Lizosomalar

Kasallikdagi roli

Lizosomalar ikkalasida ham rol o'ynaydi qarshi kurash kasalliklar va sabab kasallik. Bakteriyalar kabi begona patogenlar hujayraga kirganda, lizosomalar ularni hazm qilish orqali zararsizlantirishga yordam beradi. Shu tarzda ular organizmning immunitet ta'sirida yordam beradi.
Lizosomalar to'g'ri ishlamasa, ular lizosomal saqlash kasalliklari deb ataladigan kasalliklarni keltirib chiqarishi mumkin.
Agar ko'plab lizosomal fermentlardan biri genetik mutatsiya tufayli noto'g'ri kimyoviy formulaga ega bo'lsa, ferment hazm qilishi kerak bo'lgan moddalar ko'payadi. Bunday buzilishlar saraton va yurak-qon tomir kasalliklari bilan ham bog'liq bo'lishi mumkin.
Odatda, lizosomalar hujayra chiqindilarini yo'q qilish tizimining muhim qismidir, ammo bir yoki bir nechta ferment etishmayotgan bo'lsa, fermentlarni almashtirish va chiqindilarni ko'payishini kamaytirish uchun tezkor tashxis qo'yish zarur.
Tegishli tushunchalar va uyali komponentlar:

• 
  PH5
  
• 
  Yog'li yordam
  
• 
  Hujayra membranasi
  
• 
  Hayvon hujayralari
  
• 
  Golgi apparati
  
• 
  Nuklein kislotalar
  

3. Lizosoma turlari
Lizosomalar Golji majmuasidan ajralayotgan pufakchalardan va bevosita endositoz jarayonidagi pufakchalardan hosil bo’ladi. Lizosomalarning umum qabul qilgan yagona klassifikatsiyasi mavjud emas. Asosan birlamchi va ikkilamchi lizosomalar farqlanadi.
Birlamchi lizosomalar to’g’ridan-to’g’ri Golji majmuasidan hosil bo’ladi, ularning ichidagi fermentlar nofaol holatda bo’ladi.
Ikkilamchi lizosomalardagi fermentlar esa faol holatda bo’ladi. Hujayra muhitidagi pH miqdori pasayishi bilan lizosomalar fermentining faolligi ortadi. Lizosomalar ichida 60 ga yaqin fermentlar mavjudligi aniqlangan.
Lizosomalarning quyidagi xillari farqlanadi.

Erta endosoma – unga endositoz (pinositoz) pufakchalari quyiladi.