Menejmentning metodologik asoslari

Ijtimoiy-iqtisodiy sistema

• Boshqarish ta’siri

Boshqaruvchi qism -maqsadlar -boshqarish vakolatlari -boshqarish vazifalari -boshqarish apparati		Boshqariluvchi qism -guruhlar -vazifalar -vakolatlar -natijalar
Axborot

• teskari aloqa

Har bir sistema o’ziga xos strukturaga ega .

• Struktura - bu sistemaning tarkibiy qismlari va ular orasidagi munosabatlar. Strukturaning o’zgarishi sistemaning o’zgarishiga olib keladi va aksincha.

Maqsadlar

• Maqsadlar - faoliyatni amalga oshirishning intilgan natijasi. Maqsadlarga erishish uchun amalga oshirish lozim bo’lgan mantikiy xatti-harakatlar ketma - ketligi masalalar deyiladi. Menejmentdagi masalalar uch turga bo’linadi:

Maqsad 3 turga bo’linadi

• Odamlar va mehnat vositalari orasidagi munosabatlar bilan bog’liq

• Odamlar va informatsiya orasidagi munosabatlar bilan bog’liq;

• Maqsad

Maqsad

• Odamlarning o’zaro munosabatlari bilan bog’liq.

Axborot

• Axborot - boshqaruv jarayonida tizim doirasida boglanishlarning asosi sifatida namoyon bo’ladi.

Muvaffaqiyat

• Muvaffaqiyat - bu quyilgan maqsadlarga eng optimal yo’llar bilan erishish va natijani mumkin qadar uzoq vaqt saqlab qolishdir

Boshqarish jarayonining mohiyati

• Boshqarish jarayoni - bu ma’lum sistemani muvozanatda ushlab turish yoki uni sifat jihatdan boshqa xolatga o’tkazish uchun amalga oshiriladigan ta’sirlar yig’indisidir.

• 30%

• 55%

• Boshqarishning asosiy funktsiyalari va ularning o’zaro bog’liqligi.

• Rejalashtirish

• Tashkil etish

• Muvofiqlashtirish va asoslashtirish

• Nazorat

• Xususiy funktsiyalar

• Hisob-kitob yuritish, xo’jalik ishlariga rahbarlik, o’quv jarayonini tashkil etish va boshqalar xususiy funktsiyalar deyiladi..

• Tashkilot

• Tashkilotlardagi bog’lanishlar yoki munosabatlar ikki oqim orqali o’rnatiladi, bular - moddiy oqim va axborotlar oqimi.

• JARAYON

• Boshqaruv funktsiyalarini amalga oshishini ta’minlovchi va sistema elementlari orasidagi aloqani ta’minlovchi jarayonlar bog’lovchi jarayonlar deyiladi.

FUNKTSIYA

• Funktsiya (lot. functio) – ko’p ma’noga ega tarqagan so’z bo’lib, majburiyat, faoliyat doirasi, vazifani bildiradi. Bu tushuncha barcha faoliyat turlari va bilim sohalarida foydalaniladi.

Moslashuvchanlik

• Moslashuvchanlik deyilganda menejment funktsiyasining ijtimoiy – iqtisodiy o’zgarishida o’z sifat belgilarini saqlab qolish imkoniyati tushuniladi.

Moslashuvchanlik

• Rejalashtirish – menejmentning asosiy funktsiyasi sifatida tashkilot a’zolarining umumiy maqsadlarga erishish yo’lidagi harakatlarining yagona yo’nalishini ta’minlovchi ta’sir o’tkazish chora – tadbirlarini shakllantirish faoliyatidir.

Kontseptsiya

• Kontseptsiya - g’oya, uni shakllantirishning nazariy va uslubiy asoslari, amalga oshirishni asoslash, uning usul va shartlari

Prognoz

• Prognoz – firma, korporatsiya, iqtisodiyot, jamiyatning kelgusi xolatini ilmiy asoslangan xolda oldindan ko’rish.

DASTUR

• Year

• Dastur – umumiy maqsad bilan birlashgan, aniq yakuniy natijaga ega, ko’p resurslar jalb etilishini talab etadigan, iqtisodiyotning turli sohalari idoralari, tashkilotlari va shaxslarining birgalikdagi xatti- harakatlari bilan amalga oshiriladigan ishlar, chora – tadbirlar, topshiriqlarning tugallangan majmuidir.

TARTIBGA SOLISH

• Tartibga solish – ijtimoiy – iqtisodiy tizim faoliyatini ob’ektiv qonunlar, printsiplar amal qilish doirasida ushlab turish hamda ob’ektiv jarayonlar va tendentsiyalar namoyon bo’lishiga sharoit yaratishdir.

TASHKIL ETISH

• Tashkil etish – menejmentning asosiy funktsiyasi sifatida maqsadlarga erishish yo’lida insonlarning birgalikdagi faoliyatlarini tartiblashtirish bo’yicha harakatlar, usul va vositalar turlaridir.

MOTIV

• Motivlashtirish funtsiyasi xodimlar faoliyatini maqsad sari yo’naltirishni asoslash bilan bog’liq bo’lib, bunda boshqaruvchi insonlar xatti – harakatlariga sabab bo’luvchi ehtiyojlar, manfaatlar, rag’bat, intilish, ishdan qoniqish kabi omillarni hisobga olgan xolda boshqaruv ta’sirini amalga oshirishni nazarda tutadi.

NAZORAT

• Nazorat funktsiyasi tashkilotning maqsadlariga erishishini ta’minlash yo’lidagi funktsiya bo’lib, uning yordamida yuqoridagi funktsiyalarning to’g’ri va samarali amalga oshirilishi, maqsad sari harakatdan chetga og’ishlarga yo’l qo’ymaslik, xodimlar faoliyatini motivlashtirish va baholash kabi masallarni xal qiladi.

E’tiboringiz uchun raxmat!