k e lis h -
m ovchiliklar, iqtisod, ijtim oiy psixologiya va boshqa b ir aancha
g u ru h la rg a boMib o 'rg a n ish n i ta k lif etadi.
Sin tez
— h o d isalarn i o ‘zaro bog‘langan, b ir b u tu n holda
tek-
sh irish , o lin g an n atijala rn i u m u m lash tirish , u lard an b ir butun
xulosa chiq arish .
S in x ro n uslub — sin x ro n lik xususiyatiga ega bo 'lg an, sinx
ron ravishda (b ir v aq td a, baravar) so d ir boMadigan. Bir vaqtda
so d ir b o 'lg an tu rli tarix iy voqealarni o'rg an ishg a y o 'naltirilgan
tad q iq o t uslubi. B ir vaqtda so d ir bo 'lgan turli tarixiy voqealarni
o 'rg an ish g a y o 'n altirilg an . Jam iyatda h a r qanday hodisa o 'zaro
bogMiqligi sababli bu m e to d d an tizim li yo n d ashishida foydalanish
bu b o g 'liq lik n i o ch ish g a yordam beradi.
Bu esa u yoki bu m in taq ad a so d ir bo'lgan tarixiy jaray o n larn i
tu sh u n tirish g a im k o n yaratadi, shu bilan birgalikda u la rn in g iqti
sodiy, siyosiy h a m d a tu rli davlatlarning xalqaro aloqalariga ta ’sir-
in i k uzatish im k o n in i beradi.
Strukturalizm
— ta rix d a tarixiy voqelik, hodisa va ja ra y o n
la rn i u la rn in g ichki tarkibiy ja ray o n lari va hod isalari tizim i,
u la rn in g o 'z a ro b o g 'la n ish i va m u n o sab atlarn i tek shiruvchi si
fatida q arash .
Subyektivlik — falsafa fanida tashqi, m oddiy dunyo m avjudligi-
n i in k o r etib, u la r faqat o d a m la rn in g ong idag in a m avjud deb qa-
raydigan falsafiy o q im ; ta rix fanida esa tarix iy voqelik va tarixiy
ja ra y o n larg a, u la rn in g tadqiqi va talq in i ja rayo nida xolis (obyek
tiv) boM magan, o 'z m ansubligi va d un yo qarashi jih a tid a n kelib
ch iq q an holdagi ilm iy boMmagan yondashish.
Sfragistika
— (y u n o n ch a sphragis — m uh r), sigillografiya
(lo tin ch a sigillum — m u h r va y un o n ch a grafo — yozam an) tarix
fa n in in g m u h rla rn i o 'rg an ad ig an sohasi. M u h r deb qattiq m ate-
riald an yasalgan sh ta m p — m atritsa va u n in g hujjatdagi izi, tas-
viriga aytiladi.
S f r a g i s t i k a
X V III asrda dip lo m atiy an in g b o 'lim i sifatida shakl-
Dostları ilə paylaş: |