Media va axboriy savodxonlik bo'yicha myammoli/tarbiyasi ogir yoshlar toifasi bilan ishlash uchun

2-XABAR. Ommaviy axborot vositalarining yoshlar auditoriyasini 
shakllanti
rishga bo’lgan
 
salbiy va ijobiy ta’siri
 
 
Zamonaviy dunyoda yashab, biz doimo ommaviy axborot vositalariga duch 
kelamiz. Ular bizning kundalik hayotimizda shu qadar mustahkam 
o'rnashganki, biz ularSiz o'z hayotimizni tasavvur ham qila olmaymiz. Biz 
uchun yangiliklarni telekanallar, Internet, radio, tezkor xabarlar orqali 
o'rganish odatiy holga aylandi. 
Ommaviy axborot vositalarining yoshlarning xulq-atvoriga ta'siri 
muammosi zamonaviy jamiyatda juda dolzarbdir, chunki bugungi kunda 
aholining aksariyati yoshlar (60% dan ortig'i) tashkil etadi, ommaviy axborot 
vositalari esa 
"to'rtinchi hokimiyat"
bo'lib, u yoshlarning fikrini 
shakllantirishga, o'spirin tarbiyasiga va boshqalarga katta ta'sir ko'rsatadi.

---

127
Yoshlar - ommaviy axborot vositalaridan maksimal darajada foydalanadigan 
va har xil tarkibdagi ma'lumotlarni ishtiyoq bilan topadigan ijtimoiy guruh. 
Chunki yoshlar juda qiziquvchan va nafaqat o'z shaharlarida, balki butun 
dunyoda bo'lib o'tayotgan barcha voqealardan xabardor bo'lishni istaydilar. 
Yoshlar ma'lumotlarga qiziqish bildirmoqda va bu haqiqat. 
Zamonaviy o'spirin va yoshlar o'zlari uchun ham, jamiyat uchun ham yangi 
bo'lgan haqiqatga qo'shilib, o'z-o'zidan, ko'pincha ustozlarning maqsadli 
yordamiSiz 
o'zlashtiradilar. 
Meditatsiyaga 
uchragan 
jamiyatda 
"murabbiylarning" bu rolini ommaviy axborot vositalari - matbuot, 
televidenie, radio, Internet, mobil aloqa shaklida turli vositachilar o'z 
zimmalariga oladilar. Bugungi kunda ular yoshlar uchun tabiiy yashash joyiga 
aylanmoqda va shaxsning ijtimoiylashuvida katta ahamiyatga ega.
Shu bilan birga, ommaviy axborot vositalari yosh kishining turmush tarziga 
ikki tomonlama, bir-birini istisno qiladigan ta'sirni yaratadi: bir tomondan, 
ular yoshlar o'rtasida sog'lom turmush tarzini shakllantirishni 
rag'batlantiruvchi omil sifatida harakat qilishadi, boshqa tomondan ular 
yomon odatlar, giyohvandlik rivojlanishiga sabab bo'ladi va psixologik 
bezovtalikni rivojlanishiga hissa qo'shadi. 
So'nggi o'n yilliklarda o'tkazilgan sotsiologik tadqiqotlar shuni tasdiqladiki, 
masalan, televizor jamiyatning hozirgi holati, unda mavjud bo'lgan adolat 
darajasi va jamiyatning zamonaviy vakilining eng tipik xususiyatlari haqidagi 
g'oyalarning shakllanishiga ta'sir qiladi. Kamroq darajada ommaviy axborot 
vositalari (va aniqrog'i, televizor) ideal hayot tarzi, ideal ijtimoiy tizim, ijtimoiy 
adolat va kerakli insoniy fazilatlar haqidagi g'oyalar bilan bog'liq bo'lgan 
ijtimoiy idealning turli qirralarini shakllantirishga ta'sir qiladi.
Ammo bu ma'no-tasvirlar har doim ham haqiqiy tasvirni beravermaydi. 
Yoshlar o'zlarining yorqin ishlarini bajarish bilan davlatning bir qator huquqiy 
normalarini buzgan qahramonlar va super qahramonlarni ko'rishadi, ammo 
bu salbiy reaktsiyaga olib kelmaydi, aksincha, rag'batlantiriladi. Haqiqiy 
hayotd
a bu sodir bo'lmaydi, lekin bu tasvir aniqlanadi va dunyoning noto’g’ri 
ko’rsatilgan ko’rinishini shakllantiradi
.

---

128
Yoshlarning xulq-atvoriga ommaviy axborot vositalarining unchalik to'g'ri 
bo'lmagan ta'siridan tashqari, uning bir nechta ijobiy jihatlar ham mavjud:
•
OAV yoshlarni barcha bo’lib o’tayotgan hodisalardan xabardor qilib, 
natijada “axborot yetishmovchiligini”
qoniqtiradi;
•
Omaviy axborot vositalari aholining umumiy, shu jumladan siyosiy 
madaniyatini oshiradi;
•
Hukumatni va aholini o’zaro xabardor qilish uchun xizmat qiladi
;
•
Ijtimoiy taranglikni bartaraf etadi.