q 5 kamayadi (2.11, 2 .12-rasmlar).
2.11-rasm. Talab chizig'ining 2.12-rasm . Taklif chizig'ining siljishi. sil j ishi Agar taklif va talab chiziqlari bir vaqtning o'zida siljishsa, muvozanat narx
Pt va
muvozanat miqdor
Qe laming o'zgarishi har xil boMishi mumkin.
Yuqorida keltirilgan bozor modeli statik boMib, u maMum vaqt oraligMni oladi
(masalan, u bir oyga, bir yilga teng boMishi mumkin). Bunday bozor modelida
o'zgaruvchilar vaqtga bogMiq emas.
Modelda talab, taklif va narxlaming bogMiqliklarini vaqt o ‘zgarishi bilan bogMasak,
model dinamik modelga aylanadi. Faraz qilaylik, maMum vaqt oraligMda (masalan, bu
oraliq bir oy boMsin) bir birlik tovaming bozor narxi
P{ t ) boMsin (ya’ni, tovar narxi
bir oy ichida o'zgarmaydi). Tovaming bozor narxi
P(t) muvozanat narxga teng boMishi
ham, teng boMmasligi ham mumkin.
Agar biz T vaqt oraligMni qarasak, u holda / =
1 ,
2 ,. .,7 qiymatlarni qabul qiladi.
/>(1),
P ( 2),...,
P { T ) - narx traektoriyasini yoki dinamik model traektoriyasini beradi.
Bitta mahsulot uchun bozoming dinamik modelini misol keltiramiz.
Modelda talab chizigMni
D va taklif chizigM
S vaqt o'zgarishi bilan o'zgarmaydi deb
faraz qilaylik. Talab funksiyasi
Q° ( t ) va taklif funksiyasi £>л(/)пагх
P{t ) ga bogMiq. Bu yerda
P ( t ) t - oraliqdagi narx,
P { t - \ ) - oldingi (/ - l) - oraliqdagi narx. Talab funksiyasi:
bu yerda
a^ax - o'zgarmas parametrlar.
Taklif funksiyasi:
^ ( 'M o + V ^ - i )
bu yerda
ь0,қ - o'zgarmas parametrlar.
Muvozanat narx quyidagi qaytariladigan bosqichlar bo'yicha aniqlanadi:
1. Talab va taklif chiziqlari grafigi chiziladi (gorizontal o'q bo'yicha narx Pqo'yiladi,
2. BoshlangMch vaqt oraligM f = i bo'yicha taklif miqdori
