Metodologiyasi


  С м олен ский Н .И . Т еория и м етодология истории. С . 3



Yüklə 112 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə9/269
tarix29.11.2023
ölçüsü112 Kb.
#139121
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   269
Tarix fani metodologiyasi O`quv qo`llanma


С м олен ский Н .И . Т еория и м етодология истории. С . 3.


shab tu rg an zam on k ish ilarin in g faoliyati, q ilm ish lari, tabiat va 
inson o ‘rtasidagi o ‘z a ro m unosabat va o ‘zaro ta ’sir haqida m a’lu- 
m otlar yig'ganlar, k u z a tish la rin i um u m lash tirg an lar, tarixiy d a- 
lillarni tavsiflaganlar va talq in qilganlar. Biroq b u n d a u lar tarixiy 
jaray o n lar va tarixiy d a lilla rn i bugungi tarix fanidagi m avjud il­
miy va nazariy q a ra sh la r asosida em as, balki o ‘zlari to ‘g ‘ri va foy- 
dali deb hisoblagan usu llar bilan talq in qilganlar. A ynan an a shu 
jih a tla ri bilan h am m a z k u r ta rix c h ila r va faylasuflarning bugungi 
kunlargacha yetib kelgan m a’lum o tlari va tarixiy tavsiflari h am da 
talqinlari m u him aham iy at kasb etad i.
O 'rta asrlarda (Avgustin va b.) tarix falsafasining predm eti si- 
fatida avvalo X udo va in so n n in g o ‘zaro aloqasi m uam m osi, ha- 
rakatlantiruvchi kuchi ilohiy vahiy sanalgan tarixiy ja ra y o n n in g
m azm u n in i aniqlash , tarix iy a sarlarn in g m ohiyati va vazifasini 
o'rganish am al q ilg a n 1.
S h arq d a 
ta rix
falsafasin in g 
(A .B eruniy, 
Ibn 
X aldun,
A .B .N arxashiy, R .H a m a d o n iy ) p red m e ti sifatida ja h o n ta rix i
u m u m iy tarix iy taraq q iy o t q o id a la ri, y o 'n alish va o m illa rin i 
belgilovchi kishilik ja m iy a tin in g o ‘ziga xos davriylik n a z a riy a ­
si alo h id a o ‘rin tu ta d i. « O d a m la r kabi davlat h am o 'z in in g ha- 
yotiy davriga ega».
Beruniy tarix ni o ‘rganishda ta h lil qilish, so'ng xulosalar c h iq a- 
rish zarurligini tavsiya q ila r ekan , un i davrlarga b o 'lish , har bir 
davrning o “ziga xos jih a tla rin i an iqlash va an a shu usul orqali ij- 
tim oiy hayotga, kishilik jam iyatiga tegishli va asosli b ah o berish 
m um k in deb hisoblaydi.
U yg'onish davrida va Yangi d av rd a (N ik k o lo M akiavelli, Ja m - 
battista Viko, Frensis Bekon, Tom as G o b b s va b.) ta rix n in g m aq- 
sadi, yo 'n alish in i, shunin gdek tarix iy jaray o n d a in so n n in g , sinf- 
larning rolini aniqlash (O gyusten Tyerri, F ran su a G izo , O gyust 
M inye) tarix falsafasining predm etiga aylangan.

Yüklə 112 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   269




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə