Siyosiy madaniyat – kishilarning siyosiy ongi, manfaatlari, e’tiqodlari,
maqsadlarini ifodaluvchi siyosiy-huquqiy g‘oyalar majmui bo‘lib, ma’naviy
qadriyatlarning maxsus tizimini tashkil qiladi. Bu madaniyat tarixiy taraqqiyot
bosqichlarida jamiyatning ijtimoiy tabaqalari manfaatlari bilan bog‘liq holda
vujudga keladi. Siyosiy madaniyat siyosiy faoliyat sifatida, ya’ni insonlar
faoliyatidagi jamiyatni qayta qurish jarayonlarini qamrab olib, «siyosiy ishlab
chiqarishni» aks ettiradi. Bunda siyosiy faoliyat amaliy jihatdan ijtimoiy guruhlar
(sotsium)ning siyosiy hokimiyat uchun bo‘lgan harakatlarini ifodalaydi, ma’naviy-
nazariy jihatdan esa ijtimoiy munosabatlarni tabaqaviy dunyoqarash ruhida
anglash, muayyan siyosiy g‘oyalar, dasturlar ishlab chiqarish va targ‘ib qilishni
nazarda tutadi. Umuman, siyosiy madaniyat kishilar faoliyatining manfaatli o‘ziga
xos shakli bo‘lib, siyosiy munosabatlarni tabaqalar, shaxslar tomonidan faol
o‘zlashtirish jarayonini bildiradi. Siyosiy madaniyat tarkibiga mafkura, siyosiy
tajriba va an’analar, siyosiy tashkilotlar, siyosiy faoliyat usullari kiradi.
Siyosiy-madaniyatni ijtimoiy namoyon bo‘lish shakli jihatidan sotsial
guruhlar va shaxs siyosiy madaniyatiga ajratish mumkin. SHaxs siyosiy
madaniyati individ tomonidan jamiyatning siyosiy, mafkuraviy va ijtimoiy-ruhiy
qadriyatlari va usullarini o‘zlashtirilishi hamda amalga oshirishi tizimidir. SHaxs
siyosiy faoliyatida siyosiy madaniyatni bilish va amaliy faoliyatda qo‘llash
darajasining o‘zaro bog‘liqligi, yaxlit birligidan siyosiy madaniyat tarkib topadi.
Siyosiy madaniyat taraqqiyoti huquqiy madaniyat bilan bog‘liq bo‘lib, bu faqat
qonunlarni bilish, huquqiy saviyadangina iborat bo‘lmay, qonunlarga amal qilish
va ularga bo‘ysunish madaniyati demakdir. Umuman, huquqiy madaniyat –
19
huquqiy ong, huquqiy munosabatlar, huquqiy faollikning birlikda namoyon
bo‘luvchi qadriyatlar tizimidir.