5
1.3.5.
Ё
zma manbalar
Ё
zma manbalar tarixiy manbalarning muh’im va asosiy turidir.
İ
nsonning ijtimoiy
faoliyati, aniqrog’i kishilarning wzaro munosabatining natijasi wlaroq yaratilgan
va wsha zamonlarda sodir bwlgan
ijtimoiy-si
ё
siy voqealarni wzida aks ettirgan
manba sifatida wrta asr (U1-X1X asrlar) tarixini wrganishda muh’im wrin tutadi.
Ё
zma manbalar wz navbatida ikki turga bwlinadi:
1.Oliy va mah’alliy h’ukmdorlar mah’kamasidan chiqqan rasmiy h’ujjatlar
(
ё
rliqlar,
farmonlar, inoyatnomalar, moliyaviy-h’isobot daftarlari, rasmiy
ё
zishmalar).
İ
jtimoiy-si
ё
siy, ayniqsa, iqtisodiy munosabatlarga oid masalalarni
wrganishda rasmiy h’ujjatlar, moliyaviy - h’isobot daftarlari va
ё
zishmalarning
ah’amiyati benih’oya kattadir. Rasmiy h’ujjatlar ijtimoiy-si
ё
siy h’a
ё
tni malum
yuridik shaklda bevosita va kwp h’ollallarda aynan qayd etishi bilan qimmatlidir.
Lekin ularning orasida, ayniqsa, rasmiy
ё
zishmalarda soh’talari h’am uchrab
turadi. Shuning uchun h’am ulardan foydalanilganda diqqat-etibor va zwr
eh’ti
ё
tkorlik talab qilinadi. Hujjatlar ustida ish olib borganda,
undan biron ijtimoiy-
si
ё
siy voqea
ё
ki faktni talqin etish uchun foydalanish jara
ё
nida, bittasi bilan
kifoyalanmasdan, wxshash bir necha h’ujjat, manbalarni qwshib wrganmoq zarur,
chunki bitta h’ujjatda faqat bir kelishuv
ё
ki fakt ustida gap boradi.
Shuning uchun
faqat bir h’ujjat bilan malum ijtimoiy-si
ё
siy masala ustada qatiy fikr yuritib,
umumlashtirib qatiy xulosaga kelib bwlmaydi.
2.Tarixiy, geo-kosmografik h’amda biografik asarlar.
Tarixiy, geo-kosmografik, h’amda biografik asarlar twg’risida shuni aytish
kerakki, ular h’ukmron sinfning topshirig’i bilan
ё
zilgan
va shu tufayli ularning
sah’ifalarida kwproq podshoh’lar va xonlarning, amirlar va yirik ruh’oniylarning
h’a
ё
ti va faoliyati
ё
ritilgan, moddiy boylik yaratuvchi meh’natkash xalqning tarixi
esa kwp h’ollarda chetlab wtilgan.
Xullas, bu asarlarda, yani
ё
zma manbalarda h’ukmron feodal sinfning
dun
ё
qarashi
wz ifodasini topgan, wsha sinfning maqsad va manfaatlari ifoda
etilganligi bilan ajralib turadi.
Dostları ilə paylaş: