K arl Y aspers - «M en ilm iy bilim ga
faqat m eto d n i anglaga-
n im d a g in a ega b o ‘la m a n , u n in g vositasida m en bu b ilim n i
eg allay m an . Ilm iy b ilim larg a faqat b ilim n in g asoslanganligiga
ish o n ch hosil q ilg a n im d a g in a ega boMishim m u m kin »,
- deb yo-
z a d i1.
M a’lu m k i, tarix ch i-ta d q iq o tc h i m eto d la r yig‘indisidan ilm iy
m u a m m o n i hal etish va y ech im in i topishda foydalanadi.
Tarixiy tad q iq o tla r m e to d la rin in g to ‘rtta darajasi va yondashuv
lari m avjud:
1. Falsafiy (h a r b ir falsafiy yondashuv tarix g a n isbatan o ‘z qa-
rash larig a ega).
2. U m u m fan (tabiiy va g u m a n ita r fan lard a q o ‘llaniladi).
3. M axsu s-tarix iy (faqatgina tarix fani tad q iq o tlarid a q o ‘lla-
niladi).
4. A n iq -m u a m m o v iy (to r doirad ag i tad q iq o tlar uchun).
Tadqiqot m e to d la rin in g yuqoridagi h a r to ‘rtalasi o 'z a ro bir-bi-
ri bilan bogMangan b o ‘lib, a n iq -m u am m o v iy
va m axsus-tarixiy
uslu blar u m u m fa n va falsafiy uslublarga asoslanadi. H ozirgi vaqt
da ta rix c h ila r fan lararo yondashuv — boshqa fan la r m etod larin i
h a m tarix iy ta d q iq o tla rd a q o ‘llam oqdalar.
M a zk u r fan ni o ‘qitish davom ida tarix fani va u n in g nazariy
aso slari, pred m eti va tad q iq o t uslublari
h am d a tam oyillariga
b a g 'ish la n g an m a ’ru z a la r orqali tarix fan in in g asosiy xususiyat
lari o c h ib b eriladi, tarix iy b ilish n in g m etodologik kategoriyalari
ko‘rsatib b erilad i,
tarix iy m an ba, tarixiy d a lil, tarixiy d avr qo-
n u n iy atla r ta h lil etilad i. Tarix fan in in g
m etodlari va prinsiplari,
fan la ra ro yondashuv tam o yillarig a aloh ida e ’tib o r qaratilgan . N a
zariy b ilim la r so ‘nggida tarix iy tad q iq o tlar bosqichlari, tu sh u n -
tirish m u am m o la ri va tarix iy tavsiflash m asalalariga ham to ‘xta-
lib o 'tila d i.
—
M etodologiya b ilish n in g
falsafiy nazariyasi, sotsiologiya
va tarix sh u n o slik asosida sh ak llan ad i. Tabiiyki,
bilish nazariya-
Dostları ilə paylaş: