Mənim dünyaya öyrədəcək yeni bir sözüm yoxdur
Yüklə 1,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Demokratiya və xalq
202 zərər verməyi düşünməməliyik. Yardım etməliyik k i, o, durumunun zərurətini anlaya bilsin. Bizim onunla əməkdaşlıqdan vaz keçməmiz dürüst olmayan durumu anlaya bilməsi üçün onun gözlərini açacaqdır. • Öylə bir zaman təsəvvür edə bilmirəm ki, dünyada mütləq bərabərlik bərqərar olsun. Ancaq böylə bir zamanı təsəvvür edə bilirəm ki, zəngin yoxsullara zərər vermədən zənginliyini artıra bilsin və yoxsul da zənginin zənginliyinə həsədlə baxmasın. Ən ideal durumda bilə, bərabərsizliyi ortadan qaldıra bilmərik. Ancaq düşmənliyi ortadan qaldıra bilərik və qaldırmalıyıq. Zənginlərin yoxsullarla dost luqları qonusunda bir çox örnək olmuşdur. Bu örnəklərin sayını daha da artırmalıyıq. • Sərmayədarların və maliklərin təbii zərurət üzərinə sömürgəçi olduqlarına inanmıram. Onların çıxarları ilə xalq kütləsi mənafeyi arasında barışılmaz təzadların olduğuna da inanmıram. Hər tür sömürgə sömürülənlərin könüllü və ya icbari əməkdaşlıqları sonucunda ortaya çıxmışdır. Bu bir gerçəkdir ki, toplum sömür ənlərin itaətindən boyun qaçırsa, heç bir şəkildə sömürü də olmaz. Ancaq cismi h əyatımız da söz qonusu olduğundan bizi əsaərətə məhkum edən zəncirləri öpərək qəbul edirik. Dəyişilməsi gərəkən bu durumdur. Maliklərin və sərmayədarların məhv edilmələri lazım deyil. Onların xalq kütləsi və işçilərlə olan ilişkiləri dəyişməli və sağlıqlı bir ortama oturtulmalıdır. • Sinfi savaşlar mənim üçün çəkici bir düşüncə deyildir. Hindistan sinfi savaş mümkün də deyildir. Qeyri— aqressivlik ilkələrinə uyarsaq, sinfi savaşa heç ehtiyac da qalmaz. Sinfi savaşı bir zərurət 203 olaraq anlayanlar qeyri—aqressivliyi ya qavramam ış, ya da çox üzüysəl qavramışlar. • Yoxsulların sömürüsü bir neçə milyoneri öıldürməklə ortadan qaldırıla bilməz. Yoxsulların aymazlıqlarının (cəhalətlərinin) ortadan qaldırılması və onların sömürücülərlə əməkdaşlıq etməmələri bu sorunu ged ərə bilər. Bu əməkdaşlıq etməmə sömürücülərin də dəyişməsinə yardımçı ola bilər. Məncə bu tür mübarizənin sonucu o olacaq ki, sərmayədar və işçi bərabər hüquqlu ortaq olacaqlar. Sərmayə hər durumda və hər zaman lazımdır. • Zəngin olanlardan istənilmişdir ki, zənginliklərini yoxsulların hesabına qazanmış əmanətdarlar kimi davransınlar. Əmanətdarlığın yasal bir xəyal olduğunu söyləyə bilərsiniz. Ancaq toplum sürəkli bu haqda düşünüb və ona uyqun biçimdə davransar, həyatımız indikindən daha artıq məhəbbət öndərliyi ilə yönləndiriləcəkdir. Mütləq əmanətdarlıq Oqlidosun həndəsədəki nöqtəni vəsfi kimi, yalnız zehni ola bilər və heç bir zaman da gerçəkləşməz. Ancaq istərsək, başqa yöntəmlərlə qiyasda bu yöntəmdən daha artıq yararlana bilərik. • Öz mülkündən imtinaetmə adi xalq kütləsinin edə bilməyəcəyi bir işdir. Zənginlərdən olan bəkləntimiz budur ki, zənginliklərini və yetənəklərini onlara tapşırılmış bir əmanət kimi anlaya bil ib və onu toplumun ortaq yararı üçün qullanmağı təcrübə etsinlər. Sərmayəyə zərər vermək altun yumurta yumurtayan toyuğa zərər verməkdir. 204 Demokratiya və xalq • Mənim demokratiyadan olan təsəvvürüm budur ki, demokratik bir ortamda ən yoxsul siniflə ən zəngin sinif bərabər imkanlara sahib olsunlar. Bu da, ancaq qeyri—aqressiv yolla ola bil ər. • Mənim inancıma görə ən aşağı xalq kütləsini də içinə alacaq olan toplumsal eşitlik kəsinliklə zorla bərqərar ola bilməz. Bu iş aşağı sinifi eyitim və öyrətim yoluyla gerçəkləşə bilər. Aşağı sinif çəkdikləri bütün acılara baxmayaraq, qeyri— aqressiv yol la toplumun səviyəsini yüksəldə bilər. Qeyri— aqrsssiv savaşın yolu qeyri—əməkdaşlıqdır. Bir zaman gəlir ki, qeyri—əməkdaşlıq hər kəsin uyması gərəkən sosial pozisiona dönüşür. Kimsə öz zərəri hesabına əsarət və köləliklə əməkdaşlıq etmək zorunda deyil. Başqalarının hesabına əldə edilən azadlığın ömrü uzun sürəli ola bilməz. Məhrum siniflər, yalnız qeyri—əməkdaşlıq yoluyla azadlığı qazanma sənətini əldə etdikdən sonra azadlığın nə oldğunu anlayacaqlar. • Dinc yolla itaətsizlik hər kəsin doğal haqqıdır. Bu haq qından vaz keçən adam, insan sayılmaz. Dinc yolla itaətsizlik heç bir şəkildə xaosla sonuclanmaz. Ancaq aqressiv itaətsizlik xaosa və hətta cinayətlərə səbəb ola bilər. Hər dövlət cinayətkar asiləri zorla yenmək istər. Öylə etməzsə, dövlətin özü devrilər. Qeyri— aqressiv və dinc itaətsizliyi boğmaq vicdan və inancı həbs etməkdən başqa bir işə yaramaz. 205 • Gerçək demokratiya dürüst olmayan və aqressiv araclarla bərqərar edilə bilməz. Fərdi azadlıq, yalnız gerçək “ahimsa” rejiminin qurulması ilə əldə edilə bilər. • Dünyada bu qədər insanın diri qalması göstərir ki, dünya silah ın gücünə güvənməmiş, həqiqət və məhəbbətə güvənmişdir. Həqiqətin və məhəbbətin danılmaz gücü bu gerçəklikdə saxlıdır ki, böyük dünya savaşlarına qarşın, həyat davam etməkdədir. Yüz minlərcə ailələrin həyatının pərişan edilməsi, həyatların söndürülməsinə baxmayaraq, həyat davam etməkdədir. Tarix, yalnızca məhəbbətin qırılma və yenilmə olaylarını yazmışdır. Olayın dərinliyinə diqqət etməmişdir. Tutalım ki, iki qardaş bir- biri ilə anlaşa bilmir, dalaşırlar. Bunlardan biri bu əməlindən peşman olur və fitrətindəki məhəbbət oyanır. Sonra da hər ikisi də barışıb və barışcıl yaşamlarına davam edirlər. Kimsə bu olaya diqqət etməz. Ancaq bu iki qardaş daha da aqressiv davranıb bir-birinə silah çəkib məhkəməyə düşsələr, o zaman bütün qəzetlər və xəbər aracları durmadan bu xəbəri yayacaqlar. Bütün qonum—qonşu da bunu danışacaq, bəlkə tarixə də keçəcək. Ancaq bu iki qardaşın anlaşmalarını nə qonum—qonşu danışar, nə qəzetlər yazar. Ailələr üçün keçərli olan b u durum firqələr və millətlər arası ilişkillər üçün də keçərlidir. Ailələr üçün bir məhəbbət qanunu və millətlər üçün isə, başqa məhəbbət qanununun var olduğunu söyləyə bilmərik. Anlaşıldığı kimi, tarix, yalnızca qopmaları və qırılmaları qələmə almışdır, b ütünləşmələri qələmə almaqdan vaz keçmişdir. Doğal güc olan ruhi qüdrət heç bir zaman tarixdə öz yerini almamışdır. Yüklə 1,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|