“MƏhsul satişI ÜZRƏ ƏMƏLİyyatlarin uçotu

Çeşidlər uyğun orta fazi = məhsul çeşidinin faktiki isehsal dəyəri / 
Məhsul çeşidinin istehsal plan dəyəri. 
Məhsul çeşidinin plandan artıq istehsal olunmuş hissəsi və ya istehsalı 
planlaşdırılmamış məhsulların dəyəri müvafiq hesablamaya daxil edilmir. 
Məhsul istehsalının təhlilində vacib məqamlardan biri də məhsulun struktur 
təhlilidir. Məhsulun strukturu dedikdə məhsulun ümumi istehsal həcmində bunun 
ayrı-ayrı növlərinin nisbəti nəzərdə tutulur. Məhsulun strukturuna görə planının 
icrası öz növbəsində ümumi istehsal prosesində məhsulun ayrı-ayrı növlərinin 
planlaşdırılmış istehsalını təmin etməyə kömək edir. 
Müəssisənin fəaliyyətininn əsas göstəricilərindən biri də məhsulun keyfiyyət 
göstəricisidir. Bunun artırılması rəqabət qabiliyyətinin yüksəldilməsinə, beləliklədə 
bazar payının artırılmasına və saxlanmasına təsir göstərir. Məhsulun yüksək 
keyfiyyət səviyyəsi məhsula olan tələbi artırır və bununla da mənfəətin tək 

---

59 
satişinin həcminin artırılması hesabına deyil, həmcinin məhsul qiymətinin 
artırılması hesabına artırılmasına şərait yaradır.
Məhsulun keyfiyyəti dedikdə məhsulun istifadə təyinatına əsasən müvafiq 
ehtiyacları ödəmək qabiliyyətini əks etdirən xüsusiyyətlər məcmusu başa düşülür. 
O özündə məhsulun parametr, istifadə, istehlak, texnoloji, məhsulun dizayn 
xüsusiyyətini, standartlaşma səviyyəsini, etibarlılığını və uzunömürlüyünü əks 
etdirən anlayışdır. Müvafiq keyfiyyət göstəricisi istehsalçı sertifikatı ilə təsdiqlənir. 
Məhsulun keyfiyyətini əks etdirən ümumi, xüsusi və dolayı göstəricilər 
mövcuddur.
Ümumiləşdirici göstəricilər məhsulun növündən və təyinatından asılı 
olnmayaraq bunun keyfiyyətini müəyyənləşdirir, xüsusi keyfiyyət göstəriciləri isə 
məhsulun texniki və istehlak xüsusiyyətlərini əks etdirir.
• Müəssisəninn istehsal etdiyi məhsulun 
keyfiyyəti qiymətləndirilir;
• Keyfiyyətin düşməsinin əsas səbəbləri 
müəyyən olunur;
• Keyfiyyətin dəyişməsinin istehsalın həcminə 
təsiri müəyyənləşdirilir.