99
Mədəniyyət.AZ / 9 • 2016
у кавказских музыкантов, воспитанных в среде, культивирующей
ритм. Однако художественные результаты обнаружились далеко не
сразу. Лишь со второй половины 70-х годов начинают появляться
композиции Вагифа Мустафазаде, Вадима Бердзанишвили и
других, свидетельствующие о прогрессе в этом направлении. Одной
из причин такой огромной популярности латиноамериканского
джаза несомненно является то, что латиноамериканские ритмы, в
отличие от африканских, значительно более подходят для танцев,
что позволило значительно расширить аудиторию любителей
джазовой музыки.
99
Mədəniyyət.AZ / 9 • 2016
Ədə biy yat:
1. Баташев А. Советский джаз. Исторический очерк. – М.: Музыка, 1972 – 176 с.
2. Грэнджер П. Народные истоки джаза // Джаз-банд и современная музыка Сб. ст-й. – Л.: Academia,1926. – С. 12 – 20.
3. Браславский Д. Аранжировка для эстрадных ансамблей и оркестров. – М.; Музыка, 1974. – 392 с.
4. Гусев В. Фольклор как элемент культуры // Сборник по мат. симпозиума АН СССР “Искусство в системе культуры” – Л.: Наука, 1987. – С.
36 — 41.
5. Коллиер Дж. Луи Армстронг – Американский гений. – М.: Радуга, 1987. 424 с.
6. Коллиер Дж. Становление джаза. – М.: Радуга, 1984. – 392 с.
7. Конен В. Пути развития американской музыки. Очерки по истории музыкальной культуры США. – Изд. 3-е, переработанное. – М.: Сов.
композитор, 1977. – 447 с.
8. Конен В. Рождение джаза. – Изд. 2-е – М.; Сов. Композитор, 1990. – 320 с.
9. Мило Д. Развитие джаза и северо-американская негритянская музыка. Джаз-банд и современная музыка: Сб. ст. – Л.: Academia,1926.
– С. 21 – 31.
10. Овчинников Е. История джаза. – Вып. 1 – М.: Музыка, 1994. – 240 с.
11. Откидач В. Музична естрада: Словник. – Харків, Видавець І. В. Якубенко, 2004.– 445 с.
12. Панасье Ю. История подлинного джаза. – Л.: Музыка, 1978. – 131 с.
13. Петров А. Джазовые силуэты. – М.: Музыка, 1996. – 239 с.
14. Пистон У. Оркестровка. – М.: Сов. композитор, 1990. – 464 с.
15. Симоненко В. Лексикон джаза. – К.: Муз. Україна, 1981. – 112 с.
16. Словарь иностранных слов. – Изд. 14-е, испр.– М. Русский язык, 1987– 608 с.
17. Степурко О. Трубач в джазе. – М.: Сов. композитор, 1989. – 207 с
18. Фейертаг В. Джаз. ХХ век. Энциклопедический справочник. – СПб.: Скифия, 2001. – 564 с.
19. Юцевич Ю. Словарь музыкальных терминов. – К.: Муз. Україна, 1988.– 263 с.
20. Berendt I. E. Od raga do rocka. – Kr.: PWM, 1979. – 539 p.
21. Stearns M. The Story of Jazz. – N. Y.: Oxford University Press, 1956. – 367 p.
22. Tanner P. O. W. Jazz \ P. O. W. Tanner , D. W. Megill, M Gerow – 7 ed. – Dubuque: Brown, 1992. – 228 p.
Wasserberger I. Jazzovy slovnik \ I. Wasserberger a kolektiv. – Bratislava: Slatne hudobne vydavateL, 1966– 351 str
Xülasə
Latın Amerikası ritmlərindən ibarət olan eyni adı daşıyan latın cazı
musiqidə cazın müxtəlif janrlarından biridir. Latın cazında afro-kubalı və
Afrika musiqisinin elementləri ilə Kuba və İspaniyanın Karib zərb alətləri
qarışıgının fusion formasında bir musiqi stili yer alır. Latın caz Amerika
və Kuba musiqisinin üslubları arasında qarşılıqlı uzun prosesin nəticəsi
idi. XX əsrin əvvəlində New Orlean Latın Amerikasının musiqisinə fərqli
sinkopalaları ilə qatılıb, şəhərin erkən caz stilinin formalaşmasında
bədii xarakter daşıyırdı. 1940-cı illərdən sonra Latın Amerikasının me-
lodiyaları və rəqs ritmləri Cənubi Amerikaya yayılmağa başlamışdır. Və
bunun nəticəsində latın cazın elementləri Karib və Mərkəzi Amerikaya,
sonra Avropaya yönlənməyə başladı. Bütün regionda musiqiçilər və
rəqqasələr də muxtəlif musiqi dillərində latın cazı ilə tanış oldu və swing
dövrün, eləcə də rumba, mambо və müxtəlif afro-kubalı rəqs musiqisi-
nin elementləri bəstəkarların repertuarlarında yolunu tapdı.
Açar sözlər: caz, Latın Amerikası ritmləri, folklor, zərb alətləri, bibol,
svinq, drayv, biq-bent, bossa-nova, bric, kalipso, beqin, mambo
Summary
Latin jazz is a genre of jazz with Latin American rhythms. Latin jazz
also called as afro-cuban jazz, a style of music that blends rhythms and
percussion instruments of Cuba and Spanish Caribbean with jazz and
its fusion of European and African musical elements. Latin jazz was
the result of a long process of interaction between American and Cu-
ban music styles. In New Orleans, around the turn of the 20th century,
Latin American music infl uenced the city’s early jazz style, enriching it
with a distinctive syncopated (accents shi ed to weak beats) rhythmic
character. A well-known pianist and composer of the time, Jelly Roll
Morton, referred to that Latin infl uence as the “Spanish tinge” of jazz.
In the decades leading to 1940, Latin American melodies and dance
rhythms made their way farther northward into the United States, while
the sounds of American jazz spread through the Caribbean and Central
and South America. Musicians and dancers across the entire region be-
came familiar with both musical languages, and the large bands of the
swing era expanded their repertory to include rumbas and congas and
two types of Afro-Cuban dance music.
Key words: jazz, Latin American rhythms, folklore, percussion, bebop,
swing, drive, big band, bossa nova, bridge, calypso, begin, mambo.
100
Mədəniyyət.AZ / 9 • 2016
TURİZM
S
on illər Azərbaycan Pespublikasının Prezidenti İl-
ham Əliyev tərəfindən turizm sahəsi üzrə imzala-
nan fərman və sərəncamlar ölkədə bu sahənin in-
kişafına çox böyük töhfələr verməkdədir. Dövlətin
adıçəkilən sahəyə diqqət və qayğısının nəticəsidir
ki, Azərbaycan artıq dünyada yeni bir turizm
istiqaməti kimi səyahət həvəskarlarının seçdiyi
məkana çevrilib.
Dövlət başçısının sentyabrın 1-də imzaladığı
“Azərbaycanda turizmin inkişafı ilə bağlı əlavə tədbirlər
haqqında” sərəncam da mükəmməl bir sənəd kimi
turizmin inkişafına xidmət edir. Xüsusilə sərəncamda
Azərbaycanda Turizm Şurasının yaradılması, sentyabrın
27-nin ölkəmizdə “Turizm işçiləri günü” peşə bayramı
kimi qeyd edilməsi, beynəlxalq təcrübədə geniş tətbiq
olunan ticarət festivallarının (“shopping festival”)
hər il keçirilməsi, turizm və rekreasiya
zonalarında vergi və gömrük güzəştlərinin
və imtiyazlarının verilməsi, turizm və
rekreasiya zonalarında Azərbaycan
Turizm və Menecment Universitetinin
nəzdində turizm üzrə ilk peşə-
ixtisas təhsili müəssisələrinin (peşə
məktəbləri və peşə liseyləri)
yaradılması kimi məsələlərin öz əksini
tapması turizm sektoru təmsilçiləri
tərəfi ndən razılıqla qarşılanıb.
Çünki turizm mütəxəssisləri, ekspertlər bu
məsələlərin həllinin vacib olduğunu və on-
ların Azərbaycanda turizmin inkişafına çox
böyük təkan verəcəyini əsas şərtlərdən biri
kimi qeyd edirdilər.
Dövlət başçısının 1 sentyabr tarixli sərəncamını eyni zaman-
da Azərbaycanda turizmin inkişafının yeni mərhələsi kimi də
qiymətləndirmək olar. Bu sənəddə turizmin bütün istiqamətləri üzrə
yeniliklərin tətbiqi öz əksini tapıb.
Sərəncam Azərbaycanda turizmin inkişafına
hansı töhfələri verəcək?
Mədəniyyət və turizm naziri Əbülfəs Qarayev sərəncamı
yüksək qiymətləndirir. Onun fikrincə, ölkədə turizm sənayesinin
inkişafı prezident İlham Əliyevin xüsusi diqqət mərkəzindədir və
sözügedən sahənin inkişafı üçün atılan addımlar öz bəhrəsini ve-
rir. Bu istiqamətdə aparılan islahatlar son illər daha da intensiv xa-
rakter alıb. Təkcə bir faktı qeyd etmək yetərlidir ki, son bir neçə il
ərzində qurulan turizm infrastrukturu nəticəsində hazırda bu sahədə
30 min insan çalışır: “Dövlət başçısının sentyabrın 1-də imzaladığı
sərəncam respublikamızda turizmin inkişafına yeni təkan verəcək.
Prezidentin 1 sentyabr sərəncamı ölkədə bu sahəyə dövlət münasibətinin təzahürüdür
Azərbaycanda turizmin inkişafnn
ən yeni mərhələsi
tlərini
n
zm və
ay
can
etini
n
eş
ə-
eşə
əri)
ini
əri
101
Mədəniyyət.AZ / 9 • 2016
Bu sənəd Azərbaycan turizminin inkişafının növbəti mərhələsini
müəyyən edərək turizm sənayesində çalışan hər bir işçinin üzərinə
məsuliyyət qoyur. Sərəncama əsasən, ölkəmizin turizm sektorunun
inkişafını təmin etmək məqsədilə bir sıra mühüm işlər görüləcək.
Yaradılması nəzərdə tutulan Turizm Şurası turizm sənayesinin inki-
şafına müsbət təsir göstərəcək. Xidmətlərin keyfiyyətinin daha da
təkmilləşdirilməsi əsas istiqamətlərdəndir. Şura turizm sahəsinin
inkişafı ilə bağlı Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi və digər dövlət
qurumları arasında əlaqələndirmə funksiyasını yerinə yetirəcək.
Nəticədə ölkəmizə gələn hər bir turistin səfərinin yüksək səviyyədə
təşkili üçün nəzarət gücləndiriləcək.
Sərəncamda nəzərdə tutulan “shopping festival”ların keçirilməsi
üçün hər cür şərait var. Həmin tədbirlər ölkəmizin daxili maliyyə
dövriyyəsinə güclü təkan verəcək. Biz təklifl ər hazırlayıb aidiyyəti
qurumlara təqdim etmişik. Bu festivalları ildə iki dəfə 10–15 gün
müddətində keçirməyi düşünürük”.
Sənəd ölkədə əsas turizm istiqamətlərini
dəqiqləşdirib
Azərbaycan Turizm və Menecment Universitetinin rektor
əvəzi Eldar Aslanovun da mövzu ilə bağlı maraqlı fikirləri var. Onun
sözlərinə görə, Azərbaycan keçmiş sovet respublikaları içərisində
yeganə ölkədir ki, ittifaq tərkibində əldə etdiyi turizm irsini itirdi.
Müstəqillik illərində baş verən münaqişələr, sosial-iqtisadi böh-
ran nəticədə 1980-ci illərdə əldə etdiyimiz turizm nailiyyətlərimizin
tamamilə məhvinə səbəb oldu. Sovet dövründə təkcə ittifaq res-
publikalarından Azərbaycana 1 milyon 200 min turist gəldiyi halda,
90-cı illərdən sonra nə kadr potensialını irs olaraq götürə bildik, nə
də infrastrukturu.
2005-ci ildən ne sahəsinin tərəqqisi ilə qeyri-ne sektorundan
mühüm bir çıxış olan turizmi inkişaf etdirməyə başladıq.
Eldar Aslanovun fikrincə, ölkəmizdə turiz-
min inkişafını şərti olaraq bir neçə dövrə bölmək
mümkündür. Bu sahənin inkişafının yeni dövrü
2015-ci ildə Azərbaycanda keçirilən Avropa Oyun-
larından sonraya təsadüf edir. Ən bariz nümunəsi
Azərbaycan Turizm İnstitutunun universitetə
çevrilməsi, bu ali təhsil ocağının şəhərciyinin
yaradılmasının qabardılması, Mədəniyyət və
Turizm Nazirliyinin rayon idarələrinin ərazi
idarələri kimi reorqanizasiyası, turizm vizaları-
nın asan vizaya keçirilməsi və sairdir.
Ekspertin dəyərləndirməsinə görə, inki-
şafın ən yeni mərhələsi ölkə prezidenti İl-
ham Əliyevin sentyabrın 1-də imzaladığı
“Azərbaycanda turizmin inkişafı ilə bağlı
əlavə tədbirlər haqqında” sərəncamıdır. Bəs
sənədin əsas özəlliyi nədir?
Eldar Aslanov deyir ki, əvvəla,
Azərbaycan bu sərəncamla əsas önəm
verilməli olan turizm istiqamətlərini
dəqiqləşdirib. Bu istiqamətlərdən ən önəmlisi MİCE turizmidir.
Dünyada çox az ölkə beynəlxalq turizm gününü həm də ölkəsinin
milli turizm peşə bayramı kimi qeyd edir. Məsələnin sərəncamda
öz əksini tapması turizm sektoru təmsilçilərinin böyük sevincinə
səbəb oldu. Bundan əlavə, sərhədlərdən sürətli keçid, rekreasiya
zonalarında investisiya mühitinin daha da yaxşılaşdırılması, AZAL-
ın yeni marşrutlarının açılması və sair nəzərdə tutulub .
Sənəddə yeni dövrü xarakterizə edən əsas məsələlərdən
biri turizm siyasətinin növbəti mərhələyə qədəm qoymasıdır.
Bu da ayrı-ayrı dövlət orqanlarının turizmlə bağlı məsələlərdə
koordinasiya edilməsi və bu məqsədlə Turizm Şurasının yara-
dılmasıdır. Belə bir qurum dünyanın bir çox ölkələrində fəaliyyət
göstərir: “Turizm Şurası bizə turizm sektorunun ehtiyaclarına
yönəlmiş daha operativ və kollegial qərarlar verməyə, konkret
hansısa tərəfdə mövcud olan problemləri görməyə kömək edəcək.
Təsəvvür edin, sənəddə turizmə birbaşa aidiyyəti olmayan po-
lis orqanlarından tutmuş vergiyə qədər çox fərqli məsələlər öz
əksini tapıb ki, yeni dövrü xarakterizə edən ikinci xüsusiyyətdir.
Yəni artıq yalnız Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi deyil, həm də
Turizm Şurası vasitəsilə ayrı-ayrı dövlət orqanlarının koordina-
siya olunmuş fəaliyyəti. Üçüncü bir mühüm istiqamət təşviqdir.
Rekreasiya zonalarında investisiya mühitinin daha da yaxşılaşdı-
rılması ilə bağlı konkret göstərişlər var. Çox güman ki, turizmlə
bağlı yeni yol xəritəsinin təsdiqi ilə marketinq siyasətinin daha da
spesifikləşməsi baş verəcək. Biz neçə il idi bu barədə müzakirələr
aparırdıq ki, Azərbaycanın marketinqi kifayət qədər yaxşı gedir,
amma ölkənin ayrı-ayrı turizm məhsullarının, məsələn, Qobus-
tanın, Qarabağ atlarının, Şəkinin, Na alanın, Şahdağın, Qalaaltı-
nın və s. bir turizm məhsulu olaraq dünyada marketinqi aparılsın.
Biz artıq bu mərhələyə qədəm qoyuruq. Ölkəmizdə mövcud ay-
rı-ayrı turizm məhsullarının brend kimi tanıdılması yeni dövrün
xüsusiyyətlərindən biri olacaq.
Eld
min
i
müm
20
15
ların
Azə
çev
ya
Tu
id
n
ş
Turizm ictimaiyyəti ulu öndərin məzarını ziyarət edir
102
Mədəniyyət.AZ / 9 • 2016
Nəhayət, sənəddə öz əksini
tapan məsələlərdən biri də
birbaşa bizim universitetin
marağına daxil olan kadr hazırlığı
məsələsidir. Ölkə başçısına
minnətdarlıq hissi ilə qeyd etmək
istəyirəm ki, sərəncamda turizm-rekreasiya
zonalarında peşə məktəblərinin yaradılması ilə
bağlı müvafi q bənd var. Biz artıq neçə illərdir ki, bu
məsələni təklif olaraq qaldırmışdıq. İlk mərhələdə ATMU-
nun nəzdində Bakı Turizm Peşə Məktəbi yaradıldı. Biz
burada Bakı və Abşeron üçün işi müəyyən qədər inkişaf
etdirdik. Düzdür, bu peşə məktəbinə regionlardan da
uşaqlar gələ bilər, amma həmin təhsil müəssisələrinin
bölgələrin özündə fəaliyyət göstərməsi daha məqbuldur.
Bununla
həm rayonlardakı
gənclər işlə təmin
olunacaqlar, həm də
xidmətin keyfiyyəti ar-
tacaq. Buna görə də 2020-
ci ilə qədər regionlarda mövcud
peşə məktəblərindən birinin turizm peşə
məktəbinə çevrilməsi və buraya qonşu rayonlardan da uşaqların
cəlb edilməsi nəzərdə tutulur. İnanıram ki, turizm peşə məktəbləri
ölkənin turizm bazarına kütləvi sayda xidmət personalı hazırlayacaq.
Onu da əlavə edim ki, bu işi görəndə biz özəl sektorun təmsilçiləri ilə
geniş əməkdaşlıq etməyi düşünürük”.
ə
in
rlığı
çısın
a
d etmə
k
m-rekrea
si
ya
n yaradıl
ma
sı ilə
ill
di ki
b
hə
m
gə
ncl
olunaca
xi
dmətin
ta
caq. Bun
a g
ci iilə
lə q
ədər
region
k bl i d
bi
i
103
Mədəniyyət.AZ / 9 • 2016
Kompleks
tədbirləri özündə
əks etdirən
sənəd...
Azərbaycan Sağlamlıq
və Termal Turizmə Dəstək
Assosiasiyasının rəhbəri
Ruslan Quliyevin fikrincə, son
illər ölkə rəhbəri tərəfindən im-
zalanan fərman və sərəncamlar
ən azı yaxın 10 il ərzində tu-
rizm sahəsinin inkişafında yol
xəritəsini müəyyənləşdirməyə imkan
verəcək. 1 sentyabr tarixli sərəncam
da Azərbaycanda turizmin inkişafına cid-
di təkan ola biləcək mühüm addımdır və
bütövlükdə bu sənəd ölkədə turizmin inkişa-
fına dövlət münasibətinin təzahürüdür: “Sənəd iş
adamlarının və xarici investorların ölkəmizdə turizm
sahəsinə investisiya yatırmalarını stimullaşdıra biləcək
tədbirlər kompleksinin həyata keçirilməsini nəzərdə tutmaqla
yanaşı, turistlərin sərhədlərimizdən daxil olmasından başlamış onlara
bütün növlərdən xidmətlərin yüksək səviyyədə təşkilini nəzərdə tutan
kompleks tədbirləri də özündə əks etdirir”.
***
Qeyd edək ki, sərəncamla turizm potensialının təşviqi,
turizm məhsullarının dünya bazarlarına çıxarılması və
satışının təşkili, ölkəyə turist axınının artırılmasını
təmin etmək məqsədilə bizə daha çox turist gələn
ölkələrdəki diplomatik nümayəndəliklərimizdə
turizm nümayəndələrinin təyin olunması kimi
tədbirlərin görülməsi də nəzərdə tutulur. Tu-
rizmin inkişafında əsaslı dönüş yaradılma-
sını nəzərdə tutan kompleks tədbirlərin
vaxtında və yüksək səviyyədə icrası,
əlbəttə, yaxın gələcəkdə Azərbaycanda
turizm sənayesinin ölkə iqtisadiy-
yatının ən aparıcı sahələrindən
birinə çevrilməsinə, ümumi daxili
məhsulda onun payının dünyanın
turizm ölkələrində mövcud olan bir
səviyyəyə çatdırılmasına gətirib çı-
xaracaq.
Fəxriyyə Abdullayeva
r
u-
y
ol
mkan
rəncam
af
ına ci
d-
add
ımdı
r və
uriz
min in
kişa-
ürü
dür: “
Sənəd
iş
rın
ölkəmi
zdə tu
rizm
rını
stimu
llaşdıra
biləc
ək
keçi
rilməs
ini nəzə
rdə
tu
aqla
dən
dax
sək
sə
103
Mədəənniyy
ət.AZ / 9 • 2016
əv
iyyədə təş
kili
ni
nəzzərdə tutan
i
rir”.
potens
ialını
n
təəşşviqi,
ına ç
ıxarılma
sı və
nın
artırılm
as
ın
ını
x tu
rist
gəl
ənn
klərim
iz
dəə
ası
k
im
mii
ur
. Tuu-
lm
maa-
ərin
sı,
a
məs
ini nəzə
rdə
tu
tmaqla
xil
olmasın
dan ba
şl
amış onlara
əv
iyyədə təş
kilini
n
əzzərdə tutan
104
Mədəniyyət.AZ / 9 • 2016
Bizi burada izl yin
e
mct.gov.az
bakuforum.az
azerbaijan.travel
azerbaijanfilm.az
bakubookfair.com
nationalmuseum.az
azercarpetmuseum.az
virtualkarabakh.az
shahdag.az
gomap.az
AZƏRBAYCAN MİLLİ İNCƏSƏNƏT MUZEYİ
www.facebook.com/Culture.and.Tourism
www.facebook.com/www.azerbaijan.travel
Dostları ilə paylaş: |