Massa oʻtkazishning asosiy qonunlari Reja: Massa almashinish asoslari

Massa o’tkazish koeffistienti, vaqt birligi ichida harakatga keltiruvchi kuch birga teng bo’lganda, ularni ajratib turuvchi yuza birligidan o’tgan massa miqdorini xarakterlaydi.

• 
  Massa o’tkazish koeffistienti, vaqt birligi ichida harakatga keltiruvchi kuch birga teng bo’lganda, ularni ajratib turuvchi yuza birligidan o’tgan massa miqdorini xarakterlaydi.
  
• 
  (5.4) tenglamani tashkil etuvchi parametrlar birliklariga qarab, massa o’tkazish koeffistienti quyidagi o’lchov birligiga ega bo’ladi: m/s; kg/(h.k.k. b m2s); kmol/(h.k.k.b. m2*s).
  
• 
  Massa o’tkazishning asosiy qonunlari
  
• 
  
• 
  Massa o’tkazish jarayonlari bir necha massa almashinish yo’li bilan amalga oshirilishi mumkin: gaz (yoki bug`) va suyuqlik oqimlari orasida; suyuqlik oqimlari orasida; suyuqlik oqimi va qattiq faza orasida; gaz (yoki bug`) oqimi va qattiq faza orasida.
  
• 
  Massa o’tkazishning asosiy qonunlari bo’lib molekulyar diffuziya (Fikning 1- qonuni), massa berish (Nyuton – Shukarev qonuni) va massa o’tkazuvchanlik qonunlari hisoblanadi.
  

Molekulyar diffuziya qonuni (Fikning 1- qonuni). Molekula, atom, ion va kolloid zarrachalarning xaotik harakati natijasida moddalarning tarqalishi molekulyar diffuziya deb nomlanadi. Ma’lumki, moddalar har doim konstentrastiyasi yuqori zonadan konstentrastiyasi past zonaga qarab tarqaladi. Ushbu qonunga binoan, diffuziya yo’li bilan tarqalgan modda miqdori konstentrastiyalar gradienti, diffuzion oqim yo’nalishidagi perpendikulyar ajratuvchi yuza va jarayon davomiyligiga to’g`ri proporstionaldir:

• 
  Molekulyar diffuziya qonuni (Fikning 1- qonuni). Molekula, atom, ion va kolloid zarrachalarning xaotik harakati natijasida moddalarning tarqalishi molekulyar diffuziya deb nomlanadi. Ma’lumki, moddalar har doim konstentrastiyasi yuqori zonadan konstentrastiyasi past zonaga qarab tarqaladi. Ushbu qonunga binoan, diffuziya yo’li bilan tarqalgan modda miqdori konstentrastiyalar gradienti, diffuzion oqim yo’nalishidagi perpendikulyar ajratuvchi yuza va jarayon davomiyligiga to’g`ri proporstionaldir:
  
• 
  Molekulyar diffuziya koeffistienti o’zgarmas fizik kattalik bo’lib, moddaning diffuziya yo’li bilan qo’zg`almas muhitga kirish qobiliyatini xarakterlaydi. Ushbu koeffistient jarayonning gidrodinamikasiga bog`liq emas. Lekin, u tarqaluvchi modda va muhitning issiqlik-diffuzion xossalari, temperatura va bosimga bog`liqdir. Ya’ni temperatura oshishi va bosim pasayishi bilan uning qiymati ortadi