Microsoft Word ìàíáà ëàò ëåê. doc

12.3.20. MAKTUBOT
İ
 ALLOM
İ
Y 
“Maktuboti Allomiy” –“Maktuboti Abulfazl”, “
İ
nshoyi Abulfazl” 
(”Abulfazl (Allomiy) tarafidan bitilgan (va kwchirilgan) maktublar”)i deb h’am 
ataladi. Maktublarning asosiy qismi Boburiylar saltanati (1526-1858 yy.)ning 
atoqli podshoh’laridan Jaloliddin Akbar (1556-1605 yy.) nomidan, bir qismi 
vazir va yirik tarixchi olim Abulfazl ibn Muborak Allomiyning shaxsiy 
mazmundagi maktublaridan iborat. Twplam uch qismga bwlingan. Undan bizga 
uchdan ikki qismi, yani ikkita daftari etib kelgan, xalos. U Allomiyning 
qarindoshi Abdusamad ibn Afzal Muh’ammad tarafidan tuzilgan. 
“Maktuboti Allomiy”da 1586-1596 yillarda Buxoro va Balx xonliklari 
bilan Boburiylar davlati (Hindiston) wrtasidagi si
ё
siy munosabatlar h’aqida wta 
qimmatli malumotlarni uchratamiz. Malumki, wsha yillari Hindistonning nafaqat 
Buxoro va Balx xlndiklari, balki Eron bilan h’am munosabatlari jiddiy tus olgan 
edi. Agar Boburiylar bilan Shayboniylar davlatlari wrtasidagi si
ё
siy 
munosabatlar Badaxshon tufayli, twg’risi Badaxshonni wz h’ukmronligiga 
kiritib olish xususida bir qadar buzilgan bwlsa, Safaviylar Eroni bilan Hindiston 
wrtasidagi munosabatlar katta si
ё
siy-strategik ah’amiyatga ega bwlgan Qandaxor 
xususida bir muncha buzilib qolgan edi. 
Majmuadagi maktublarda mana shu chigal masalalarning moh’iyatini 
tushuntirib bera oladigan daliliy malumotlar kwp. Bu jih’atdan Akbarning 
Abdullaxonga ywllagan uchta maktubi va Abdullaxonning mavlono Mir 
Quraysh, Ah’mad otaliq boshchiligida Hindistonga yuborgan elchiligi, va 
Buxoro elchisi olib borgan maktub, va Akbarning Balx bilan Buxoroga xoja 
Afzal, Hakim Humom va Mir Sadrijah’on boshchiligida ywllagan elchiliklari 
xususida qimmatli malumotlar keltirilgan. 
Yana bir muh’im masalani h’am aytib wtishga twg’ri keladi. 
Maktublarning birida kelgusida tutiladigan si
ё
sat xususida ikki davlat – 
Boburiylar davlati va Buxoro xonligi h’ukmdorlarining maxsus uchrashuvini 
uyushtirish masalasi kwtariladi. 
“Maktuboti Abulfazl” majmuasining yaxshi bir qwl
ё
zma nusxasi (tartib 
raqami 290, 154 varaq) Wzbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasining 
Sharqshunoslik instituti xazinasida mavjud.