M I k r o I q t I s o d I y o t

o 4sgan naf miqdorini ifodalovchi, chekli nafni ham aniqlash mumkin.
Chekli naflik - bu naflik funktsiyasidan biror bir ne’mat o'zgaruvchisi bo'yicha
olingan xususiy hosiladir.
bu yerda 
x,
- / -ne’mat miqdori;
m u
, - i  
-ne’mat bo4yicha chekli naflik.
Chekli naflik - bu biror ne’matdan qo'shimcha bir birlik iste'mol qilish natijasida
(boshqa ne'matlar iste’moli o'zgarmaganda) iste’m olchi tomonidan oli-nadigan
qo'shimcha naf.
Odatda, biror-bir ne’matni iste’mol qilish oshganda (boshqa ne'matlar iste'moli
hajmi o ‘zgarmaganda), umumiy naflik o
4
sadi. Demak cheldi naflik musbat.
m u
> o.
Lekin, shu bilan birga, biror-bir ne’matdan har bir birlik qo'shimcha iste’mol
(boshqa ne’matlar iste’molga hajmi o'zgarmaganda) oldingisiga nisbatan kamroq naf
beradi va ne'matning bu xususiyatiga chekli naflikning kamayish qonuni deyiladi.
Matematik tilda bu naflik funktsiyasi ning ikkinchi tartibli hosilasi noldan kichik
degani:
(M /)= g < 0 .
Talabni aniqlashning asosida chekli nafligining kamayish qonuni yotadi. Ma’lumki,
iste'molchi uchun ne'matning chekli nafligi kamayib boradi va ishlab chiqaruvchilar
qo'shimcha birlik mahsulot sotishlari uchun ne’mat narxini pasayti-rishlari kerak
bo'ladi.
Umumiy naflik bilan chekli naflikning o'zgarishi quyidagi rasmda keltirilgan

---

atmxUiQ*)
О
4.1-rasm. Umumiy ваПЗс vs chekli iiffik iiig o'zgarishi.
4.1-rasmdan ko'rinib turibdiki, ne'mat miqdori 
Q
ning oshishiga, umumiy
naflik i/ning oshishi to'g'ri keladi (д-rasm). Ne'mat miqdori