Metodologiyasi


Баринова Е .П ., И поллитов Г.М ., Бобкова Е.Ю. О сновы теории и



Yüklə 112 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə8/269
tarix29.11.2023
ölçüsü112 Kb.
#139121
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   269
Tarix fani metodologiyasi O`quv qo`llanma

Баринова Е .П ., И поллитов Г.М ., Бобкова Е.Ю. О сновы теории и
методологии исторической науки: У ч ебное п особи е в схем ах. — М ., 2010.
13


h am d a tark ib iy q ism larga ajratilish in in g taqqoslash tah lili ja - 
rayonida b irin c h i o ‘rin ga q o ‘ydi. O lim m avhum tasav vu rlard an 
tarkibiy q ism larga ajratilgan aniq va tu sh u n a rli tasavvurlarga 
o ‘tish n i m u k am m a l h ay o tn in g yashash sa n ’ati ko‘rin ish id a tas- 
virlaydi. S u q ro tn in g q a ra sh larid a m antiqiy ja ra y o n la r axloqiy 
m aqsadlarga b o 'y su n d irilg a n , m aqsadga esa fik rn in g tash kiliy 
faoliyatining vositasi sifatida qaralgan.
A flo tu n tu sh u n c h a la r dialektikasi va kategoriyalarning m az- 
m u n in i h a r b ir b u y u m d an (n arsad an ) qidirishga qaratdi.
A rastu ta m o y illa r ta h lili, xulosalash va isbotlash q o id alarin i, 
te rm in la r (atam alar, ib oralar)ni an iq lash tirish m asa lala rin i, ha- 
qiqatga e rish ish d a induksiya va ded u k siy aning m ohiyatini fikr- 
lashga, m u lo h aza va m u sh oh ad a qilishga yo‘naltirdi. M etodologi- 
ya u chun m u h im hiso b lan g an kategoriyalar haqidagi b ilim la r va 
ta ’lim n in g bilish sh a k lla rin in g sh ak llan tirilish i m asalalari ham
aynan A rastu g a tegishlidir. A rastu sh ak llan tirilg an m antiqiy 
tiz im n i «organon» - haqiqiy bilish n in g asosiy q u roli, vositasi si­
fatida ko‘rib chiqdi.
T arix falsafasi tushu n ch asi tarix fani m etodologiyasining 
tarkibiy qism i sifatida tu sh u n ilad i. Yangi davrda «tarix falsafa­
si» atam asi ham paydo b o 'lgan . M azk ur ibora ilk bor 1765-yil- 
d a tarix chi tarix iy voqealarni shun ch ak i tavsiflabgina q o lm asd an , 
balki tarix iy jara y o n n i falsafiy jih a td a n an glab yetishga h arakat 
qilishi lozim , deb hisoblagan fransuz m a’rifatchisi Volter (1694— 
1778) to m o n id a n qoM lanilgan1.
Biroq V olter yashagan davrgacha ham tarix falsafasi va bu 
tu sh u n c h a atro fid a b ir q ato r fik rlar bild irilg an k i, ularn i antik 
d avr tarix ch ila ri va faylasu flarin in g q arash larid a ko'rish m u m k in . 
G e ro d o t, G ekatey, P lato n , F uk id id , A ristotel, P lu tarx kabi ta- 
rix c h ila rn in g va fay lasuflarnin g asarlari va u la rn in g m az m u n id a n
ko'rish m u m k in k i, u lard a o ‘zlarigacha yashab o ‘tgan insonlar
xalqlar, m ad a n iy atlar k abilar h aqida va ayni vaqtda o ‘zlari ya-

Yüklə 112 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   269




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə