Metallurgik jarayonlarda issiqlik almashinuvi

e r i t m a n i n g  k o n s e n t r a t s i y a s i  deb ataladi. Eritma konsentratsiyasi, kol- pincha, to‘rt usulda: foiz konsentratsiya, normal konsentratsiya, molyar konsentratsiya va molyal konsentratsiya bilan ifodalanadi:1.Foiz konsentratsiya 100 g eritmadagi erigan moddaning grammlar sonini ko'rsatadi. 2. Molyar konsentratsiya eritmada erigan moddaning mollar
sonini ko'rsatadi. Agar eritmada 1 mol modda erigan bolsa, bunday eritma 1 molyar eritma deyiladi. 3. Normal konsentratsiya 1 / eritma tarkibidagi erigan moddaning gramm-ekvivalentlar sonini ko'rsatadi. Issiqlik energiyasini tarqalishi va yutinishi. Kirxgof qonuni.

9.Issiqlik energiyasini tarqalishi va yutinishi. Kirxgof qonuni.

10.Qoralik darajasi tishunchasi. Absolyut qora jism. Buger-Ber qonuni. Bir xil temperaturadagi jism nur chiqarish qobiliyatining mutlaq qora jism nur chiqarish qobiliyatiga nisbati jismning mutlaq qoralik darajasi deyiladi. Barcha jismlar uchun mutlaq qoralik darajasi 1 dan kichik. Mutlaq qora jism - har qanday temperaturada oʻziga tushayotgan barcha nurlanishlarni (toʻlqin uzunligidan qatʼi nazar) yuta oladigan jism; yutish krbiliyati birga teng. M.k, j. tabiatda mavjud emas, uni faqat sunʼiy yoʻl bilan hosil qilish mumkin. BUGER—LAMBERTBER QONUNI — yutuvchi modda orqali yorugʻlik oʻtganda yorugʻlikning intensivligi kamayishini ifodalaydigan qonun.
11.Jism va muhit xususiyatlari va tasnifi. Optik-geometrik tasniflari.
12.Optik-geometrik tasniflarining xususiyatlari. Additivlik tishunchasi.
Kimyoda additiv xossalar degan tushuncha bilan, obyektning alohida-alohida holda olingan fizik xossalarning umumiy yig‘indisi, obyektning umumiy yaxlit holdagi xossalariga teng bo‘ladigan vaziyat nazarda tutiladi. Masalan, jismlarning massasi additiv bo‘ladi. Ushbu terminni ilm-fanga XIX-asr oxirida nemis kimyogari Vilgelm Osvald tomonidan kiritilgan. Uning ma’nosi lotincha «additio» ya’ni, «qo‘shish», «yig‘indi» so‘zlaridan olingan.
13.Nurlanish orqali hisoblash usullari. Saldo-oqim usullari.
14.Katta xajmda oqimni erkin xarakatlanish tasnifi.
15.Vertikal plastinasida tabiiy konveksiya masalalarini echish usullari.
16.Temperaturali maydon tushunchasi.
17.Qizdirilgan yuzada havoning xarakatlanishi.
18.Vertikal devorlarini qizdirilgan yuzada havoning xarakatlanishi.
19.Vertikal devorlarni qizdirilgan havo bilan qoplanishi.
20.Doimiy harorat. Nusselt soni.
21.Termik qizdirilgan kesimda issiqlik almashuv jarayoni.
22.Issiqlik tashuvchilarda suyuqliklarni majburiy harakatlanishi.
23.Turbulent va laminar harakatlanishda issiqlik uzatish jarayoni.
24.Bo‘lakli materiallar qatlamlarida issiqlik almashinuvi.
Issiqlik tarqalishining umumiy jarayonida odatda uchala usul issiqlik o‘tkazuvchanlik, konveksiya va nurlanish yo‘li bilan issiqlik almashishi bir vaqtda sodir bo‘ladi.1)Issiqlik o’tkazuvchanlik-bunda birin –ketin joylashgan va bir biriga tegib tinch holatda turgan qattiq jismlarni o’zidan issiqlikni o’tkazish hisobiga issiqlik energiyasini uzatilishi hisobiga boradi. 2) Konveksiya-gaz,eritma va erigan metall qotishmalarida harakatlanayotgan zarrachalarni issiqlik uzatilishi tushuniladi. 3)Nurlanish-issiqlik energiyasini elektromagnit to’lqinlar orqali tarqalishidir. Issiqlik nurlanuvchi gaz oqimi va devor orasida tarqalishjarayoni konveksiya va nurlanish orqali issiqlik almashining birgalikda ta’siri natijasida solishtirma issiqlik oqimi sodir bo‘ladi bu qo‘sh issiqlik almashuvi deyiladi:

25.Bo‘lakli materiallar qatlamlarida issiqlik almashinuvida qo‘llaniladigan dastgohlar

26.Qatlamli muhitlarni tasniflanishi.
27.Harakatlanmaydigan qatlamda issiqlik almashish jarayoni.
28.Bo‘lakli materiallarda issiqlik almashuv jarayoni tezligi.
29.Rudalarni aglomeratsiyalashda issiqlik almashuv jarayonlari.
30.Domna eritishda issiqlik jarayonlari.
31.Domna pechida issiqlik almashuvining asosiy ko‘rsatkichlari.
32.Gaz oqimi va material orasida issiqlik almashuv ko‘rsatkichlari.
33.Gaz oqimi va material orasida issiqlik almashuv jarayoni.
34.Shaxtali pechlarda issiqlik almashinuvi.
35.Konvektsiya tushunchasi.
36.Pechlarni issiqlikda ishlash koʻrsatkichlari va issiqlik balansi.
37.Qarama qarshi oqimda issiqlik almashuv qonuniyatlari.
38.Massaalmashinuv nazariyasi, qonuniyatlari va asosiy qoidalari.
39.Materiallarni quritishda issiqlik va massaalmashinuvi.
Metallurgiyada qo‘llaniladigan pechlarning turi ko‘p bo‘lib, ularning har birida o‘ziga xos issiqlik almashuvi jarayonlari oqib o‘tadi.
Alangali eritish va yallig‘ qaytaruvchi pechlarda issiqlik almashuvchi asosan issiqlik tashuvchi-gazlar bilan issiqlik yutuvchi - qayta ishlanayotgan material orasida o‘tadi. Bu jarayonda pech devorlari faol qatnashadi. Pech devorlari va material orasidagi issiqlik almashuvi bir oz sust bo‘lib, bunga sabab ular orasidagi to‘qnashuvni zaifligidir. Ular orasidagi issiqlik almashuvi-nurli is-siqlik uzatish hisobiga amalga oshib, u issiqlik almashishni 90% ni tashkil etadi.
Yallig‘ qaytaruvchi pechlarda konveksiya usulida issiqlik uzatish ikkilamchi ahamiyatga ega bo‘lib, bu usulda faqat 5-10% issiqlik uzatiladi.
40.Quritish jarayonining dinamikasi va kinetikasi.
41.Materiallarni quritishda massaalmashinuvi mexanizmi, deformatsiyasi va cho‘kishi.
42.Aglomeratsiyalash va okatishlashlarni kuydirishda issiqlik va massaalmashinuv jarayonlari.
Sulfidli mis bоyitmаlаrini pirоmеtаllurgik kаytа ishlаshdаn аvvаl, ko’p hоllаrdа оksidlоvchi kuydirish оlib bоrilаdi. Оksidlоvchi kuydirishning mаqsаdi, mаtеriаl tаrkibidаn оltingugurtni qismаn yo’qоtish vа tеmir sulfidlаrini kеyingi eritishdа tеz shlаk hоligа o’tаdigаn оksid birikmаlаri shаkligа o’tkаzishdir.
Bundаn tаshqаri mаtеriаllаrini gidrоmеtаllurgik qаytа ishlаshgа tаyyorlаshdа sulfаtlоvchi kuydirish qo’llаnаdi. Bu jаrаyon nаtijаsidа аjrаtib оlinishi kеrаk bo’lgаn mеtаll tеz eruvchаn birikmаlаr (sulfаtlаr vа оksidlаr) hоligа hаmdа qiyin eruvchi birikmаlаr hоligа o’tаdi.
Mis gidrоmеtаllurgiyasidа оksidlоvchi kuydirish jаrаyoni mеtаll sulfidlаrini sulfаt kislоtаsidа eriydigаn оksid fоrmаsigа o’tkаzish uchun хizmаt qilаdi.
43.Cho’yan eritishda massa almashinuvi
Flyus sifatida asosan ohaktosh CaCO₃ cho‘yan ishlab chiqarishda zarur mahsulot hisoblanadi, ular rudani domna pechlarida suyuqlantirish jarayonida undan keraksiz jinslarni chiqarib tashlash uchun xizmat qiladi. Cho‘yan olishda yoqilg‘i muhim mahsulot hisoblanadi. U maxsus ko‘mirni boyitib, havosiz 1000 ⁰C qizdirish usuli bilan olinadi. Koks qimmat yoqilg‘i, 1t cho‘yan olish uchun 400-450 kg koks sarflanadi. Uning sarfini kamaytirish va va domna pechining ish unumdorligini oshirish maqsadida tabiiy gazdan foydalaniladi. Domna pechiga ko‘mir changini puflash usuli ishlab chiqarilgan.
44.Massaalmashuv qonuniyatlari. Diffuziyali massaalmashuv.
45.Kontsenratsiya gradiyenti tushunchasi. Konvektiv massaalmashuv.
46.Og‘irlik uzatish jarayoni.
47.Issiqlik generatsiyasi dastgohlarida massaalmashuvning asosiy ko‘rsatkichlari.
48.Quritish jarayoni tushunchasi. Quritish jarayonining asosiy tasnifi.
49.Namlangan jismlarda namlikni uzatish jarayoni.
50.Materiallarni quritishda massaalmashuv jarayonlari.
51.Tabiiy va suniy quritish jarayonlari.

52.Quritish jarayonining bosqichlari.

53.Quritish jarayonida materialda namlik darajasi o‘zgarishi. Massa uzatish koeffitsiyenti.
54.Quritish jarayonining dinamikasi.
55.Qurutush jarayoninig issiqlik va massaalmashuv jarayonlari.
56.Oʻzgarmas haroratda quritish jarayonining tasniflarini oʻzgarishi.
57.Маssа oqimini zichligi. Pufaklarda ortiqcha bosimni hosil bo‘lishi.
58.Аglomeratsiya qatlamlarida issiqlik almashuv jarayonlari.
Mashinaning boshlanish qismida (ya’ni qutilar ustida) shixta yuklash moslamasi va shixtani yondirish uskunasi joylashtirilgan. Qutilarga to‘ldirilgan shixta o‘t olish kamerasidan o‘tadi. Bunda shixta tarkibidagi koksni hisobiga alanga oladi va shu tariqa unda yuqori haroratdagi issiqlik vujudga keladi.
59.Aglomeratsiyalashda massaalmashuv jarayonlari.
60.Aglomeratsiya qatlamining strukturasi.
61.Domna pеchlarida temir rudali xomashyoni qayta ishlash.