Mavzu: ekonometrik modellarning axborot ta’minoti va ularga qo’yiladigan asosiy talablar

Mavzu:EKONOMETRIK MODELLARNING AXBOROT TA’MINOTI VA ULARGA  QO’YILADIGAN ASOSIY 

TALABLAR
РЕЖА 

1. Иктисодий маълумотлар ва уларни кайта 

ишлаш 


2. Эконометрикада кулланиладиган 

узгарувчилар ва уларнинг турлари 


3. Эконометрик моделлар тузишда унда 

катнашадиган маъдумотларга куйиладиган 

талаблар 
Асосий таянч иборалар 

1.Ekonometrika 

2.Korrelyatsiya 

3.Regressiya 

4.Ekonomika 

5.Metrika 

6.Trend 

7.Avtokorrelyatsiya 

8.Identifikatsiya 

9.Komponenta 

10.Usullar 

11.Qonuniyat 

12.Statistika
Маълумот нима? 

Ma’lumot biror narsa haqidagi xabar. Bu xabar 

statistik kuzatuvlar natijasida olinadi. Agar biz 

iqtisodiy jarayonni kuzatayotgan bo’lsak, u holda 
olingan xabar yoki ma’lumot iqtisodiy ma’lumot 
bo’ladi, ya’ni iqtisodiy jarayonning qaysidir 
tomoni haqidagi ma’lumotni beradi. Kuzatuv 
natijasida to’plangan iqtisodiy ma’lumotlar qayta 
ishlanadi va olingan natijalar iqtisodiy jarayonni 
tadqiq qilishda asos bo’lib xizmat qiladi 
Профессор АЮПОВ РАВШАН ХАМДАМОВИЧ 

Iqtisodiy ma’lumotlar 


Iqtisodiy ma'lumotlar statistik tabiatga ega bo’lib iqtisodiy 

jarayonlarni vaqt davomida o’zgarishini o’rganishda 

muqim aqamiyatga ega. Chunki barcha iqtisodiy jarayonlar 
va hodisalar vaqt davomida o’zgaruvchan bo’ladi. 
Iqtisodiyotda barcha iqtisodiy jarayonlarni iqtisodiy-
statistik modellar orqali o’rganish natijasida u yoki bu 
iqtisodiy ko’rsatkichning hozirgi holati va kelajakdagi 
o’zgarishini ilmiy asosda tahlil qilish va bashoratlash 
mumkin bo’ladi. 
Iqtisodiy-statistic modellashtirish 

Iqtisodiy-statistik modellashtirish iqtisodiy 

ko’rsatkichlar va ishlab chiqarish omillari 

o’rtasidagi aloqalar o’z mohiyatiga ko’ra stoxastik 
bo’lgan asosga tayanadi. Iqtisodiy sub'ektlar 
faoliyatini statistik modellashtirish zamon va 
makonda ularning rivojlanish jarayonini 
o’rganishda asosiy o’rin egallaydi. Bu modellar 
ishlab chiqarish tendensiyalari va qonuniyatlarini 
aniqlash uchun moslashgandir. 
Iqtisodiy-statistik modelashtirishni noaniq 
bo’lishligining sabablari quyidagi hollarda 
sodir bo’lishi mumkin: 

1. Axborotli ( axborotning xatoligi, uning 

ko’rsatkichlari, omillar va ob'ektlar majmuining 

noaniqligi. 

2. Tarkibiy ( aniqlanmagan xilma-xilliklarning 

mavjudligi. 


3. Modelli ( ko’rsatkichlar va dalillar o’rtasida 

bog’lanish shakllaridan noto’g’ri foydalanish. 

Iqtisodiy ma’lumotlarni qayta ishlash.

Iqtisodiy ma’lumotlar bir necha turdagi statistik 

kuzatuvlar natijasida olinadi. Statistik kuzatish deganda 

o’rganilayotgan hodisa va jarayonlar to’g’risidagi 
ma’lumotlarni ma’lum bir yagona ilmiy-tashkiliy dastur 
bo’yicha qayd qilishga va to’plashga tushuniladi. Statistik 
kuzatish qanchalik to’g’ri, bir necha bor ilmiy-tashkiliy 
ekspertizalardan o’tgan dastur bilan o’tkazilsa, uning 
ma’lumotlari aniq qo’yilgan maqsadga erishish uchun 
kerakli bo’ladi. Eng asosiysi, kuzatish ma’lumotlarini 
qayta ishlab to’g’ri xulosalar chiqarishdir.