Metodologiyasi


da tarixiy tadqiqotlar bosqichlari, tushuntirish m uam m olari va tarixiy tavsiflash



Yüklə 112 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/269
tarix29.11.2023
ölçüsü112 Kb.
#139121
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   269
Tarix fani metodologiyasi O`quv qo`llanma

da tarixiy tadqiqotlar bosqichlari, tushuntirish m uam m olari va tarixiy tavsiflash
masalalariga ham to'xtalib o'tiladi. O'quv qo'llanm adan tarix m utaxassisligi
bo'yicha ta’lim olayotgan bakalavriatura va magistratura talabalari «Tarix fani
m etodologiyasi*, «Tarix fanining nazariy masalalari» kabi fanlarni o'qishda,
shuningdek, tadqiqotchilar va tarixchi mutaxassislar foydalanishlari m um kin.
Tuzuvchilar:
D.A.AIimova - tarix fanlari doktori, professor,
Z.A.IIhom ov - tarix fanlari n o m zo d i, dotsent.
M as'ul muharrir:
N .M ustafoyeva — tarix fanlari doktori,
Taqrizchilar:
N .M ahkam ova - tarix fanlari doktori,
F.Ismatullayev - tarix fanlari n o m zo d i, dotsent.
UO‘K: 930.2 (075.8)
KBK: 24.1
1. N izom iy nom idagi Toshkent Davlat pedagogika universiteti Ilm iy kengashi-
ning 2017-yil l-iyuldagi 12-sonli yig'ilishi qarori bilan nashrga tavsiya etilgan.
2. O 'zbekiston Respublikasi Fanlar A kadem iyasi Tarix instituti Ilm iy Ken-
gash in in g 2017-yil 16-iyun 8 -so n li yig'ilishi qarori bilan nashrga tavsiya etilgan.

“ I
I S B N 9 7 8 - 9 9 4 3 - 5 4 8 8 - 3 - 1
© «O'zbekiston faylasuflari milliy jamiyati» nashriyoti, 2018.


Tuzuvchilar 
to m o n id an quyidagi asarlard an qilingan ta rjim a - 
lar va u larn in g ilm iy -n azariy x u lo salarid an tah liliy ravishda foy- 
dalanib, qoMlanmaga kiritilgan:
А ф ан асьев Ю .Н . И сто р и я п р о т и в э к л е к т и к и . — М ., 1980.
Барг М.А. «И сто р и ческое время»: м етодол оги ч еск и й
асп ек т / / Н овая и н о вей ш ая и сто р и я. 1990. № 1. С . 66 - 67.
Б аринова Е .П ., И п о л л и т о в Г.М., Б обкова Е.Ю . О сн овы
теории и м етодологии и сто ри ч еск о й науки : У чебное пособи е 
в схемах. — М ., 2010
Б и б и ко в Г.Н., Б и б и ко ва Л .В . М етодологи я с о в р е м е н ­
ной истории: и с то р и о гр а ф и ч е с к и й о ч ер к . — М.: Ф о н д с о в ­
рем енной и стори и , И зд ател ьств о М осковско го у н и в е р с и ­
тета, 2011.
Бродель Ф. И стория и о б щ е ств е н н ы е н ау ки . И с т о р и ч е с ­
кая д еятельн о сть / / Ф и л о с о ф и я и м етодология и стори и . 
Б лаговещ енск, 2000. С . 133.
Г р инин J1. Е. Т еория, м етодологи я и ф и л о с о ф и я и стори и : 
очерки р азви ти я истор и ч еской м ы сли от д р евн о сти д о
серед и н ы X IX века. Л е к ц и я 4. Ф и л о с о ф с к о -и с т о р и ч е с к а я
м ы сль в С ред н и е века. В и зан ти я , Русь, а р а б с к и й м ир, К и т а й
/ Ф и л о с о ф и я и общ ество. В ы пуск № 2 (58) / 2010. h ttp ://w w w . 
socionauki.ru
Г рязное В.М. М етодология н ау ч н о го творчества. - М.: 
РУ Д Н , 2000.
И ван ов 
Г. М. 
и 
др. 
М етод ологи чески е 
п роб л ем ы
исторического п о зн а н и я. — М ., 1981.
К о вальчен ко Д .И . М етоды и стор и ч еск о го и сслед о ван и я. 
~ М.: Н аука. 2003.
К о вальчен ко И.Д . М етоды и сто р и ч еск ого и сслед ован и я. 
~ М.: Н аука, 1987.
К о л л и н гву д Р Д ж . И дея и стор и и ; А в то б и о гр аф и я . - М.,
1980.
3


Л а п т е в а М .П . Т ео р и я и м етодологи я и стори и : курс л ек ­
ц и й / М .П . Л ап тева; П ерм. гос. ун -т. — П ерм ь, 2006. С.159— 
160.
М ад р аи м о в А., Ф узаи л о ва Г. Т ар и х и й м ан б а ш у н о с л и к . — 
Т., 2005.
М е л к о н я н Э.Л . П роблем ы с р а в н и те л ь н о го метода в 
и сто р и ч еск о м зн а н и и . Ереван. 1981.
П а р ф ё н о в
И .Д . 
М етодология 
и стори ческой
науки. 
С ар ато в . 2001.
П ерегудов Л. М етодология н ау ч н ы х и сслед ован и й . — 
Т аш к ен т, 2002
Р е п и н а Л .П . И сто ри я и сто р и ч еск о го зн а н и я : пособие д л я 
в у з о в / А .П . Р еп и н а, В.В. Зверева, М .Ю . П арам он ова. — 2-е 
изд., с те р е о ти п . — М.: Д р о ф а , 2006. 45-6.
Р еп и н а Л .П . «Н овая и сто р и ч еск ая н аука и со ц и а л ь н ая
история». — М ., 1998.
С а в ел ье в а И .М ., П олетаев А.В. « И сто ри я и время». 1997.
С м о л е н с к и й Н .И . Т еори я и м етодологи я истории. - М.: 
«А кадем ия». 2007.
С м о л е н с к и й Н .И . Т еори я и м етодологи я истории: учеб. 
пособ и е д л я студ. вы сш . учеб. завед ен и й . 2-е изд., — М.: 
И зд ател ьск и й ц ен тр «А кадем ия», 2008. С. 16.
С о р о к и н П.А. Голод к ак ф ак то р . — М ., 2003. С. 4.
С у л ай м о н о ва Ф. Ш арк ва Гарб. — Т.: «У збекистан». 1997.
Т о п о л ьс к и й Е. М етодология и сто р и и . Варш ава. 1968.
Ф р о л о в а Е.А. И стория араб о -м у су л ьм ан ск о й ф и л о с о ф и и . 
С р е д н и е в.а и соврем ен н ость: У чебное пособие. — М ., 2006.
Я сперс К. С м ы сл и н азн ачен и е и стор и и . - М., 1991.
4


S O Z B O S H I
M azk u r fan n in g m a ’ru zalari tarix fani m etodologiyasi pred- 
m etiga bag‘ishlangan b o ‘lib, yigirm aga yaqin m av zularni o ‘z 
ichiga oladi. 0 ‘quv q o 'lla n m a d a tarix fanin in g asosiy xususiyat- 
lari ochib b eriladi, tarix iy b ilish n in g m etodologik kategoriyalari 
ko‘rsatib b eriladi, tarix iy m anba, tarix iy d alil, tarix iy d avr q o n u - 
niyatlari tah lil etiladi. T arix fan in in g tadqiqot uslublari va ta - 
m oyillari, fan lararo yondashuv tam oyillariga alo h id a e ’tib o r qa- 
ratilgan. Sharq tarixnavisligi va tarixnavislik tam o y illarin in g
o ‘ziga xosligi haqida so 'z y u ritilad i. N azariy b ilim la r so‘nggida 
tarixiy tad q iq o tlar b o sq ich lari, tush u n tirish m u am m o lari va ta r i­
xiy tavsiflash m asalalariga ham to ‘x talib o 'tila d i. 0 ‘quv q o ‘llan- 
m ada tarixiy ong, tarix iy xotira m asalalariga keng o ‘rin berilgan.
M azkur o ‘quv q o lla n m a n i tayyorlashda 
m u alliflik tar- 
jim asidan keng foydalanilgan. M ualliflik tarjim asi asosida b ir 
q ator tarixchi o lim la rn in g ilm iy va nazariy x u lo salarid an , asar- 
lari va m o no grafiyalaridan o ‘rin olgan m asalalar tah liliy ravishda 
o'quv q o lla n m a g a jalb etilgan.
O 'zbekiston ta rix in in g tarixsh u no slik m asalalariga oid b ir q a ­
tor tah lillar, Sharq tarixnavisligi va tarix n av islik n in g b ir q ato r 
o ‘ziga xosliklari, zam onaviy tarix fani va sharq ta rix c h ila rin in g
tarix fani sohasidagi n azariy fikrlari tah lili, tarix iy ong, tarixiy 
xotira va tarixiy m eros m asalalari, qoM lanmada 0 ‘zbekiston ta ri- 
xiga oid ko‘rsatib o ‘tilgan b ir q ato r m asalalar, tarix fani ilm iy 
tadqiqot ishlarini tash k illa sh tirish tam oyillari va vazifalari, ta d - 
qiqotlarning ilm iy m etodologik jih a tla ri kabi m asalalar m u allifla r 
tom onid an m ustaqil ravishda tayyorlangan.
O 'quv q o 'lla n m ad a sharq tarixnavisligida tarix fan in in g n aza- 
riy m asalalari, Abu Rayhon B eru niy n ing tarixiy ilm iy m erosi va 
zam onaviy tarix fan in in g nazariy m asalalari va u larn in g z a m o ­
naviy tarix fan in in g rivojidagi o ‘rni haqidagi m asalalar tarix fani 
metodologiyasi sohasida ilm iy jih a td a n asoslab berishga harakat 
qilindi.
5


S hu ningd ek , dalil in terpretatsiy asid a m antiqiylik nazariyasi 
m ustaqil nazariya sifatida ilgari surilib, d a liln in g ichki va tashqi 
xususiyatlari tu sh u n c h a lari asoslab berilgan.
O 'q u v qoM lanm ada ta rix fan in in g asosiy xususiyatlari och ib 
berilad i, tarixiy b ilish n in g m etodologik kategoriyalari ko‘rsa- 
tib b eriladi, tarixiy m an b a, tarix iy d a lil, tarixiy davr q o n u n iy at- 
lari ta h lil etiladi. T arix fan in in g tadqiqot uslublari va tam o yil- 
lari, fan lararo yondashuv tam o y illarig a alo hida e ’tib o r qaratilgan. 
N azariy b ilim la r so‘nggida tarixiy tad q iq o tlar b osqichlari, tu sh u n - 
tirish m u am m olari va tarix iy tavsiflash m asalalariga ham to ‘x ta- 
lib o ‘tiladi. 0 ‘quv q o lla n m a tarix m utaxassisligi b o ‘yicha ta ’lim
olayotgan b ak alavriatura va m ag istratu ra talabalari «Tarix fani 
m etodologiyasi», «Tarix fan in in g nazariy m asalalari» kabi fan- 
larn i o ‘qishda, sh u n in g d ek , ta d q iq o tc h ila r va barcha tarix faniga 
qiziq u v chilar uchun moMjallangan.

Yüklə 112 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   269




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə