Microsoft Word 2007 3102 034. doc



Yüklə 46,06 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix06.05.2018
ölçüsü46,06 Kb.
#41903


Türkiye Parazitoloji Dergisi, 31 (2): 139-141, 2007   

 

 

 

 

          Türkiye Parazitol Derg. 

© Türkiye Parazitoloji Derneği  

 

 

 

 

  

         © Turkish Society for Parasitology 

Elazığ’daki Üç İlköğretim Okulu Öğrencilerinde  

Ektoparazit ve Bağırsak Paraziti  

Yaygınlığının Araştırılması 

Mustafa YILMAZ, Ebru KORKMAZ, Selahattin KARAKOÇ, Şahin YAZTÜRK,  

Ahmet KİZİRGİL, Yusuf YAKUPOĞULLARI 

Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Elazığ

 

 



ÖZET: Bu çalışmada, Elazığ’daki üç farklı ilköğretim okulu öğrencilerinde ektoparazit ve bağırsak parazitlerin sıklığının araştırılması 

amaçlanmıştır. Sosyo-ekonomik düzeyi farklı okullarda öğrenim gören toplam 448 öğrenci ektoparazit yerleşimi açısından muayene 

edildikten sonra dışkı ve selofanlı lam örnekleri alınmıştır. İncelenen örneklerin 119 (%26)’unda bağırsak paraziti saptanmıştır. En sık 

saptanan parazitlerin Enterobius vermicularis (%8), Entamoeba coli (%8), Ascaris ve Trichuris türleri (%3) olduğu gözlenmiştir. Mua-

yene edilen öğrencilerde uyuz görülmezken, 23 öğrencide (%5) pediculosis tespit edilmiştir. 

Anahtar Sözcükler: Bağırsak parazitleri, ektoparazit, ilköğretim okulu öğrencileri 

Investigation of Intestinal Parasites and Ectoparasites in Three Primary School Students in Elaziğ  

SUMMARY: The aim of this study was to investigate the prevalence of intestinal parasites and ectoparasites among the students of 

three primary schools of different socioeconomic levels in Elaziğ. At first, a total of 448 students who attend different schools were ex-

amined for ectoparasites and then stool and cellophane tapes were collected. Intestinal parasites were found in 119 (26%) of the speci-

mens. The most common parasite was Enterobius vermicularis (8%), followed by Entamoeba coli (8%), Ascaris species and Trichuris 

species (3%). No scabies were detected in the students, and 23 (5%) of the students had lice. 

Key Words: Intestinal parasites, ectoparasites, primary school students 

 

GİRİŞ

Bağırsak parazitlerine bağlı enfeksiyonlar, az gelişmiş ve ge-

lişmekte olan ülkelerde alt yapı yetersizliği, sanitasyon kural-

larına yeterince uyulmaması ve çevre şartlarının paraziter 

hastalıklar açısından uygun olması gibi nedenlerle önemli 

sağlık sorunları arasındaki yerini korumaktadır. Bağırsak pa-

raziti enfeksiyonları çoğunlukla asemptomatik seyirli olup 

nadiren komplikasyonlarla seyreden hastalıklardır(9).  İlkokul 

çağı çocuklarında gözlenen paraziter hastalıklar genellikle 

büyüme ve gelişme sorunlarına yol açmaktadır.  İnsandan in-

sana direkt temasla bulaşabilen parazitler toplu yaşam alanla-

rında daha sık görülmekte, önemli bir halk sağlığı sorunu ola-

rak bedensel ve zihinsel gelişme bozuklukları ve çevreye u-

yum sorunlarına yol açmaktadır (4). Ektoparazitlere hijyen 

koşullarının yetersiz olduğu okul ve kışla gibi toplu yaşam 

alanlarında daha sık rastlanmaktadır. Kişiden kişiye direkt 

temas veya ortak kullanılan tarak, giysi, yatak gibi eşyalar 

vasıtasıyla bulaşmakta ve kapalı toplum içerisinde hızla yayı-

labilmektedir (8). 

Sosyoekonomik düzeyin ve eğitim düzeyinin düşüklüğü, para-

zitin yaşam siklusuna uygun ılıman iklim, sosyal ve coğrafik 

özellikler, ekonomik koşullar, altyapı yetersizliği, bireysel ve 

toplumsal eğitimin yetersiz olması gibi sebeplerden dolayı 

ülkemizde parazit enfeksiyonları sık görülmekte ve önemli bir 

toplum sağlığı sorunu olarak güncelliğini korumaktadır (3, 

13). 

Bu çalışmada sosyoekonomik düzeyleri farklı bölgelerde olan 



üç farklı ilköğretim okulu öğrencilerinde ektoparazit ve bağır-

sak parazitlerinin sıklığının araştırılması amaçlanmıştır 



GEREÇ VE YÖNTEM 

Bu çalışmada, sosyoekonomik düzeyleri farklı olan Elazığ 

merkezde bulunan Mezre İlköğretim Okulu, Vali Tevfik Gür 

Geliş tarihi/Submission date: 16 Mart/16 March 2007 

Düzeltme tarihi/Revision date: 06 Nisan/06 April 2007 

Kabul tarihi/Accepted date: 06 Nisan/06 April 2007 

Yazışma /Correspoding Author: Mustafa Yılmaz 

Tel: (+90) (424) 233 35 55- 2385    Fax: (+90) (424) 238 80 96 

E-mail: yilmazm64@hotmail.com 

 



Yılmaz M. ve ark.

 

 



140 

İlköğretim Okulu ve Çatalçeşme  İlköğretim Okulu’nun ilk üç 

sınıfında öğrenim gören 448 öğrencide bağırsak parazitleri ile 

pediculosis ve scabies gibi bazı ektoparazitlerin yaygınlığı araştı-

rılmıştır. Çalışmaya başlamadan önce okul yetkilileri ile görüşül-

müş, okul öğrencileri ile görüşülerek çalışmanın amacı hakkında 

bilgi verilmiş ve örneklerin nasıl alınacağı anlatılmıştır. 

Çalışmaya alınan  öğrencilerin fizik muayeneleri yapıldıktan 

sonra Pediküloz şüphesi olan öğrencilerden saç örnekleri alı-

narak mikroskopta incelenmiş, erişkin ve sirkeler tanımlan-

mıştır. Bağırsak paraziti incelemesi için dışkı ve selofanlı lam 

örnekleri alınarak aynı gün içerisinde Fırat Üniversitesi Tıp 

Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji 

Laboratuvarı’na getirilmiş ve incelenmiştir. Tüm örnekler 

direkt mikroskobik tetkik için serum fizyolojik ve lugol ile 

10X ve 40X büyütme ile selofanlı lam örnekleri ise 10X bü-

yütme ile direkt olarak incelenmiştir. 

BULGULAR 

Çalışmaya alınan 448 öğrenciye ait dışkı ve selofanlı lam ör-

neklerinin 119’unda (%26) çeşitli bağırsak parazitleri saptan-

mıştır. 6 öğrencide birden fazla bağırsak paraziti saptanmıştır. 

Öğrenciler arasında scabies görülmemiştir. Toplam 23 öğren-

cide (%5) pediküloz gözlenmiştir. Çalışmaya alınan okullar ve 

saptanan parazitler tablo 1’de, okullara göre saptanan 

parazitozlu öğrenci sayı ve yüzdeleri tablo 2’de gösterilmiştir. 



TARTIŞMA 

Bağırsak parazitlerinin görülme sıklığı, sosyoekonomik düzey, 

yaşama ve beslenme alışkanlıkları, altyapı eksiklikleri gibi 

çevresel  şartlarla yakından ilişkilidir. Tüm yaş gruplarında 

görülmekle beraber özellikle çocukluk çağında daha sık rast-

lanan bağırsak parazitleri beslenme düzensizlikleri, 

malabsorbsiyon, malnutrisyon, zihinsel ve sosyal uyum bo-

zuklukları gibi kişisel verimliliği azaltan sonuçlar doğurmak-

tadır (4, 15). 

Dünyada ve Türkiye’de yapılan çalışmalarda alınan sonuçlara 

göre, bağırsak parazitlerinin sıklığı ve dağılımı farklılıklar 

göstermektedir. Bu sonucun başta gelen sebepleri, toplumların 

sosyoekonomik düzeyleri, hijyen koşulları, eğitim düzeyindeki 

farklılıklar ve altyapı sorunlarıdır. Ayrıca, parazit çalışmaları 

genellikle küçük alanlarda yapıldıkları için gerçek sıklığı yan-

sıtamamaktadır (15, 16 ).  

Ülkemizin çeşitli bölgelerinde kalabalık yaşanan yerlerde 

yapılmış çeşitli çalışmaların sonuçlarına göre bağırsak parazit-

lerinin sıklığı %8- 77 arasında değişmektedir (7, 17). Kuk ve 

arkadaşları (7) tarafından Elazığ’da 5 kreşte yapılmış olan bir 

çalışmada 1-7 yaş arası 95 çocuktan alınan dışkı örneklerinde 

parazit saptanma oranı %8,4 olarak bulunmuştur.  İzmir’de 

Türk ve arkadaşları (14), Ocak 2002- Haziran 2003 tarihleri 

arasında incelenen 4322 örneğin 469’unda (%10.85) parazit 

saptadıklarını bildirmişlerdir. Aydın’da Kapdağlı ve arkadaş-

ları (5) %4,4, Silivri’de Polat ve arkadaşları (10) %7,5 parazit 

sıklığı bildirmişlerdir. Ocak 1998- Haziran 2001 tarihleri ara-

sında  Şanlıurfa’da 14597 kişide yapılan bir dışkı ve selofan 

band incelemesinde örneklerin %34,86’sında, 2003 yılında 

yapılan farklı üç ilköğretim okulundaki 948 öğrencide ise %62 

oranında parazit saptanmıştır (12, 18). Diyarbakır’da 7- 12 yaş 

Tablo 1. İlköğretim okullarında saptanan parazitlerin dağılımı 

Çatalçeşme İÖO

(n:165) 

Vali Tevfik Gür 

İÖO (n:150) 

Mezre İÖO 

(n:133) 

Toplam 

(n:448) 

Saptanan Parazit 

Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

E. vermicularis 

14 8,5 10 6,6 12  9  36  8 



E. coli 

14 8,5 10 6,6 12  9  36  8 



A. lumbricoides 

7 4 5 3,3 2 1,5 

14  3 

T. trichura 

3 1,8 4 2,6 7 5,2 14  3 



H. nana 

9 5,5 0  0  4  3  13  2,9 



T. saginata 

3 1,8 1 0,6 1 0,7 5  1 



E. histolytica 

1 0,6 0 0 0 0 1  0,2 



P. capitis 

10 6  7 4,6 6 4,5 23  5 



Scabies 

0 0 0 0 0 0 0  0 



Tablo 2. Okullara göre parazit saptanan öğrencilerin dağılımı 

Parazit Saptanan 

Parazit Saptanmayan 

Toplam 

Okul 

Sayı %  Sayı % Sayı % 

Çatalçeşme İÖO 

61 37,0 104 63,0 165 36,8 



Vali Tevfik Gür İÖO 

37 24,7 113 75,3 150 33,5 



Mezre İÖO 

44 33,1  89  66,9 133 29,7 



Toplam 

142 31,7  306  68,3  448  100 




Elazığ’da ektoparazitler ve bağırsak parazitleri 

 

141



grubu çocuklarda yapılan bir çalışmada %47,5, Van’da yapılan 

bir çalışmada %77,47 oranında parazit saptanmıştır (11, 17). 

Çeşitli illerde yapılmış ektoparazit çalışmalarında ise; İzmir 

Narlıdere’de yapılan bir çalışmada 474 öğrencinin 130’unda 

(%27,4) (1), Elazığ merkezde %11, köylerde %17 (2), Ay-

dın’da sosyoekonomik açıdan farklı 3 ilköğretim öğrencileri 

arasında % 10,7 (6) oranında pediküloz saptanmıştır. 

Bizim çalışmamızda toplam 448 öğrencinin dışkı ve selofanlı 

lam örnekleri incelenmiş ve % 26’sında en az bir bağırsak 

paraziti saptanmıştır. Ayrıca öğrencilerin %5’inde pediküloz 

tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular, ülkemizin diğer bölgele-

rinde yapılmış çalışmaların sonuçları ile benzerlik göstermek-

tedir. 

Parazit hastalıklarının çoğu, özellikle sosyoekonomik düzeyi 



düşük ve sanitasyon hizmetlerinin yeterince gelişmediği böl-

gelerde daha sık izlenmektedir. Çalışmamızda da bazı etkenle-

rin düşük sosyoekonomik düzeydeki okul öğrencilerinde biraz 

daha sık izlendiği görülmüştür. Ancak sosyoekonomik düzeyi 

en düşük olan okulda (Çatalçeşme İlköğretim Okulu’nda) okul 

idaresinin özverili çalışmalarıyla en düşük seviyelerde 

ektoparazit saptanmış olması dikkat çekici bulunmuştur. Bu 

durum gerekli ve yeterli önlemler alındığında paraziter hasta-

lık görülme sıklığının azaltılabileceğine işaret etmektedir.  

Toplumun gelişmişlik düzeyi ile ters orantılı olan parazit has-

talıklarının sıklığının azaltılması için, altyapı sorunlarının 

giderilmesi ve sosyoekonomik koşulların iyileştirilmesi yanın-

da, toplumu oluşturan tüm bireylerin hijyen ve sanitasyon 

kuralları hakkında bilgilendirilmesi ve birçok parazitin hızlı 

yayılımı için ideal yerler olan toplu yaşam alanlarında, özellik-

le okullarda, düzenli aralıklarla taramalar yapılması ve sapta-

nan parazitlerin tedavi edilmesi gerektiğini düşünmekteyiz.  

KAYNAKLAR 

1. 


Akısü Ç, Sarı B, Aksoy Ü, Özkoç S, Öztürk S, 2003. Narlıde-

re’deki Bir İlköğretim Okulu’nda Pediculus capitis Yaygınlığı-

nın Araştırılması ve Önceki Sonuçlarla Karşılaştırılması. Türkiye 

Parazitol Derg, 27(1): 45- 48. 

2. 


Aksın N, İlhan F, Aksın NE, 2000.Elazığ Merkez ve Köylerin-

deki  İlköğretim Okullarında Bit Enfestasyonunun Yaygınlığı. 



Türkiye Parazitol Derg, 26(2): 195-198, 2002. 

3. 


Aydemir M, 1996. İstanbul’da Bir Laboratuardaki On Yıllık 

Bağırsak Parazitleri İnceleme Sonuçları. Türkiye Parazitol Derg, 

20(1): 91- 96. 

4. 


Çulha G, Duran GG, Duran N, Canpolat A, 2005. Mustafa 

Kemal Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinde Bağır-

sak Parazitlerinin Dağılımı. Türkiye Parazitol Derg, 29(4): 258- 

260. 


5. 

Kapdağlı A, Ertabaklar H,Yaman S, Ertuğ  S, 2003.Adnan 

Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Laboratuarına 

2002 Yılında Başvuran Olgulardaki Bağırsak Parazitlerinin De-

ğerlendirilmesi. Türkiye Parazitol Derg, 27(4): 31- 34. 

6. 

Karataş E, Sarı C, Ertabaklar H, Okyay P, Ertuğ  S, 2004. 

Aydın  İlinde Üç İlköğretim Okulu’nda Pediculus humanus 



capitis Prevalansı. Türkiye Parazitol Derg, 28(1): 38- 41. 

7. 


Kuk S, Kılıç M, Kaplan M, Taşkın E, 2003. Kreşe Giden 

Okulöncesi Yaş Grubu Çocuklarda Bağırsak Parazitlerinin Gö-

rülme Sıklığı. XIII Ulusal Parazitoloji Kongresi, Kongre Kitabı, 

s:218.  08-12 Eylül, Konya.  

8. 

Orhan V, Akısu Ç, Aksoy Ü, 2000. İzmir Narlıderede Sosyoe-

konomik Farklılığı Olan Çevre Okullarında  Pediculus capitis 

Yaygınlığı. Türkiye Parazitol Derg, 24(3): 264- 267. 

9. 


Özbilge H,Cebeci B,Aslan G, 2000. Gıda  İşinde Çalışanlarda 

Bağırsak Parazitlerinin Araştırılması.  Türkiye Parazitol Derg, 

24(3): 274- 276. 

10.  Polat E, Özdemir H, İsenkul R, Sağlam GM, Güney G, Şen-



gül H, Aksın NE, Bilgehan H, Atlaş K, Çalışır B, Akıncı TD

2000. Silivri İlçesi ve Köylerindeki İlköğretim Okullarındaki 

Çocuklarda Bağırsak Parazitlerinin Yayılışının Belirlenmesi. 

Türkiye Parazitol Derg, 24(4): 384- 387. 

11.  Suay A, Mete Ö, Elçi S, 1995. 0-7 ve7-12 yaş Grubu Çocuklar-

da Bağırsak Parazitlerinin Araştırılması. Türkiye Parazitol Derg, 

19(3): 381- 394. 

12.  Taşçı S, Zeyrek ÇD, Özbilge H, Yıldız Zeyrek F, 2002. Har-

ran Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji Laboratuarına Baş-

vuran Hastalarda Bağırsak Parazitlerinin Dağılımı.  Türkiye 

Parazitol Derg, 26(3): 278- 281. 

13.  Taşçı  S, 1994. Manisa Halk Sağlığı Laboratuarlarında 1989-

1993 Yılları Arasında Saptanan Bağırsak Parazitlerinin Epide-

miyolojik Olarak Değerlendirilmesi.  Türkiye Parazitol Derg, 

18(4): 452- 455. 

14.  Türk M, Şener AG, Orhon M, Candüz K, Yurtsever S, Tür-



ker M, 2004. Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Klinik 

Mikrobiyoloji Laboratuvarında Ocak 2002-Haziran 2003 Yılları 

Arasında Saptanan Bağırsak Parazitlerinin Dağılımı.  Türkiye 

Parazitol Derg, 28(2): 100-102. 

15.  Yazar S, Yaman O, Gözkenç N, Şahin İ, 2005.Erciyes Üniver-

sitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Anabilim Dalı’na Başvuran Has-

talarda Bağırsak Parazitlerinin Dağılımı.Türkiye Parazitol Derg, 

29(4): 261- 263. 

16.  Yazar S, Akman MA, Hamamcı B, Birhan M, Şahin İ, 2001. 

Kayseri’de İlköğretim Okulu Öğrencilerinde Bağırsak Parazitle-

rinin Araştırılması. Türkiye Parazitol Derg, 25(4): 362- 366. 

17.  Yılmaz H, Göz Y, Bozkurt H, 1999. Erciş Ziya Gökalp İlköğ-

retim Okulunda Fasyoliyaz ve Bağırsak Parazitozlarının Dağılı-

mı. Türkiye Parazitol Derg, 23(1): 28- 31. 

18.  Zeyrek FY, Zeyrek CD, Özbilge H, Mızraklı AU, 2003. 

Şanlıurfada İlköğretim Çocuklarında Bağırsak Parazitlerinin Da-

ğılımını Etkileyen Faktörler ve Büyümeye Etkisi. Türkiye 



Parazitol Derg, 27(3): 203- 206. 

Yüklə 46,06 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə