Maqsad: Glikokol misli luzning olinish glikokohiing Ibrmallcgid bilan

---

30 l.aboratoriya ishi. 
Mav zu: Aminokislotalar. 
Maqsad: Glikokol misli luzning olinish. glikokohiing Ibrmallcgid bilan 
reaktsiyasi. aminokislotalarga nitral kislotaning ta'siri. oqsillarning 
qizdirishga mimosubaii. 
1- l ajriba. Glikokol tnisli tuzning olinishi. Priborkaga 0,2 glikokol. 3 ml suv. I 
ml miss sulfal crilmasi. I ml uyuvchi natriy crilmasi solinib. aralashma yaxshilab 
chavqatikidi va qizdiriladi Bunda xavo rang chukma crib ketadi va luq Kuk rangli 
critma xosil bo'ladi: 
Glikokol a-aniinokislola sifatida mis> bilan ko k rangli kompleks siklik 
hirikma hosil qiladi. Bunda birikmalar xelallar deb ataladi. 
2-lajriba. Glikokolning formaliegid bilan reaktsiyasi. Probirkaga glikokol 
eritmasidan I ml quyib. unga fcnolftalein eritmasidan 1-2 lomchi qo'shiladi va 
aralashma qizil rangga buyalguncha tomchilatib ishqor crilmasi qushiladi. Sungra 
ishqoriv critma 2 ml neytrallangan formalin qushiladi. Bunda aminoguruxning I'
OJ
nialdcgidga boglanishi nalijasidti critmaning muxiti kislotali bulib qoladi va 
langsizlanadi: 
Aminokislotalar ncytral reaktsiyaga ega bulib. suidagi eritnialarda 
amlbtcr ion xolda buladi. .Agar aniinogiirux biror moda bilan boglansa. 
aminokislotalar suvdagi crilmalarda kislotali rcaktsiva beradi. 
3. l ajriba, Aminokislotalarga nilrat kislotaning ta’siri. Probirkaga I ml nalriv 
nilril. I ml glikokol erilmalari solinadi va aralashmaga xlorid kislota tomizib. 
kislotali niuhit hosil qiladi. Nalijada glikokoldagi aminoguruh o'rnini gidroksil 
egallab. oksikisloia hosil bo'ladi va gazsimon azol ajralib chiqadi: 
Ajralib chiqayotgan azol miqdoiini aniqlab, aminokisloladagi 
aminoguruh sonini topish munikin. 
4- tajriba. GIvukozaning suvda va spirtda erm chanligi. Ikkita probirkaga I g 
dan glyukoza solib. birinchi probirkaga I ml suv. ikkinchisiga esa 4 ml spirt 
quyiladi va chayqatiladi. Sungra .xar ikki probirka bir oz qizdiriladi. Bunda 
glyukoza suvda crib, liniq critma .xosil qiladi. spirtda csti suvga nisbatan vomon 
crivdi. O'juvdii natiriyning 3arlashtiriladi.Aralashmaga miss kupurosining 5"o li eritmasidan 1-2 lomchi qo'shib 
chayqatilganda qizil binafsha rang hosil bo'ladi. 
Ushbu 
rangli 
reaktsiya 
pepdid 
bog 
saqlovchi 
moddlanoqsillar.polipeplidlar.biurct va boshqalar )uchun xosdir. 
5-Tajriba. Oqsillarning qizdirishga munosabati. Beshta probirkaning har 
qaysiga tuxim oqsilining suyultirilgan (1% li) eritmasidan 1 ml dan qo yiladi. 
Birinchi probirkadagi eritma qaynaguncha qizdiriladi. Oqsilning tirmik 
denaturatsiyasi sodir bo ladi va critma loyqalanadiIkkinchi probirkaga bir 
tomchisirka kislata eritmasi( 1% li) 2 qo`shib qizdirilganda oqsilning chukishi 
kuzatiladi. Chunki kuchsiz kislatali muhit albumining izoelektrik nuqtasi mavjud 
sharoit bo'lib.oqsilning cho'kishini tezlashtiradi. k Uchinchi probirkaga sirka 
kislataning 10% li eritmasidan 3-4 tomchi qo`shib qizdiriladiAralashma ketsa ham 
oqsilning cho'kishi kuzatiladiCHunki kuchliroq kislatali muhitda oqsilning musbat 

---

zaryadi va uning cho'kishiga to'sqinlik qiladi. 
Turtinchi probirkaga sirka kislataning 10% li eritmasidan 3-4 tomchi va Osh 
tuzining to'yinganeritmasidan shuncha miqdor qizdirilganda chukma hosil bo'ladi. 
Natriy xlorid oqsil zarrachalarining sirtida qo'sh elektr qavat xosil bo'lishiga va 
musbat zaryadli oqsil zarrachalarining neytrallanishiga sabab bo`ladi. Oqibatda 
oqsil zarrachalaridan tarkib topgan kolloid sistemaning turg'unligi o`zgaradi. 
Beshinchi probirkaga o'yuvchi natriyning 10% li eritmasidan 3-4 tomchi qo'shib 
qizdiriladi Eritma qaynagan vaziatda ham chukma hosil bo`lmaydi. CHunki 
ishqoriy muhitda oqsil zarrachasi yuzasidagi manfiy zaryad va eritmaning tug'riligi 
ortadi.