zi qaysi qatorda ko'chma ma'noda qo'llangan?
A) Jinoyatchilik avj olgan bu pallada hamma undan noliydi-yu, hech kim uning uchini surishtirmaydi
B) Tayoqning uchi bilan turtib ko'rdi
C) Nayza uchi zaharlangan ekan
D) Bolasining yoshi uchda, tili endigina chiqqan
SO'ZLARNING SHAKL VA MA'NO MUNOSABATIGA KO'RA TURLARI
1. Omonim so'zlar berilgan qatorni toping.
A) do'st, o'rtoq, birodar, og'ayni
B) bosh, katta, kam, sog', tez
C) yara, son, kul, soz, shim
D) yig'lamoq, shirin, go'zal, nam
2. Qanday so'zlarga paronim so'zlar deyiladi?
A) aytilishi bir-biriga yaqin, ammo ma'nosi har xil bo'lgan so'zlar
B) shakli bir xil, ammo ma'nosi bir- biriga yaqin bo'lgan so'zlar C) aytilishi va yozilishi bir xil, ammo ma`nosi har xil bo'lgan so'zlar D) qarama-qarshi ma'noli so'zlar
3 Quyidagi hodisalarning qaysi biri faqa' bir so`z turkum doirasidagina vujudga keladi?
A) ko'p ma'nolilik hodisasi
B) antonimlik hodisasi C) paronimlik hodisasi D) A va B
4. Bir so'z turkumi doirasida o'zaro omonim bo'lgan so'zlarga grammatik shakllar qo'shilganda ham omonimlik munosabatini saqlab qoladimi?
A) saqlab qoladi
B) grammatik shakllar qo'shilguncha omonimik munosabat saqlanadi
C) grammatik shakllarda omoninlik munosabati bo'lmaydi
D) o'zaro omonim munosabatda bo'lmaydi
5. Ikki va undan ortiq so'zning shakliy munosabati va talaffuziga ko'ra o'zaro birlik hosil qilishi qaysi hodisalar uchun xos?
A) sinonimlar uchun xos
B) omonimlar uchun xos
C) antonimlar uchun xos
D) paronimlar uchun xos
6. «Bor maqtansa topilur, yo'q maqtansa chopilur». Ushbu maqolda qo'llangan antonimlarning gapdagi sintaktik vazifasini belgilang.
A) ega B) kesim
C) ega, kesim D) aniqlovchi
7. Quyidagi bir sinonimik qatorga mansub so'zlarning qaysi biri so'zlashuv uslubiga xos?
A) taxt B) tayyor
C) hozir D) shay
8. Quyidagi sinonim so'zlami qaysi so'z o'zaro bog'lab turibdi?
A) tulki B) tullak
C) ayyor D) shayton
9. Yoz (qalamda yozmoq), yoz (dasturxon yozmoq), yoz (yoz fasli). Uchala o'rinda qo'llangan yoz so'zining xususiyati to'g'ri izohlangan qatorni toping.
A) bir xil shaklga ega bo'lgan yagona so'z
B) bir xil shaklga ega bo'lgan uchta so'z
C) bir xil shaklga ega bo'lgan ko'p ma'noli so'z
D) birgina so'zning uch o'rinda qo'llanilishi
10. Quyidagi yasama sifat va otlaming qaysi biri fe'lning bo'lishsiz shakli bilan omonimik munosabatda bo'ladi?
A) qaynatma (sho'rva)
B) sochma (o'q)
C) suzma
D) qo'llanma
11. Qanday so'zlar badiiy nutqda qo'llanib, tazod yaratish uchun xizmat qiladi?
A) omonimlar B) sinonimlar
C) antonimlar D) paronimlar
12. Qaysi qatorda paronimlar berilgan?
A) gado - gadoy
B) asta - ohista
C) yuvundi - yuvindi
D) battar - badtar
13. Qaysi qatorda yondosh o'rnida uning paronimi qo'llangan?
A) Yo'lga yondash anhor shovullab oqardi
B) Yaxshiga yondash, yomondan qoch
C) Masalaga to'g'ri yondashmoq kerak
D) Durdona dugonalariga yonda- shib soy bo'yiga yo'l oldi
14. Paronim so'zlar qatorini toping.
A) ko'ylak - ko'ynak
B) vafo-jafo
C) otalik - otaliq
D) kabutar - kaptar
15. O'zaro sinonim bo'lgan quyidagi so'zlardan qaysi biri yaqin so'zi bilan sinonim bo'la oladi?
A) darrov B) jadal C)tez
D) berilgan so'zlarning hech biri yaqin so'zi bilan sinonimik qator hosil qilmaydi
16. Quyidagi ko'p ma'noli so'zlardan qaysi biri tez so'zi bilan antonim bo'la oladi?
A) achchiq B) shirin C) og'ir
D) berilgan so'zlarning hech biri tez so'zi bilan antonim bo'la olmaydi
17. Ko'p ma'noli so'z ma'nolari o'rtasidagi bog'lanish yo'qolishi natijasida omonim so'zlarning hosil bo'lishi qaysi qatordagi javobda berilgan?
A) sir (insonning siri), sir (idishning siri), sir (davlatning siri)
B) ot (hayvon), ot (harakat), ot (so'z turkumi), ot (ism)
C) yoz (fasl), yoz (harakat), yoz (yoymoq ma'nosidagi harakat)
D) dam (nafas), dam (bosqon), dam (hordiq)
18. Yasama so'z tub so'z bilan o'zaro sinonimlik hosil qilgan qatorni toping.
A) kuch - qudrat, buyruq - amr B) his - sezgi, savol - so'roq
C) uyatsiz - benomus, kishi - kimsa D) suluv - Iatofatli, durust - yaxshi
19. Sintaktik sinonimlar berilgan qatorni toping.
A) kuz shamoli, kuzgi shamol; ishni boshlash, ishga kirishish; kitobni o'qish, kitobdan o'qish
B) kelyapti, kelayotir, ishlamoqda
C) esi chiqib ketdi - qo'rqdi, yog' tushsa yalagudek - top-toza, lom- mim demadi - gapirmadi
D) xat yozdim, xat yozildi
20. O`t (olov), o't (o'simlik), o't (harakat) omonim so'zlariga grammatik qo'shimchalar qo'shilganda omonimlik munosabati saqlanadimi?
A) saqlanib qoladi
B) saqlanmaydi
C) faqat dastlabki ikki so'z orasida saqlanadi
D) birinchi va uchinchi so'z orasida saqlanadi
21. Qaysi qatorda omonim so'zlar berilgan?
A) asar, bahr, bo'lmoq
B) do'st, dunyo, bo'sag'a
C) ilgari, avval, qadim
D) kafsh, kashf, kavsh
22. Paronimlar berilgan qatorni toping.
A) bema'nilik - bema'nolik
B) jodi — jodu
C) algebra - aljabr
D) javoblarda paronim so'zlar berilmagan
23. Lug'aviy sinonimlarning ma'nosiga ko'ra bo'linishi qaysi qatorda to'g'ri ifodalangan?
A) to'liq, ma'noviy
B) to'liq, noto'liq sinonimlar
C) lug'aviy, frazeologik sinonimlar
D) ot sinonimlar, sifat sinonimlar
24. Ma'noviy sinonimlar berilgan qatorni toping.
A) doston, poema
B) respublika, jumhuriyat
C) ho'l, shalabbo
D) tilshunoslik, lingvistika
25. Quyidagi qaysi so'zlar tilimizda o'z sinonimlariga ega?
A) bug'doy, yetim
B) qizil, arpa
C) non, tanimoq
D) qadam, tomchi
26. Amr-farmon - buyruq sinonimik qatori qaysi yo'l bilan hosil bo'lgan?
A) turli shevadagi so'zlarning ada- biy tilga o'tishi natijasida
B) eskirgan va yangi so'zlar hisobiga
C) so'zlarning ijobiy va salbiy bo'yoqdorlik kasb etishi natijasida
D) boshqa tillardan so'z o'zlashtirish natijasida
27. A.Oripovning «Manglaying oq bo'tsin, yarqiroq bo'lsin» misrasidagi birinchi so'zning doimiy sinonimini toping.
A) toleying B) peshonang
C) yo'llaring D) iqboling
28. Sinonim so'zlar qo'llangan gapni toping.
A) Hunarli er xor bo'lmas, do'st- dushmanga zor bo'lmas
B) Gul g'unchaligida xor ilondur
C) Hidi kelsa, mast bo'laylik handalakning bo'yiga
D) Bulbul chamanni sevar, odam - Vatanni
29. Sinonimlar ichidan asl turkiy so'zni toping.
A) ko'k B) osmon
C) samo D) falak
30. Omonimlarga ega bo'lgan so'zni toping.
A) tuban B) tuman
C) tuyuq D) turoq
31. Quyidagi omonimlarning qaysi birlari o'zaro barcha grammatik shakllarda qo'shimchalar olganda ham omonimlik xususiyatini saqlaydi? 1) suzmoq (ovqatni suzmoq), suzmoq (suvda suzmoq), suzmoq (shoxi bilan suzmoq); 2) soch (sochni taramoq), soch (urug' sochmoq); 3) qovoq (o'simlik), qovoq (ko'zning qovog'i); 4) tush (tush ko'rmoq), tush (tush payti), tush (pastga tush).
A) 1,2, 3,4 B) 1,2, 3 C) 2,3 D)1,3
32. Qaysi so'z turkumlarida antonimlik munosabati umuman yo'q?
A) ot, son, sifat
B) ravish, fe'l, olmosh
C) son, olmosh, modal so'zlar
D) yordamchi so'zlar, ravish, son
33. Leksik omonimlar berilgan qatorni toping.
A) chang,zang
B) bezak, ziynat
C) qosh, bel
D) patefon, nurxona
34. Leksik sinonimlar qatorini toping.
A) yonmoq, kuymoq
B) ozg'in, eti suyagiga yopishgan
C) qo'y, qo'zichoq, echki
D) qaynoq, jo'shqin, qizg'in
35. Leksik antonimlar berilgan qatorni toping.
A) xursand va dili siyoh
B) yupqa va qalin
C) oqko'ngil va ichiqora
D) ishladi va ishlamadi
36. Quyidagi fe'llarning qaysi biri omonimlik xususiyatiga ega emas?
A) yozmoq B) chalg'imoq
C) chopmoq D) qoplamoq
37. Ko'p ma'noli so'zning ma'nolari o'rtasidagi bog'lanishning yo'qolishi. natijasida omonim so'zlarning hosil bo'lishi qaysi qatorda berilgan?
A) sir (insonning siri), sir (idish siri), sir (davlat siri)
B) ot (hayvon), ot (harakat), ot (ism)
C) chorak (to'rtdan bir ulush), chorak (yilning bir qismi)
D) gap (nutq birligi), gap (ziyofat, yig'in)
38. Ot sinonimlar berilgan qatorni toping.
A) odam - inson - kishi - kimsa - bashar
B) avval - ilgari - oldin - burun - qadim
C) hamma - barcha - bari - jami -butkul
D) uyatsiz - benomus - behayo - hayosiz - surbet
39. Qaysi qatorda ot antonimlar mavjud?
A) keldi - ketdi B) savol - javob
C) oq - qora
D) o'y - xayol
40. Qaysi qatordagi so'zlarning omonimlarini topish mumkin?
A) qo'l, og'iz, quloq, qosh
B) qo'rqinchli, vahimali, dahshatli, mudhish
C) yovuzlik, ezgulik, yolg'onchi, rostgo'y
D) oq, un, yot, toy
41. Hayoli, oriyatli, andishali, nomusli, iboli. Ushbu sinonimlarning qaysi biri asos so'z (dominanta) hisoblanadi?
A) hayoli B) oriyatli
C) andishali D)nomusli
42. Antonimlar berilgan qatorni toping.
A) kech, xayr, tuz, kul
B) qarash, boqish, nazar, nigoh
C) suyuq, quyuq, yirik, mayda
D) bahs, tortishuv, munozara, mubohasa
43. Qaysi javobda ko'p ma'noli so'zni shakldosh (omonim)lardan farqlovchi asosiy xususiyat berilgan?
A) ko'p ma'noli so'zlar ma'nosi gapda namoyon bo'ladi
B) ko'p ma'noli so'zlar gap bo'laklari bo'la oladi
C) ko'pma'nolilik mustaqil so'z tur- kumlariga xos
D) ko'p ma'noli so'zlar necha ma'noga ega bo'lmasin, ma'nolar o'zaro bog'langan bo'ladi
44.1) bitmoq (tugamoq); 2) bitmoq (hosil bermoq); 3) bitmoq (yozmoq). Ushbu shakldosh (omonim) so'zlarga -ir orttirma nisbat qo'shimchasi qo'shilsa, shakldoshlik munosabati qay tarzda bo'ladi?
A) birinchi va ikkinchi so'zlar orasida shakldoshlik saqlanadi
B) ikkinchi va uchinchi so'zlar orasida shakldoshlik saqlanadi
C) har uch so'z doirasida o'zaro shakldoshlik saqlanadi
D) birinchi va uchinchi so'z orasida shakldoshlik saqlanadi
45. Qaysi qatordagi so'zlar o'zaro ma'nodosh (sinonim) emas?
A) sabil, ordona, zormanda
B) boiak, parcha, qisim
C) puxta, pishiq, chidamli
D) bahs, tortishuv, munozara, mubohasa
46. Injimoq so'zining ma'nodoshi (sinonim)ni toping.
A) ranjimoq B) mijg'ovlanmoq
C) injiqlik qilmoq D) ijirg'anmoq
47. 1. Otasi bugun yana bir pand berib, nasihat qilmoqchi bo'iib kelgan ekan. 2. Yaxshidan qand yeysan, yomondan - pand. Ushbu gapdagi pand so'zi ma'no va shakl munosabatiga ko'ra qanday so'z?
A) zid (antonim) so'z
B) bir so'zning ikki ma'nosi
C) ma'nodosh (sinonim) so'z
D) shakldosh (omonim) so'z
48. Qaysi qatordagi so'zlar o'zaro paronim emas?
A) dara - darra
B) ma'tal - matal
C) hosiyat - xosiyat
D) ma'tal - mahtal
49. Qatorda noring bo'lsa, yuking yerda qolmaydi. Ushbu maqolda qo'llangan nor so'zining ma'nodoshi (sinonim)ni toping.
A) tuya B) raqib
C) do'st D) pahlavon
50. O'zaro bir so'z turkumi doirasi- dagina shakldoshlik hosil qiluvchi so'zlarni belgilang.
A) sir, bog' B) soch, qo'y
C) ot, tush D) ol, yoz
51. Qaysi gapda paronimlar bilan bog'liq uslubiy xato mavjud?
A) Otasi endi qarib kuchdan qolgan edi
B) Gul o'tkazdim bog'imga
C) Hayvonot bog'ida jayron ham bor
D) Hirotda talaygina adiblar, mashshoqlar, rassomlar chiqibdi
52. Berilgan qaysi gapda so'z qo'llash bilan bog'liq xato mavjud?
A) Qudrat ko'cha aylanib kelib uyga kirsa, hech zog' yo'q
B) Zilola yodsirab, qovog'ini solib, teskari burildi
C) Milliard yillar sari yo'l olgan Avlodlarning ibtidosiman
D) Anzirat xola o'z-o'zidan javrab, qorong'ida ivirsib yurar edi
53. Qaysi gapda so'z qo'llash bilan bog'liq xato mavjud?
A) Otabek hovlining o'rtasida, tut yog'ochning yoniga kelib to'xtagan va janubda kishi yo'qmi deb tilanglar edi
B) Mayin tong shabadasi rang-barang gullarni sekin tebratib, atirlarini har yoqqa sepadi
C) Muhabbat juda oz yigitlargagina muyassar bo'ladigan yurak javharidir
D) Doniyor shanba kuni bo'ladigan to'yga ko'mir, o'tin kabi yonilg'ilarni tayyorlab qo'ydi
54. Qaysi qatorda so'z qo'llash bilan bog'liq xato mavjud?
A) Dangasaning ishi bitmas, yoz kelsa ham, qishi bitmas
B) Qadr bilmas qarindoshdan qadr qilgan yod yaxshi
C) Ot chopsa, gumburlar tog'ning darasi
D) Har qadamda xalqob bo'lib yotgan ko'lmaklar yerga singib, ariqlardagi loyqalar tina boshladi
55. Qaysi gapda paronimlar noto'g'ri qo'llangan?
A) Yoriq joyni yamash uchun rosa harakat qildi
B) Ularning hayoti shunchaki bir ro'zg'or tebratish taxlitida o'tdi
C) Bir asrga tatigulik yillarni bosib o'tdik
D) Qadr bilmas qarindoshdan qadr qilgan yod yaxshi
56. So'z qo'llash bilan bog'liq xato mavjud bo'lgan gapni toping.
A) Qomatiga ishongan qaddini bukib ketadi, ko'pchilikka ishongan maqsadiga yetadi
B) Shahidbek maxdumning ma-' halla ahillaridan bo'lib, Xudoyorxon zakotchilarining biridir
C) Birpas bo'shadi deguncha kitob ustiga mukkalaydi
D) Kumushning bu daqiqadagi holini qalam bilan chizib ko'rsatish, albatta, mumkin emas
57.1. Ko'ngildan ko'ngilga yo'l bor. 2. Nodir uni bir necha bor ko'zdan kechirdi. 3. Shunisi ham borki, keying vaqtlarda Azizbek Qo'qonning yorlig' va farmonlarini ittifotsiz qoldira boshladi. Ushbu gaplarda qo'llangan bor so'zlari o'zaro ma'no munosabatiga ko'ra qanday so'zlar?
A) Birinchi va uchinchi gapdagi so'zlar o'zaro ko'p ma'noli, ular esa, o'z navbatida, ikkinchi gapdagi so'zga nisbatan shakldosh so'zlar
B) Har uchala gapdagi so'zlar o'zaro shakldosh so'zlar
C) Har uchala gapdagi so'zlar bir so'zning turli ma'nolari
D) Ikkinchi va uchinchi gapdagi so'zlar o'zaro ko'p ma'noli so'zlar, ular esa birinchi gapdagi so'zga nisbatan shakldosh
58. Qaysi gapda so'z qo'llash bilan bog'liq xato mavjud?
A) Tog'da don topolmay och qolgan kakliklar gala-galasi bilan daraga yopirilib tushgan
B) Laziz yoqilg'i to'la bochkalarni birin-ketin dumalatib ayvon tagiga taxladi
C) Yormat boshini ko'tardi, bir qo'lini yerga tirab yonboshladi
D) Samarqand bilan yondosh Buxoroda xalqning amirlikka qarshi qudratli harakati yanada rivojlandi
59. 1. Kun qiyomdan og'di. 2. Shavla qiyomiga yetib pishgan edi. 3. Kampir o'ng qo'liga nonni oldi-da, piyoladagi qiyomga botirdi. Berilgan gaplarda qo'llangan qiyom so'zi haqida to'g'ri fikr qaysi javobda berilgan?
A) uchala gapda bir so'zning turli ma'nolari qo'llangan
B) uchala gapda shakldosh so'zlar qo'llangan
C) ikkinchi va uchinchi gapda bir so'zning turli ma'nolari qo'llangan
D) birinchi va ikkinchi gapda bir so'zning turli ma'nolari qo'llangan
60. 1. Anvar ham muloyimgina loilimsirab olgach ... yana qalamini qoralab qog'oz ustiga bir-ikki kalima yozdi. 2. Bu bilan men Zokir ota bilan Ro'zimatni qoralab, o'zimni oqlamoqchi emasman. 3. Nizomov oltmishni qoralagan baqaloq kishi edi. Gaplarda qo'llangan qoralamoq so'zi haqidagi to'g'ri hukmni belgilang.
A) uchala gapda bir so'zning turli ma'nolari qo'llangan
B) uchala gapda shakldosh so'zlar qo'llangan
C) birinchi va ikkinchi gapda bir so'zning turli ma'nolari qo'llangan
D) ikkinchi va uchinchi gapda shakldosh so'zlar qo'llangan
61. Qaysi qatorda zid ma'noli so'zlar birgalikda yangi so'z hosil qilgan?
A) yaxshi-yomon, yangi-eski, oq- qora
B) yosh-u qari, achchiq-chuchuk, uzoq-yaqindan
C) uzun-qisqa, kecha-kunduz, ozg'in-semiz
D) katta-kichik, urush-tinchlik, baland-past
62. Uslubiy jihatdan noto'g'ri qo'llangan so'z ishtirok etgan gapni toping.
1. Mashina devon tepasiga ko'tarildi 2. Otning afzalini shayladi. 3. Q'zbek xalqi ichidan o'nlab daholar yetishib chiqqan.
A) 1 B)2
C)3 D) 1, 2
63. 1. O't ishi - qovurmoq. 2. Bitta ham yovvoyi o't qolmasin. 3. Ko'chadan o'tsang to'g'ri o't. 4. Qalbida ishq o'ti aiangalandi. Ushbu gaplarning qaysilarida o't so'zi bir so'zning ko'p ma'nolari hisoblanadi?
A) birinchi va ikkinchi gaplarda
B) ikkinchi va uchinchi gaplarda
C) birinchi va to'rtinchi gaplarda
D) barcha gaplarda
64. Qaysi qatorda paronimlar berilgan?
A) obro'- obro'y
B) kabutar - kaptar
C) a'yon - ayon
D) a'zo - azo
65. Qaysi javobda faqat shakldosh so'zlar qayd etilgan?
A) savdo, rux, pilla
B) oqibat, rasta, savat
C) soch, baho, sayoz
D) sado, palata, rasta
66. Bir turkum doirasidagi shakldosh so'zlar qaysi javobda keltirilgan?
A) yoz, palla, rasta
B) palata, soch, nor
C) oq, savdo, oqibat
D) savag'ich, sandal, palla
67. Ot, sifat, fe'l so'z turkumi vazifasida qo'llanishi mumkin bo'lgan shakldosh so'zni toping.
A) terma B) to'r
C) qaynatma D) soch
68. 1. Tilak bilan bitmagan bilim bilan bitar. 2. Omad kelsa, daraxtda ham non bitar. 3. Abdulla xatni chiroyli bitardi. Ushbu gaplarda qo'llangan bitmoq so'zlari ma'no munosabatiga ko'ra o'zaro qanday so'z?
A) shakldosh so'z
B) ma'nodosh so'z
C) ko'p ma'noli so'z
D) so'zning turli ma'nolarda qo'llanishi
69.1. Xufton namozidan so'ng poychiroq yonida otirib Fuzuliy devonini varaqlar edi. 2. Ikkisi birga devonga kirdilar. 3. Devonda yonboshlab yot- gan Abbosxon Saidiyning hurmatiga g'imirlab qo'ydi. Berilgan gaplarda qo'llangan devon so'zi haqidagi to'g'ri fikrni belgilang.
A) Uchala gapda bir so'zning turli ma'nolari qo'llangan
B) Uchala gapda shakldosh so'zlar qo'llangan
C) Birinchi va ikkinchi gapdagi devon so'zi uchinchi gapdagi devon so'ziga nisbatan shakldosh
D) Ikkinchi va uchinchi gapdagi devon so'zi birinchi gapdagi devon so'ziga nisbatan shakldosh
70. Tush ko'rmoq, tush payti, past- ga tush birikuvlaridagi tush so'zi qaysi qatorda to'g'ri izohlangan?
A) bir so'zning turli ma'nolari
B) bir xil shakldagi uchta so'z
C) bir xil ma'nodagi uchta so'z
D) o'zaro paronim so'zlar
71. Shakldosh so'zlarni aniqlang.
1) hadis; 2) davr; 3) havo; 4) bosim; 5) vij-vij; 6) daviat.
A) 2, 3, 4, 5, 6 B) 1,3, 4, 5,6
C) 2, 3,4,6
D) barchasi shakldosh so'zlar
72. Quyidagi shakldosh (omonim) so'zlardan qaysi biri birgina so'z turkumi doirasida ham shakldoshlikni vujudga keltirishi mumkin?
1) o'ta; 2) quymoq; 3) o'sma; 4) o'rmoq; 5) mushak.
A) 1,2, 3,4, 5 B) 1,2, 3, 5
C)1,3,4,5 D) 2,5
73. Qaysi javobda ma'nodosh so'zlar to'g'ri berilgan?
A) ataylab, jo'rttaga, azza-bazza
B) subut, burd, tob
C) sevinch, surur, bahuzur
D) jang, muhoraba, qutquv
74. Qaysi gapda so'z qo'llash bilan bog'liq xatolik mavjud?
A) Erta bahorda o'n tup mevali daraxt ko'chati o'tqazdik
B) Otabek ham istehzoli tabassum orasida Homidga ko'z qirini tashladi
C) Yo'lchi mashaqqatlar, qiyinchiliklar ichida bo'lsa ham faqir hayotning uch yilini Mirzakarimboy eshigida o'tkazdi
D) Quyosh hamal yulduzlar burchiga o'tishi bilan, kunlar isiy boshladi
75. Qishloqning husniga husn qo'shgan qaddi raso teraklar tik qomatlarini mag'rur ko'rsatib turadi. Ushbu gapda shakl va ma'no munosabatiga ko'ra qanday so'zlar ishtirok etgan?
A) ma'nodosh
B) shakldosh
C) paronim
D) ma'nodosh va shakldosh so'zlar
76. 1. Nadomat komida qolganlar, ayting. (A.Oripov) 2. Seningsiz menga kom yo'qdir, Asal ichsa zahar bo'lg'ay. (E.Vohidov) Berilgan gaplardagi kom so'zi o'zaro ma'no munosabatiga ko'ra qanday so'zlar?
A) ma'nodosh so'zlar
B) shakldosh so'zlar
C) bir so'zning turli ma'nolari
D) paronim so'zlar
77. Qaysi qatordagi gapda paronimlarni qo'llash bilan bog'liq xato mavjud emas?
A) Olisdagi qarindoshdan yaqindagi yot yaxshi
B) Mashhur bog'bon' Darvesh hoji shaftoli, olhirot ko'chatlarini o'tkazdi
C) Salimning gapi borgan sari unga ko'proq nasha qilar edi
D) Davraga dutor, tambur, g'ijjak, nay, doira ko'tarib mashshoqlar kirib keldi
78. Qaysi gapda paronimlami qo'llash bilan bog'liq uslubiy xato mavjud?
1. Besh asirkim nazmiy saroyni Titratadi zanjirband bir she'r. 2. Urish, noming o'chsin jahonda! 3. Sanat saroyiga konsert tomosha qilgani bordik. 4. Og'zi kuygan qattiqni ham puflab ichadi.
A) 1,3 B) 2,3
C)1,2,3 D) 1,2, 3, 4
79. Qaysi qatorda berilgan so'zlaming uchalasi ham shakldoshi (omonim)ga ega?
A) mushak, kadr, chang
B) karam, kuy, et
C) davlat, oz, qil
D) berilganlarning barchasi shakldosh so'zlar
80. Shakldosh so'zlar qaysi javobda berilgan?
A) omil, chap, qir, past
B) ravon, yoz, ranj, o'smoq
C) oz, nor, palla, nota
D) soch, pilla, otash, rux
81. Shakldosh so'zlar qaysi javobda berilgan?
A) ravon, so'z, dunyo
B) palata, oqibat, rasta
C) oq, savdo, ravish
D) soch, palla, otash
82. «Menga sen bo'lmasang,jon hojat ermas,
Bihisht-u hur-u rizvon hojat ermas». Atoyining mazkur baytida so'zlarning shakl va ma'no munosabatiga ko'ra qaysi turi qo'llangan?
A) ko'p ma'noli so'zlar
B) ma'nodosh so'zlar
C) takroriy so'zlar
D) zid so'zlar
83. «Visoli lazzatidin zavq topmoqlig' erur dushvor,
Firoqi shiddatinda, yo'qsa, jon bermaklik osondun».Bobur qalamiga mansub ushbu baytda so'zlarning shakl va ma'no munosabatiga ko'ra qaysi turi qo'llangan?
A) ma'nodosh so'zlar
B) zid so'zlar
C) shakldosh so'zlar
D) paronim so'zlar
84. Qaysi gapda so'z qo'llash bilan bog'liq xatolik mavjud?
A) Erta bahorda o'n tup mevali daraxt ko'chati o'tqazdik
B) Otabek ham istehzoli tabassum orasida Homidga ko'z qirini tashladi
C) Yo'lchi mashaqqatlar, qiyinchiliklar ichida bo'lsa ham faqir hayotning uch yilini Mirzakarimboy eshigida o'tqazdi
D) Quyosh hamal yulduzlar burjiga o'tishi bilan, kunlar isiy boshladi
85. 1. Do'sting uchun zahar yut. 2. Huvullab qolgan uyda yolg'iz yashash qiyin. Hovli yutaman deydi. (S.Ahmad) 3. Arsion degan bir yigit kurashda tengqurlarini yutdi. Ushbu gaplarda qo'llangan yutmoq fe'llari ma'no munosabatiga ko'ra o'zaro qanday so'zlar hisoblanadi?
A) birinchi va ikkinchi gaplarda bir so'zning ikki ma'nosi, uchinchi gapdagi yutmoq fe'li birinchi va ikkinchi gaplardagi yutmoq fe'liga nisbatan shakldosh so'z
B) uchala gapdagi yutmoq so'zlari o'zaro shakldosh so'zlar
C) birinchi gapdagi yutmoq so'zi ikkinchi va uchinchi gapdagi yutmoq so'zlariga nisbatan shakldosh so'z, ikkinchi va uchinchi gapdagi yutmoq so'zi o'zaro bir so'zning ikki ma'nosi
D) uchala gapdagi yutmoq so'zi bir so'zning, ya'ni ko'p ma'noli so'zning uch xil ma'nosi
86. 1. Yurtim, senga she'r bitdim bu kun, Qiyosingni topmadim aslo. (A.Oripov) 2. Mana shu daryodan Mir- zacho'l suv ichadi, ekin bitadi. 3. Katta Farg'ona kanaii qirq besh kunda bitdi. Ushbu gaplarda qo'llanilgan bitmoq so'zining o'zaro ma'no munosabati qaysi qatorda to'g'ri izohlangan?
A) har uchala gapda bir so'zning turli ma'nolari, ya'ni polisemantik so'z
B) har uchala gapda mustaqil uchta so'z, ya'ni o'zaro shakldosh so'z
C) birinchi gapdagi bitmoq so'zi ikkinchi va uchinchi gapdagi bitmoq so'zlari bilan o'zaro shakldosh, ikkinchi va uchinchi gapdagi bitmoq so'zi o'zaro bir so'zning turli ma'nolari
D) uchinchi gapdagi bitmoq so'zi birinchi va ikkinchi gapdagi bitmoq so'zlari bilan o'zaro shakldosh, birinchi va ikkinchi gapdagi bitmoq so'zi o'zaro bir so'zning turli ma'nolari
87. Quyidagi so'zlarning qaysilari shakldosh so'zlar hisoblanadi?
1) bas; 2) band; 3) banda; 4) bal; 5) bog'.
A) 1,2, 5 B) 1,2, 3, 5
C)1,2,3,4,5 D) 2,5
88. Bajarmoq so'zi quyidagi so'zlardan qaysi biri bilan ma'nodosh?
1) ado etmoq; 2) o'tamoq; 3) bitir- moq; 4) o'rinlatmoq; 5) bajo qilmoq.
A) 1,2, 3,4, 5 B) 1, 3, 5
C)1,2,3,5 D) 3, 4, 5
89.Zid so'zlar qo'llangan gapni toping.
A) Sovuq shamol o'qtin-o'qtin esib to'qayni allaqanday vahimaga to'ldirdi
B) Bir no'noqni bir epchil eplaydi ,
C) Sherali qo'rqmas va kamtar, kamgap va qaysar bir bola edi
D) Yolg'onchining so'zi rost bo'lmas
90. Qaysi qatorda shakldosh so'zlar ma'noni kuchaytirgan?
A) Gulshanda gullarni tebratar sabo. Adashgan yo'lchiday daydib yurar yel
B) Minglab gulistonga, minglab chamanga Bahuzur ko'rk bo'lur undagichiroy
C) Yig'latdi meni demayki, siqtatdi meni
D) Bir shirin so'z odamga asal bo'lib tuyular
91. Qaysi javobda shakldosh so'zlar berilgan?
A) elchilik, chars, sug'ur
B) bez, farq, zor
C) qon, zang, bo'ydor
D) safar, palla, sor
92. Berilgan shakldosh so'zlarning qaysilari faqat bir so'z turkumi doirasida bo'ladi?
A) shira, qayin, g'oz, dastalamoq
B) shon, qadoq, yopiq, ko'klamoq
C) gazak, o'rim, qotmoq, tuyg'un
D) bog', qoplamoq, o'tin, qozon
93. Quyida berilganlardan ham omonimlik, ham ko'pma'nolilik xususiyatiga ega bo'lgan barcha so'zlar ko'rsatilgan javobni toping.
1) yosh; 2) torn; 3) bel; 4) tor; 5) gul; 6) quloq; 7) to'la; 8) nafis.
A) 1,4, 5, 7 B) 1,2, 3,4, 5, 6, 7 C) 1,2,4, 7 D) 1,3,5,6,7, 8
94. Quyida berilganlar orasidan barcha omonim so'zlarni ko'rsating.
1) ivimoq; 2) qiyiq; 3) bog'li; 4) zarb; 5) gul. A) 1,2, 3, 5 B) 1, 2, 3 C)2, 3,4 D) 1, 3, 5
95. Qaysi qatordagi uslubiy xato Paronimlarni qo'llash bilan bog'liq?
A) O'zak va qo'shimchalar qanday aytilishidan qat'iy nazar o'zgarmaydi
B) Varog' tuta oladigan qari-yu yosh jangga shay tursin
C) Dugonajon, bugun menikiga asfirif buyurarsan
D) Tambalga ish buyursang, otangdan yaxshi nasihatlar beradi
96. O'zaro ma'nodosh bo'lgan so'zlarni toping.
1) tuzuk; 2) durust; 3) bir navi; 4) yaxshi; 5) zo'r; 6) alo; 7) gap yo'q; 8) mixdek.
A) 1,2,3,4
B) 1, 2,4, 7,8
C) hammasi ma'nodosh
D) 1.2,4, 6,7
97. «Boshqacha» so'zining ma'nodoshlarini toping.
A) o'zgacha, alomat, antiqa
B) ajib, ajoyib
C) g'alati, g'aroyib
D) A, B, C
98. Yuz so'zi salbiylik darajasining kuchayib borishi to'g'ri ko'rsatilgan qatorni toping.
A) aft, bet, bashara, nusxa, turq
B) bet, aft, bashara, turq, nusxa
C) bet, aft, bashara, nusxa, turq
D) bet, bashara, aft, nusxa, turq
99. Yuz so'zining salbiy ma'no bildiruvchi ma'nodoshlaridan qaysi birida salbiy bo'yoq bahosi kuchliroq?
A) bashara B) turq
C) nusxa D) aft
100. Unimyo'q, bunimyo'q,
Uyimda unim yo'q,
Ishimda unum yo'q,
Aytishga unim yo'q. Ushbu misralarda asosi o'zaro shakldosh bo'lgan nechta so'z bor?
A) 2 ta B) 3 ta C) 4 ta
D) asosi shakldosh so'zlar berilmagan
101. Quyidagilarning qaysilari ham ko'chma ma'no, ham shakldoshlikka ega?
A) atlas, g'oz, torn, urg'u
B) til, soya, davlat, maqol
C) parcha, patir, xosiyat, shox
D) tirnoq, gazeta, tish
102. Quyidagilarning qaysilari paronimlarga ega?
A) dars, xirs B) xosiyat, shox
C) qarz, uxla D) hammasi ega
103. Qaysi shakldosh so'zda shakldoshlik uchta so'z turkumi doirasida kuzatiladi?
A) oq B)uch C)tosh D)yoz
104. Ushbu gapda nechta shakldosh so'z bor? Qorong'u kechada ko'kka ko'z tikib Eng yorug' yulduzdan seni so'rayman.
A) 1 ta B) 2 ta C) 3 ta D)4ta
105. Qaysi qatorda paronimlar berilmagan?
A) ta'na-tana B) she'r-sher
C) a'yon – ayon D) a'zo - azo
106. 1. Olti narsa rohatda yashashga yordam beradi, shulardan biri haqiqiy do'sting bo'lmog'idir. 2. Bugungi kechamizga shoir Do'st Hamdam tashrif buyurgan. 3. Do'st!!! Yana bir juft qo'shiq bo'lsinl Ushbu gaplarda qo'llangan do'st so'zi shakl va ma'no munosabatiga ko'ra qanday so'z?
A) shakldosh so'z
B) ma'nodosh so'z
C) bir ma'noli so'z
D) ko'p ma'noli so'z
107. Do'st, yosh, nafis, yuz, mol, oyoq, bel, tut, yengil, gul, sher, sanei, uch, o'ch, quloq. Berilgan so'zlarda o'zaro omonimlik munosabati hosil qiladigan nechta so'z bor?
A) 10 ta B) 11 ta C) 8 ta D) 9 ta
108. Do`st, yosh, nafis, yuz, mol, oyoq, bel, tut, yengil, gul sher, sana. uch, o'ch, quloq. Berilgan so'zlardan nechtasi ham ko'pma'nolilik, ham shakldoshlik xususiyatiga ega?
A) 7ta B) 6ta
C) 4 ta D) 5 ta
109. Og'zaki nutqda tovush, yozuvda harflar tomoni bir xil bo'lib, turlicha ma'nolarni ifodalovchi so'z va qo'shimchalarga... deyiladi?
A) sinonimlar
B) paronimlar
C) omonimlar
D) ko'p ma'noli so'zlar
110. 1. Hammang o'z aravangni o'zing tort. 2. Halimaxon dasturxon ustiga tort tortdi. Ushbu gaplarda qo'llangan tort so'zi haqidagi to'g'ri hukmni toping.
A) sinonimlar
B) paronimlar
C) omonimlar
D) ko'p ma'noli so'zlar
11. Boshqa tillardan so'z o'zlashi- shi natijasida tilda qanday hodisalar yuzaga kelishi mumkin?
A) sinonimlik va antonimlik
B) sinonimlik va ko'pma'nolilik
C) sinonimlik va omonimlik
D) sinonimlik, antonimlik va omonimlik
112. Qaysi so'zlar zakiylik san'atida muhim rol o'ynaydi?
A) sinonimlar
B) ko'p ma'noli so'zlar ,C) omonimlar
D) antonimlar
113. Maxsus she'riy janr-tuyuqqa asos bo'lib xizmat qiladigan so'zlar qaysi?
A) sinonimlar
B) ko'p ma'noli so'zlar C) omonimlar
D) antonimlar
114. So'zning ma'no jilolarini namoyish qiluvchi lisoniy hodisa qanday nomlanadi?
A) sinonimlik B) ko'pma'nolilik
C) omonimlik D) antonimlik
115. 1. 31-avgust sanasi hech qachon hech kimning yodidan ko'tarilmaydi. 2. Keltirilgan mollarni bir-bir sana. Ushbu gaplarda qo'llanilgan «sana» so'zi shakl va ma'no munosabatiga ko'ra qanday so'z?
A) sinonim B) omonim
C) paronim D) antonim
116. Yuz so'zining sinonimlari orasidan ijobiy bo'yoqqa ega bo'lganlarini toping.
A) oraz, uzor, ruxsor, chehra
B) oraz, uzor, chehra
C) yuz, oraz, uzor, ruxsor, chehra
D) yuz, oraz, uzor, chehra
117. Yuz so'zining qaysi sinonimlarida badiiy uslubga xoslanish belgisi mavjud?
A) oraz, uzor, ruxsor B) oraz, uzor, chehra
C) yuz, oraz, uzor, ruxsor, chehra D) yuz, oraz, uzor, chehra
118. O'zaro sinonimik munosabatda bo'lgan so'z va qo'shimchalar qatoriga...
A) sinonimlar uyasi deyiladi
B) ko'p manoli so'zlar deyiladi
C) sinonimik qator deyiladi
D) hamma javob to'g'ri
119. Har qanday uslubiy xoslanish va so'zlovchining bahosidan xoli bo'lgan sinonimlar qatori a'zosiga ...
A) uslubiy xoslangan so'z deyiladi B) salbiy bo'yoqdor so'z deyiladi
C) ijobiy bo'yoqdor so'z deyiladi
D) dominanta deyiladi
120. Quyidagi qaysi sonlar o'zaro omonimlikni yuzaga keltiradi?
1) qirq; 2) yuz; 3) to'rt; 4) uch; 5) o'n; 6) bir; 7) yetti. A) 1,2,4 B) 3, 5, 6
C) 1, 3, 5 D) 1, 3, 7
121. Qaysi qatordagi gapda so'z qo'llash bilan bog'liq xatolikka yo'l qo'yilgan?
A) Mashina dovon tepasiga ko'tarildi
B) Boburning Kobul devoni topil- gan emas
C) Ot afzalin shayladi, o'q-anjomin boyladi
D) O'zbek xalqi ichidan o'nlab daholar yetishib chiqqan
122. Shakldosh (omonim) so'zlar berilgan qatorni toping.
A) talaffuz, muddat, xalq B) adash, to'q, dasta
C) ko'r, shoir, biologiya
D) to'r, qofiya, hosil
123. Kechalar fig'onimdan tinmadi kavokiblar,
Arz to samo uzra mojaro Uvaysiyman. Ushbu baytda so'zlarning shakl va ma'no munosabatiga ko'ra qaysi turi qo'llangan?
A) ma'nodosh so'zlar
B) paronim so'zlar
C) shakldosh so'zlar
D) zid ma'noli so'zlar
124. Qaysi so'zlar ham ko'chma ma'no, ham shakldoshlikka ega?
1) ko'z; 2) oltin; 3) og'iz; 4) torn; 5) uch; 6) oq.
A) 1,2, 3,4, 5, 6 B) 5,6
C) 3, 4, 5, 6 D)4, 5, 6
125. Qaysi qatorda paronimlarni qo'llash bilan bog'liq xato mavjud?
A) Asil umring shu boyning eshigida o'tmasin deyman-da
B) Men aytganlarni birma-bir qayd qiling
C) Qancha-qancha insonlar vata- nining bir qisim tuprog'iga zor
D) Tamburning ovozi - yorimning sho'xchan nozi
126.1) to'lat (fe'l) - to'lat (fe'l); 2) kechik (ot) - kechik (fe'l); 3) oqish (fe'l) - oqish (sifat); 4) yasama (fe'l) - yasama (sifat).
Ushbu shakldosh so'zlardan qaysilarida asoslar ham o'zaro shakldosh so'zlar sanaladi?
A) 2, 3 B) 1, 2, 3
C)1,2,3,4 D) 2, 3, 4
127. Quyidagi so'zlardan qaysilarida paronimlik ot turkumi doirasida yuzaga kelgan?
1) dars - darz; 2) barmoq - bormoq; 3) yod - yot; 4) sut - sud; 5) urish - urush; 6) qars - qarz;
7) da'vo- davo; 8) sof - sop; 9) palak - falak; 10) sa'va-sava.
A) 2, 3, 6, 7 B) 1,3, 5,10 4, 7, 9 D) 1,4, 9,10
128. Ahli suxanlar ko'p juda, lekin bahsi mazmundin judo. Ushbu gapda so'zlarning shakl va ma'no munosabatiga ko'ra qaysi turi qo'llangan?
A) omonim B) antonim
C) sinonim D) paronim
129. Qo'lingdan kelgancha chiqar yaxshi ot,
Yaxshilik qil, bolam, yomonlikni ot.
Nasihatim yod qilib ol, farzandim,
Yolg'iz yursa chang chiqarmas yaxshi ot. Ushbu she'rda qo'llangan shakldosh so'zlardan nechtasi ot so'z turkumiga mansub?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
130. Qo'lingdan kelgancha chiqar yaxshi ot,
Yaxshilik qil, bolam, yomonlikni ot.
Nasihatim yod qilib ol, farzandim,
Yolg'iz yursa chang chiqarmas yaxshi ot. Ushbu she'rda shakl va ma'no munosabatiga ko'ra qanday so'zlar mavjud?
A) omonim, antonim so'zlar
B) omonim, sinonim so'zlar
C) faqat omonim so'zlar
D) omonim, antonim, sinonim so'zlar
131. Qaysi qatorda paronimlar qo'llash bilan bog'liq xato mavjud?
A) Ko'ylagi quyoshda tovlanib husnini yanada ochib yuborgandi
B) Suv jimirlab, ko'zni quvnatib toblanardi
C) Ochilov o'zini quyoshga toblab yotardi
D) Yarqiraydi, doim tovlanar Oy nuriga cho'miluvchi tosh
132. Omonimlik xususiyatiga ega bo'lgan quyidagi qaysi so'zlar omonim asosga omonim qo'shimcha qo'shilishidan hosil qilingan?
A) terma; 2) bo'g'ma; 3) kechik; 4) tilim
A) faqat 3 B)3,4
C) 1,3 D) 1,2, 3,4
133. Qaysi gaplar tarkibida faqat ko'makchi morfema orqali leksema omonimligi vujudga kelgan yasama so'z qo'llangan?
1. Barnoning yigitcha harakatlari, qo'rqmasligi ularni hayratga soldi.
2. Daryo bo'lsang oqqan hayqiriq, Kechik bo'lib qolar ekansan.
3. Bu mening peshona terim, oyoq- osti qilmang ,- dedi unga qarab.
4. Bo'g'ma ilonlaming bu turi xavfli sanalib, cbo'llarda, sahrolarda yashaydi.
5. Bir kuni tortma eshigini ochol- may rosa qiynaldi, shu sababli uni qulflamaydigan bo'ldi.
A) 1,2,3 B) 4,5 C)1,2,3,4,5 D) 1,3,4,5
134. Qaysi gapda yasama sifatning asosi omonimlik xususiyatiga ega?
A) Xalqimiz bejiz jisman emas, qalban ham uyg'oq bo'lmog'i lozim
B) O'ymakor gullari bilinmaydigan darajada o'chgan eski eshikka kiramiz
C) Jo'shadi buloqning kumush yosh- lari, Ham mungli, ham shirin jildirashlari
D) Bilimdon o'z bilimi tufayli har qachon ofatlardan omon qoladi
135. Qaysi qatorda uslubiy xato paronimlarni qo'llash bilan bog'liq?
A) Dugonajon, bugun menikiga tashrif buyurarsan?
B) Yarog' tuta oladigan qari-yu yosh jangga shay turardi
C) Tambalga ish buyursang, otangdan yaxshi maslahat beradi
D) O'zak va qo'shimcha qanday aytilishidan qat'iy nazar o'zgarmaydi
136. Yetakchi morfemasi ham, so'z yasovchi ko'makchi morfema ham omonim xarakterga ega bo'lgan yasama fe'l qatnashgan gapni aniqlang.
A) Kuz kelib, kunlar qisqardi
B) Yo'lchi quyosh va dala shamoli bilan biroz qoraygan
C) Uning gapi og'zida qolib, ko'zlari xiyol kengaygandi
D) Ish doirasi toraydi
137. Paronimlarni qo'llash bilan bog'liq xato mavjud gapni toping.
A) Asl maqsadingizni ayting
B.) Adl teraklar qishloqning husniga husn qo'shadi
C) Yaxshiga yondash, yomondan qoch
D) Amringizga muvofiq keidim
138.Asosida faqat jarangsiz undosh qatnashgan, yetakchi morfemasi ham, ko`makchi morfemasi ham omonim xaraktergada bo`lgan sifatni toping.
A) tuzsiz B) yasama
C) yozgi D) ochiq
139.Omonim so`zlar qatorini aniqlang
A) o`rim, qavat, qala, ta`qib
B) qiyiq, taqa, qayiq, gul
C) bahr, bazm, bas, ivimoq
D) bog`li, bo`sh, arz, qayt
140.Quyida berilganlar orasidan barcha omonim so`zlarni belgilang.
1) ivimoq; 2) qiyiq; 3) bog'li; 4) zarb; 5) gul.
A) 1,2, 3 B) 1,3, 5
C) 1,2, 3, D)'2,3,4
141. Bir umumiy ma'noni ifodalovchi ikki va undan ortiq so'zlarga ... so'zlar deyiladi.
A) shakldosh B)ma'nodosh
C) ko'p ma'noli D) zid ma'noli
142. Paronim so'z noto'g'ri qo'llangan gapni toping.
A) Ularning hayoti shunchaki ro'zg'or tebratish taxlitida o'tdi
B) Qadr bilmas qarindoshdan qadr bilgan yod yaxshi
C) Yoriq joyni yamash uchun rasa harakat qildi
D) Bir asrga tatigulik yillarni bosib o'tdik
143. Qaysi qatordagi juft so'zlar sinonim so'zlardan tashkil topmagan?
A) kuch-quvvat B) hovli-joy
C) oziq-ovqat D) or-nomus
144. Asosan antonim so'zlar vositasida yaratiladigan san'at...
A) tajnis B) istiora C) tazod D) tashbeh
145. Qaysi gapda so'z qo'llash bilan bog'liq xato mavjud?
Quyosh hamal yulduzlar burchiga o'tishi bilan, kunlar isiy boshlaydi
B) Shahrimiz nufusi uch milliondan oshdi
C) Tushga qolmay yukimiz ot aravaga ortildi
D) Ot chopsa, gumburlar tog'ning darasi
146. Shakldosh so'zlardan qaysi
biri bir so'z turkumi doirasida shakldoshlikni vujudga keltirishi mumkin?
1) kul; 2) quymoq; 3) o'sma; 4) o'rmoq; 5) mushak.
A) 3, 4, 5 B) 2, 5 C)1,2,3,4,5 D) 1,2, 3, 5
147. Qaysi qatorda omonim so'zlar berilgan?
A) o'tkir, tugma B) biqin, soch C) tuz, kadr D) egri, bo'lmoq
148. Unim yo'q, bunim yo'q,
Uyimda unim yo'q.
Ishimda unum yo'q,
Aytishga unim yo'q.
Ushbu she'riy parchada asosi shakldosh bo'lgan so'zlar qaysi turkum(lar)ga tegishli?
A) ot, olmosh, fe'l B) ot, olmosh
C) ot D) ot, fe'l
149. Uch so'z turkumi doirasida shakldosh bo'la oladigan so'zlar qatorini aniqlang.
A) tush, zang, jo'r
B) terma, torn, tik
C) tik, bosh, til
D) torn, yog', dog'
150. Ba'zi paytlarda yoshligimning unutilmas damlarini esga olaman O'sha o'ynoqi damlarni eslab sog'inaman. Meni o'tloqlarda dumalatgan chang ko'chalarda o'ynatgan damlarni unutolmay qiynalaman. Ushbu parchada nechta sodda yasama so'z omonimlik xususiyatiga ega bo'lgan so'zdan yasalgan?
A) 3 B)2 C) 4 D) 1
151. Qaysi qatordagi so'zlar ikki xil so'z turkumi doirasida shakldoshlik hosil qila oladi?
A) til, yashirin B) oqish, kiyin
C) oqar, kechik D) tilim, bura
152. Quyidagi qaysi so'zlar o'z paronimlari bilan bir xil so'z turkumiga mansub bo'ladi?
1) yod; 2) ham; 3) burch; 4) bob; 5) afzal; 6) eg.
A) 1,5, 6 B)3, 6
C) 2, 3, 6 D) 1,2,4, 5, 6
153. Qaysi qatordagi so'zlar ikki xil so'z turkumi doirasida shakldoshlik hosil qila oladi?
A) botin, kiyin B) yashirin, bura
C) tilim, oqish D) kechik, oqish
154. Bir turkum doirasida shakldoshlik hosil qila oladigan so'zlarni aniqlang.
1) karam; 2) soz; 3) yor; 4) bel; 5) sir.
A) 1,2, 3,4 B) 2, 3, 5 C) 1, 4, 5 D) 1, 2, 5
155. Tarkibida ham asosi, ham qo'shimchasi shakldosh bo'lgan ikki so'z ishtirok etgan gapni toping.
A) Yaqinlashyapmiz - o'rmon tobora bo'y cho'zyapti
B) Mozorda yotganlar, nazarimda, so'zlarimni eshitib bezovtalanayotganday edi
C) Sen Mahmud akaning uyi oldida turgin
D) Biz tomonlarda kuz sho'xligi shumlikka aylanib ketadigan paytlar ham bo'ladi
156. Quyida berilgan so'zlardan qaysi birlari ham omonimlik, ham Polisemantik xususiyatga ega? 1) tor; 2) tomoq; 3) yengil; 4) bel; 5) gul; 6) Uch; 7) dunyo.
A) 1,4, 5, 6 B)1,3,4,5,6 7
C) 1, 5, 6 D) 1,5, 6, 7
157. Berilgan so'zlarning qaysi birida shakldoshlik uch so'z turkumida ro'y beradi?
1) oshiq; 2) tik; 3) uch; 4) kez; 5) qoq; 6) o'ch.
A) 2, 3 B) 1, 2, 3, 5, 6
C) 1,2, 3, 5 D) 1,2,3
158. Qaysi qatorda uch turkum doirasida shakldoshlik hosil qiluvchi so'zlar berilgan?
1) oshiq; 2) tik; 3) uch; 4) qiziq; 5) qoq; 6) o'ch; 7) kez.
A) 1,2, 3,4, 5, 6 B) 1,2, 3,4
C)1,2,3,4,5,6,7 D) 2, 3, 4, 6
159. Ba'zi paytlarda yoshligimning unutilmas damlarini esga olaman. O'sha o'ynoqi damlarni eslab sog'inaman. Meni o'tloqlarda dumalatgan, chang ko'chalarda o'ynatgan damlarni unutolmay qiynalaman. Berilgan parchada yasalish asosi ham, yasovchi vositasi ham omonimlik xususi- yatiga ega bo'lgan nechta yasama so'z bor?
A)3 B) 1
C) 4 D) 2
160. 1) terim; 2) bog'lar; 3) kozlar; 4) qaynatma; 5) qovurma. Berilgan so'zlardan qaysilari ikki xil so'z turkumi doirasida qo'llana oladi?
A) 2, 3, 4, 5 B) 1,2,4, 5
C)1,2,5 D) 1,2, 3,4, 5
161. Quyidagi birliklarning qaysi birida har ikkala so'zning ham shakldoshi mavjud?
A) otni tut B) ko'kni quch
C) qizil gul D) oqpadar
162. Birlashgan daryo bo'lur, tarqalgan irmoq bo'lur. Berilgan gapda shakl va ma'no munosabatiga ko'ra qanday so'zlar berilgan?
A) sinonimlar
B) paronimlar
C) omonimlar D)antonimlar
163. Qaysi qatorda so'z qo'llash bilan bog'liq xato mavjud?
A) Bemor davo izlab hatto Moskvaga ham borib keldi
B) Quyosh hamal burjiga kirishi bilan kunlar isiy boshladi
C) Ko'kka bo'y cho'zgan adil teraklar shamolda tebranadi
D) Gulnora yuvindini bir chetga to'kib uyga kirdi
164. Berilgan sinonim so'zlar orasidan dominant so'zni toping.
A) jussali
B) gavdali
C) barvasta
D) norg'ul
E) barzangi
165. Berilgan sinonim so'zlar orasidan dominant so'zni toping.
A) dovdiramoq
B) esankiramoq
C) talmovsiramoq
D) gangimoq
166. Kimning fikricha, har qanday ashyoning qimmati ziddi bilan ayon bo'ladi, ziddi bo'lmagan narsani ta'rif etish imkoniyatdan tashqaridadir.
A) Abu Nasr Forobiy B)Jaloliddin Rumiy
C) Al-Xorazmiy
D) Beruniy
167. Qaysi qatorda ot turkumiga mansub ma'nodosh so'zlar berilgan?
A) qiyinchilik, mashaqqat, zahmat
B) kasallik, xastalik, bemor
C) oydin, ravshan, ochiq
D) keksa, mo'ysafid, qari
168. Qaysi qatorda ma'nodosh so'zlar sifat turkumiga mansub?
A) vazifa, topshiriq, majburiyat
B) do'st, o'rtoq, birodar
C) shamol, to'fon, yel D)ulug', buyuk, ulkan
169. O'zaro bir so'z turkumi doirasidagina shakldoshlik hosil qiladigan so'zni toping.
A) yoz B) tosh
C) karam D) tuz
170. Quyidagi so'zlardan qaysilarining paronim jufti yo'q?
A) urush, adib, azim
B) ahil, dars, adl
C) avlod, dahriy, lanj
D) burch, o'qish, nufuz
171. Agar yaxshiliging seni xursand qilib, yomonliging xafa qilsa demak, sen mo'min ekansan. Ushbu gapdagi antonim so'zlar qaysi so'z turkum(lar)iga tegishli?
A) ot, fe'l B) sifat, fe'l
C) ot, sifat D) fe'l