Mavzu: pedagogika fanining predmeti va tadqiqot metodlari asosiy savollar

3.Ta’limni tashkil etishning noan’anaviy shakllari
XX asr 70-yillari o’rtalarida milliy maktablarda o’quvchilarning mashg’ulotlarga qiziqishlarining pasayish xavfi aniqlandi. Muammoni bartaraf etish maqsadida nostandart darslarning tashkil etilishiga alohida e’tibor qaratildi. Nostandart dars an’anaviy tuzilishdagi improvizatsion o’quv mashg’ulotidir.
Pedagogik adabiyotlarni tahlil qilish nostandart darslarning o’nlab turlari mavjudligini ko’rsatdi. Ular orasida “berilish” darsi, amaliy o’yinlar, matbuot konferentsiyalari, ijodiy hisobotlar, musobaqalar, KVN turidagi o’yinlar, tanlov, teatrlashtirilgan darslar, kompyuterli darslar, fantaziyalar, “sudlar”, haqiqatni izlash, “paradokslar”, auktsionlar, dialoglar
Ta'limning noan'anaviy shakllari quyidagilarni o'z ichiga oladi:

• 
  Kollektiv mehnat shakllaridan foydalanish;
  
• 
  Mavzuga qiziqish uyg'otish;
  
• 
  Mustaqil ishlash ko'nikma va malakalarini rivojlantirish;
  
• 
  Talabalar faoliyatini faollashtirish;
  
• 
  Darsga tayyorgarlik ko'rishda o'quvchilarning o'zlari qiziqarli materialni qidiradilar;  O'qituvchi va talabalar o'rtasida yangi munosabatlarni shakllantirish.
  

Maqsad noan'anaviy darslar: pedagogikaning asosiy qonuni - ta'lim faoliyati to'g'risidagi qonunni amalga oshirishga olib keladigan yangi uslublar, shakllar, usullar va o'qitish vositalarini ishlab chiqish.
Asosiy vazifalar har bir dars, shu jumladan nostandart: umumiy madaniy rivojlanish; shaxsiy rivojlanish; talabalarning bilim motivlari, tashabbusi va qiziqishlarini rivojlantirish; o'rganish qobiliyatini shakllantirish; kommunikativ kompetentsiyani rivojlantirish
Noan'anaviy darsning belgilari

• 
  Yangi joyning elementlarini olib yuradi.
  
• 
  Dasturiy bo'lmagan materiallardan foydalaniladi.
  
• 
  Tashkil etilganjamoaviy faoliyatindividual ish bilan birlashtirilgan.
  
• 
  Darsni tashkil etishda turli kasb egalari jalb etilgan.
  
• 
  Talabalarning hissiy yuksalishiga ofis dizayni, AKTdan foydalanish orqali erishiladi.  Ijodiy topshiriqlar bajarilmoqda.
  
• 
  O'z-o'zini tahlil qilish darsga tayyorgarlik ko'rish davrida, darsda va undan keyin amalga oshiriladi.
  
• 
  Darsni tayyorlash uchun talabalarning vaqtinchalik tashabbuskor guruhi tuziladi.
  
• 
  Dars oldindan rejalashtirilgan.
  

Ta'limning noan'anaviy shakllaridan foydalanishda ota-onalarning ta'lim jarayonida ishtirok etishi bir xil darajada muhimdir. Tajriba shuni ko'rsatadiki, agar ota-onalar o'quvchilarning o'quv faoliyatini tashkil etishda ishtirok etsa, bolalarning bilim faolligi va qiziqishi sezilarli darajada oshadi. O'qituvchi uchun ota-onalar va bolalarning birgalikdagi faoliyatini tashkil etish muhimdir. Bolalarga ota-onalari va buvilaridan ma'lumot olish bilan bog'liq uy vazifasi taklif qilinishi mumkin.
An'anaviy bo'lmagan darslar eng yaxshi yakuniy dars sifatida amalga oshiriladi. Darsni muvaffaqiyatli tayyorlash uchun o‘qituvchi mavzu va metodikani yaxshi bilishi, o‘z ishida ijodiy bo‘lishi kerak.
Asarga qiziqish darsning an’anaviy xususiyatini yo‘qotib, fikrni jonlantiradigan g‘ayrioddiy shaklda ham yuzaga keladi. Darsning noan'anaviy shakllari o'z ijodiy qobiliyatlari va shaxsiy fazilatlarini rivojlantirish, bilimlarning rolini baholash va amaliyotda qo'llanilishini ko'rish, turli fanlar o'rtasidagi munosabatlarni his qilish imkoniyatidir. .
Ammo nostandart darslarni tanlashda o'lchov kerak. Talabalar g'ayrioddiy ishlash usullariga o'rganadilar, qiziqishlari yo'qoladi. Noan'anaviy darslarning umumiy tizimdagi o'rnini o'qituvchining o'zi aniq vaziyatga, material mazmuni shartlariga va o'qituvchining individual xususiyatlariga qarab belgilashi kerak.