Microsoft Word 191 Azerbaijan Independent Islam and the State azeri doc
Yüklə 0,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
Azərbaycan: Müstəqil İslam və Dövlət Böhran Qrupunun Avropa üzrə Hesabatı N°191, 25 mart 2008 səhifə 11
MÜSTƏQİL MÜSƏLMAN İCMALARI Sayının az olmasına baxmayaraq rəsmi məscidlərdən daha çox dindar cəlb etməyə müvəffəq olan və, bəzi hallarda, artıq adları çəkilən xarici təşkilatlarla əlaqəli olan, müstəqil dini qruplardan Azərbaycan höküməti narahatdır. Müstəqil müsəlman icmaların əksəriyyəti Şeyxulislam Allahşükür Paşazadə tərəfindən idarə olunan QMİ-nin dini hakimiyyətini tanımır və, bu icmaların yalnız bir neçəsi qeydiyyatdan keçməyə müvəffəq olub. Müstəqil İslamı əsasən İlqar İbrahimoğlunun başçılıq etdiyi Cümə Məscidi ilə əlaqəli şiə icmasına və Əbu Bəkr məscidinin axundu Qamət Süleymanovun rəhbərlik etdiyi sələfi icmasına bölmək olar. Bir neçə digər kiçik icma özlərinin yaratdığı ibadət evlərində və şəxsi mənzillərdə görüşürlər. Müstəqil sufi və ya nurçu qruplar da, həmçinin fəaliyyət göstəririr və hökümət tərəfindən sıxışdırmarların qurbanı olduqlarını iddia edirlər. A. S ƏLƏFİ Q RUPLAR Tez-tez təhqiramiz şəkildə “vəhhabi” adlandırılan sələfilərin sayı xüsüsilə Bakıda və ölkənin şimalında davamlı şəkildə artmışdır. Ümumi götürsək, şimaldakı sələfilər İslama münasibətdə daha radikal yanaşmaya meyllidirlər. 1. Bakı Qamət Suleymanov Mədinədə təhsil almış mötəbər bir imamdır və 1998-ci ildən Əbu Bəkr məscidinə rəhbərlik edir. Məscidinin İİDC-nın dəstəyi ilə inşa edilməsinə baxmayaraq, Qamət Süleymanov həmin hərəkatla artıq əlaqələrin olmadığını deyir. Məscidin 2002-ci ildə qeydiyyatdan keçməsinə baxmayaraq, Süleymanov QMİ tərəfindən təsdiqlənməmiş, lakin ona dözümlə yanaşılır və o məscid camaatı tərəfindən seçilmiş faktiki imam kimi fəaliyyət göstərir. 103 O,
siyasətdən uzaq olduğunu iddia edir və xütbələrində tərəfdarlarını höküməti tənqid etməməyə çağırır. Hər cümə günü böyük sayda saqqallı gənc artıq ziyarətçilər üçün balacalaşan məscidin içində və çölündə ibadət edirlər. 104
Həftə ərzində isə bir çox
103 Böhran Qrupunun müsahibəsi, Qamət Süleymanov, Bakı, yanvar 2008. Məscid icması imamı seçə bilər, lakin QMİ-nin o şəxsi təsdiq etmək hüququ vardır. 104 Süleymanov deyir ki, mühüm dini mərasimlərdə 12,000 insanı yerləşdirə bilən məsciddə, həftə ərzində 7,000 inanclı ibadət edir, “Əbu Bəkr dini icmasının rəhbəri Qamət Süleymanov: mən Vəhhabi deyiləm”, Today.az, 30 avqust 2006. insan gündəlik namazlarını burada qılır. Məscidin zirzəmisi tünd geyimli və nigablı qadınlar üçün ayrılıb. Süleymanovun ardıcıllarından bəziləri İçəri Şəhərdə yerləşən və daha da kiçik olan Ləzgi məscidində ibadət edirlər ki, burada da hər cümə yüzlərlə adam, onların arasında azərbaycanlı, çeçen, türk və ərəb, küçədə, xalçaların üzərində namaz qılırlar. Hər iki məsciddə təsiredici dindarlıq hiss edilir. Əbu Bəkr icmasının gənc üzvü belə deyir: “Bu cür pak inanclılarla bərabər olmaq dini daim öndə saxlamağa kömək edir”
105 Cavan kişi və qadınların bir çoxu Bakının rusdilli ziyalı təbəqəsini təmsil edir: sələfi ədəbiyyatının xeyli hissəsi yalnız rus dilində mövcuddur. Əbu Bəkr məscidinə nə səbəbdən gəlməsi sualına İlahə belə cavab verir: Allah bizi İslam yoluna istiqamətləndirir. Bir neçə il əvvəl mən daxili boşluq hiss etdim. Əbu Bəkr məscidi haqqında çox eşitmişdim və bir gün ora getdim. Mətbuatda hamının yazdığına əks olaraq burada terrorçular deyil, ağıllı və yaxşı təhsil almış insanları görməyimə təəcübləndim. Sonra bu məscidə daha müntəzəm getməyə başladım və daha çox ədəbiyyat oxudum. Bu məsciddə mənə İslamın dolğun əsaslarını oyrətdilər. 106
Əbu Bəkr məscidinə gələnlərin ictimai ünsiyyət imkanları və bura gələn dindarların gənc olması buranı çox cəlbedici edir və, bir çoxlarının etiraf etdiyi kimi, sələfiliyə qoşulmaq qərarını verərkən bu amil həlledici rol oynamışdır. “Yaşlı imamlardan ölüm qoxusu gəlir. Onlar yalnız yas mərasimlərinə yarayır və onların məscidlərinə yalnız yaşlılar gedir. Mən onlara müraciət etdikdə, heç bir suallımı cavanladıra bilmədilər”, deyə İlahə əlavə edir. Siyası baxışlardan daha çox şəxsi motivasiya bir çoxlarını sələfiliyə cəlb edir. Süleymanovun digər gənc tərəfdarı Dilbər buna belə yanaşır: “Bilirsiniz, mənim ailəm, azyaşlı oğlum, işim var və digər şeylər, xüsusilə də siyasət haqqında, düşünməyə vaxtım yoxdur”.
107 İlahə əlavə edir ki: “Sünnədə yazılıb ki, əgər hökümət inanclılara hörmət edirsə, bizim hakimiyyətə qarşı çıxmaq haqqımız yoxdur”. Qamət Süleymanov dəfərərlə bunu öz tərəfdarlarına söyləyir.
105 Böhran Qrupunun müsahibəsi, Əbu Bəkr icmasının üzvü, Bakı, sentyabr 2007. 106
Böhran Qrupunun müsahibəsi, İlahə (əsl adı deyil), Əbu Bəkr icmasının üzvü, Bakı, sentyabr 2007. 107 Böhran Qrupunun müsahibəsi, Dilbər (əsl adı deyil), Abu Bəkr icmasının üzvü, Bakı, sentyabr 2007. Yüklə 0,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|