Mavzu: Aktiv, reaktiv va to‘la quvvat. Reja: Kirish. Aktiv quvvat va uning ahamiyati. Reaktiv quvvat va uni to‘ldirish

Mavzu: Aktiv, reaktiv va to‘la quvvat.
Reja:
Kirish.
1. Aktiv quvvat va uning ahamiyati.
2. Reaktiv quvvat va uni to‘ldirish.
3. To‘la quvvat.
4. Reaktiv quvvatdan foydalanish.

5. Reaktiv Quvvatni Qanday Hisoblash Mumkin

Xulosa.
Foydalangan adabiyotlar.

Kirish.

Quvvat — ishning shu ish bajarilgan vaqtga nisbati bilan aniqlanadigan fizik kattalik. Agar ish bir tekis bajarilsa, I=A/g formula bilan aniqlanadi. Generatоrdan liniya bo’yicha reaktiv quvvatni uzоk masоfaga uzatishda yo’qоlishi оrtadi , shu bilan birga R va X ni qiymatlari xam оrtadi.

Generatоrdan liniya bo’yicha reaktiv quvvatni uzоk masоfaga uzatishda yo’qоlishi оrtadi , shu bilan birga R va X ni qiymatlari xam оrtadi. Reaktiv quvvat оrtishi bilan reaktiv quvvat yo’qоlishi aktiv quvvat yo’qоlishi kabi оrtadi. Anashu yo’qоtishni kamaytirish maqsadida kоmpensatsiya qiluvchi qurilma qabul kilinadi. Bu reaktiv quvvat manbasi hisoblanadi va iste`mоlchi quvvatidan ta`minlanadi, liniyani zo’riqishga оlib kelmasligi uchun uni iste`mоlchiga yaqin jоyga o’rnatiladi. Reaktiv quvvat manbasiga generatоrlar, kоmpensatоrlar , sinxrоn dvigatellar , kоndensatоrlar va bоshka manbani sоzlоvchilar kiradi. Bularni o’rganib chiqilganda ishlatishga eng qulayi kоndensatоr batareyasi deb tоpildi.
Reaktiv oqim kuchini faqat induktorlari, kondansatkichlari yoki ikkalasi bo'lgan o'zgaruvchan tok zanjirlarida olish mumkin. Aksariyat hollarda reaktiv quvvat foydali ishlarni bajarmaydi, balki elektromagnit maydonlarni ishlab chiqarishga sarflanadi. Ko'pgina qurilmalarda quvvat koeffitsienti ko'rsatilgan, bu Cos (φ) bilan belgilanadi. Uning yordami bilan siz qurilma tomonidan iste'mol qilinadigan quvvatni bilib, reaktiv quvvatni osongina hisoblashingiz mumkin. Agar bunday koeffitsient bo'lmasa, uni o'zingiz hisoblashingiz mumkin.
1. Aktiv quvvat va uning ahamiyati.
Elektr energetikasida aktiv quvvat «maxsulot» bo‘lib hisoblanadi. Biz aktiv quvvatdan foydalanamiz, uni sotamiz, uni ishlab chiqamiz, uni masofoga o‘zatamiz.
Ta’rif: Elektr zanjiridagi tebranuvchan jarayonlarda R aktiv quvvat deb, to‘liq tebranish davridagi quvvatning o‘rtacha qiymatiga aytiladi :
(1)
bu yerda: P = U i oniy quvvat.
Agarda zanjirning U va i kattaliklari vaqtning sinusoidal funksiyalari ekanini hisobga olinsa:
U =U_m  sin  t; i = I_m sin( t –) (2)
u holda, quyidagiga ega bo‘lamiz:
(3)
quyidagini hisobga olib:
cos (2t - ) dt = 0 (4)
Sinusoidal jarayonlardagi aktiv quvvatni topish ifodasiga ega bo‘lamiz:
P = U I  cos  (5)
(3.8.5) tenglik bir fazali zanjir uchundir. Uch fazali zanjir uchun:
P = UIcos  (6)
Aktiv quvvatning qiymati va uning iste’mol qilish shakli cos  ko‘paytuvchining qiymatiga bog‘liq. Bu haqda batafsilroq keyingi ma’ruzalarda to‘htaladi. sos qancha katta bo‘lsa, iste’molchiga keltirilayotgan elektr energiyasining bajarayotgan foydali ish hajmi ham shuncha katta bo‘ladi. Tarmoqdagi isroflarni bartaraf etib bo‘lmaydi. Elektr energiyasini ishlab chiqarish va iste’mol qilishning yana bir xususiyati shundan iboratki, uni saqlab bo‘lmaydi. Shuning uchun quyidagi tezis o‘rinlidir; elektr energiyasini ishlab chiqarmasdan iste’mol qilib bo‘lmaydi va aksincha: iste’mol qilmasdan ishlab chiqarib bo‘lmaydi. Kursatilgan jarayonlar vaqt bo‘yicha bir vaqtning o‘zida sodir etiladi. (Elektromagnit to‘lqinlarning tarqalish tezligi yorug‘lik tezligiga teng va S=310⁸ m/sek. ni tashkil etadi). Iste’molchilarda doimo aktiv quvvatning vattlarda, qilovattlarda ulchanadigan qiymati kursatiladi.