|
Microsoft Word ìàíáà ëàò ëåê. doc“Tarixi salotini Mang’itiya”11.2.25. “Tarixi salotini Mang’itiya”
“Tarixi salotini Mang’itiya” (“Mang’it sultonlarining tarixi”) asari buxorolik
mashh’ur tarixchi olim va shoir Mirzo Abduazim Somiy Bwstoniy (1838/39-1914
yildan keyin) qalamiga mansubdir.
Bwlg’usi tarixchi boshlang’ich malumotni ona yurti Bwston qishlog’ida,
Buxoroning shimolida, undan 40 km narida olgan, swngra Buxoro madrasalaridan
birida wqigan, dastlab viloyat h’ukmdorlari qwlida kotib, amir Muzaffar taxtga
wtirgandan keyin uning shaxsiy kotibi, munshiysi bwlib xizmat qilgan. Amir
Abdulah’ad h’ukmronligi (1885-1910 yy.)ning swnggida 1898
ё
ki 1899 yilda
podshoh’likka qarshi fikrlari uchun saroydan chetlatilib, umrining oxirini
nochorlikda kechirgan.
Somiy bir necha adabiy va tarixiy asar
ё
zib qoldirgan. “Mirot ul-h’a
ё
l”
(“Xa
ё
l kwzgusi”), “
İ
nsho”, “Tuh’fayi shoh’iy” (“Podshoh’ning tuh’fa”), “Tarixi
salotini Mang’itiya” shular jumlasidandir. Bularning ichida tarix ilmi uchun eng
muh’imi swnggi ikki asardir.
1900-1902 yillar orasida
ё
zilgan “Tuh’fayi shoh’iy” va 1907 yili
ё
zib
tamomlangan “Tarixi salotini Mang’itiya” bir davr, Buxoro xonligining amir
Muzaffar davridagi tarixga bag’ishlangan. Biroq ular malum darajada bir-biridan
farq qiladi. Masalan, “Tuh’fayi shoh’iy” twlaroq, lekin oliy h’ukmdorni kwklarga
kwtarib maqtash, panegrik ruh’ida bitilgan.
“Tarixi salotini Mang’itiya” esa nisbatan xolisona
ё
zilgan. Asarning ilmiy
ah’amiyati shundaki, unda Buxoro amirligining Wrta Osi
ё
ning Rossiya tarafidan
bosib olinishi arafasidagi iqtisodiy va si
ё
siy ah’voli, shuningdek, Buxoro-Rossiya
munosabatlari birmuncha keng
ё
ritilgan. Kitobning qwl
ё
zma nusxalari kwp. Uning
Wzbekistonlik olima L.M.Epifanova tomonidan qilingan ruscha tarjimasi,
swzboshi va zarur izoh’lari bilan birga, 1962 yili, Moskvada chop etilgan.
Dostları ilə paylaş: |
|
|