Massa oʻtkazishning asosiy qonunlari Reja: Massa almashinish asoslari

Suyuqliklarni haydash va rektifikastiya – bu suyuq va bug`fazalar orasida komponentlar o’zaro modda almashinish yo’li bilan suyuq aralashmalarni komponentlarga ajratish jarayonidir

Ushbu jarayon issiqlik ta’sirida olib borilib, komponentlarning qaynash temperaturasi har xil bo’lishiga asoslanadi. Bu jarayon 2 xil bo’ladi: oddiy haydash (distillash) va murakkab haydash (rektifikastiya). Shu alohida ta’kidlash kerakli, bunda modda suyuq fazadan bug`ga va bug`dan suyuq fazaga o’tadi

• 
  Ushbu jarayon issiqlik ta’sirida olib borilib, komponentlarning qaynash temperaturasi har xil bo’lishiga asoslanadi. Bu jarayon 2 xil bo’ladi: oddiy haydash (distillash) va murakkab haydash (rektifikastiya). Shu alohida ta’kidlash kerakli, bunda modda suyuq fazadan bug`ga va bug`dan suyuq fazaga o’tadi
  
• 
  Ekstrakstiya – bu eritma yoki qattiq jismdan erituvchi yordamida bir yoki bir necha komponent ajratib olish jarayonidir («suyuqlik-suyuqlik» sistemasida faol komponent bir suyuq fazadan ikkinchisiga o’tadi. «Qattiq jism – suyuqlik» sistemasida modda qattiq jismdan suyuq fazaga o’tadi. Bunday sistemada komponentning suyuq fazaga o’tishi eritish jarayoni deb nomlanadi.
  
• 
  Adsorbstiya – bu gaz, bug` yoki suyuq aralashmalardan bir yoki bir necha komponentlarni qattiq, g`ovakli jism bilan yutilish jarayonidir. Juda katta faol yuzaga ega qattiq jismlar adsorbentlar deb ataladi. Ushbu jarayon sanoatning turli sohalarida ishlatiladi va gaz, bug` yoki suyuq aralashmalardan u yoki bu komponentni ajratib olish uchun xizmat qiladi.
  

Adsorbstiya jarayonida suyuq yoki gaz fazadagi komponent qattiq jismga o’tadi.

• 
  Adsorbstiya jarayonida suyuq yoki gaz fazadagi komponent qattiq jismga o’tadi.
  
• 
  Quritish – bu qattiq materiallar tarkibidagi namlikni bug` shaklida ajratib olish jarayonidir. Ushbu jarayonda faol komponent - namlik qattiq fazadan gaz yoki bug
  
• 
  fazasiga o’tadi.
  
• 
  Kristallanish – bu suyuq eritmalar tarkibidagi qattiq fazani kristall shaklida ajratib olish jarayonidir. Ushbu jarayonda suyuq fazadan moddaning qattiq fazaga o’tishi ro’y beradi.
  
• 
  Yuqorida keltirilgan jarayonlardan ko’rinib turibdiki, ularning hammasi uchun bir fazadan ikkinchisiga massa o’tishi yoki massa o’tkazish xos.
  
• 
  Moddaning bir fazadan ikkinchiga, ajratib turuvchi yuza orqali o’tishi massa o’tkazish jarayoni deb nomlanadi.
  
• 
  Bir faza ichida, fazadan ajratib turuvchi yuza yoki ajratib turuvchi yuzadan fazaga moddaning o’tishiga massa berish jarayoni deyiladi.