Mavzu: Ilk va maktabgacha yoshdagi bolalar jismoniy tarbiyasi Reja

Shart-sharoitlar 
Ilm olish 
Sportchi 
Mashgʻulot 
Rivojlanish 
Murabbiy 
Musobaqalar 
Tarbiya 
Ta’minot guruhi 
Kuchni tiklash 
Ilmiy metodik ta’minot guruhi 
Moddiy texnik va 
xoʻjalik ta’minoti 
guruhi 
Sportchini tayyorlab yetkazish usullari ilmiy-metodik asoslar majmui, 
shuningdek, sportchilarni muayyan mutaxasislar boʻyicha tayyorlashni izchillikni 
bilan amalga oshiruvchi tashkilotlar (muassasalar) hamjihatligi samarasidir. 

---

1. Yuqoridagi jadvaldan koʻrinib turibdiki, yuksak malakali sportchini 
tayyorlashga shart-sharoit sportchi-murabbiy majmui yagona asosiy negiz 
hisoblanadi. Bu majmua ichida eng katta yuklama sportchining zimmasiga tushadi, 
chunki aynan shu sportchi bir qator harakatlar (ilm olish, rivojlanish, tarbiya, 
mashgʻulot, musobaqa, oragnizmini qayta tiklash) ta’siriga toʻqnash kelishi kerak. 
Vaholanki, sportchi oʻziga mustaqil shaxs sifatida murabbiysiz, moddiy-texnik va 
xoʻjalik ta’minoti, ilmiy metodik ta’minot, guruhlarisiz musobaqaga tayyorlana 
olmaydi. Bugungi sportchining har taraflama (ham jismoniy, ham aqlan, ham 
ahloqan) rivojlanishi, shuningdek, jismoniy, texnik taktik, aqliy, funksional 
jihatdan tayyorlangan boʻlishini talab qiladi. 
2-jadval 
Tashkilotchi 
Musobaqa va oʻquv 
yigʻinlarni uyushtirish 
Gʻoyaviy-
tarbiyaviy ishlar 
Muvofiqlashtirish 
xizmati 
Tashkilotlar bilan muloqot 
Kadrlar tayyorlash 
va qayta tayyorlash 
Rejalashtirish xaqidagi 
ma’lumotlarni toʻplash va 
taxlil qilish 
Boʻsh vaqt va 
xordiq chiqarish 
2. Sportchini tayyorlab yetkazish uslublarini koʻzdan kechirish uchun biz bu 
faoliyatni tashkiliy jihatiga murojaat qilaylik. 
Koʻrinib turibdiki, gʻoyaviy-tarbiyaviy ish va ahloqiy-irodaviy hislatlarining 
tarbiyalash birinchi oʻringa qoʻyilgan, zero ushbu faoliyatlar yaxshi yoʻlga 
qoʻyilgan taqdirdagina, oʻzini, murabbiyni, jamoa a’zolarini, raqibini va 
boshqalarni amaliy hurmat qilishi mumkin. Murabbiy bilan sportchi yuqorida 
koʻrsatilganidek ezgu vazifalarni rivojlantirish bilan bir paytda, sport qonunini 
buzuvchilarga qarshi, ichkilikbozlik, bezorilik, faxsh va oʻzga ahloqsizlarga qarshi 
hamma joylarda ham muntazam ravishda kurash olib borishlari kerak. Sportchilar 
orasida bosar-tusarini bilmay qolgan, ogʻzi katta, mutakabbirlar, chempionlik 
shaxsiga sigʻinishni talab qiluvchilar hali koʻp uchrab turadi. Sportchilar 
tarbiyasining toʻgʻri yoʻlga qoʻyilmaganligi, modalar ketidan quvish, 

---

sportchilarimiz sha’niga (ayniqsa, chet ellarda) dogʻ tushirish kabi salbiy 
qilmishlar mavjud. 
Musobaqalar va oʻquv yigʻinlarini rejalashtirishni ham albatta tashkiliy ish 
deb hisoblash kerak. Bu har qanday sport ishida eng mas’uliyatli jarayondir.
Musobaqalarni shunday rejalashtirish kerakki, ular sport mashgʻulotlari 
oʻtkaziladigan muddatlarga albatta mos tushishi, oʻz amaliyotiga qarab tadrijiy 
ravishda oʻtkazilsin, shuningdek, eng yirik musobaqalarning qanday sharoitda 
(iqlim, joyning dengiz sathidan qancha balandligi, vaqt mintaqasi va boshqa) 
oʻtkazilishi ham hisobga olinishi kerak. Musobaqalarni yillik sikl rejasiga toʻgʻri 
taqsimlash, sport natijalarining oʻsishini jadallashtiradi, musobaqa sharoitiga 
moslanishiga imkon tugʻdiradi. 
3-jadval