Microsoft Word asosij vositalar hisobi

3.2 NOMODDIY AKTIVLARNI HISOBGA OLISH 

Nomoddiy aktivlar

 korxonaning uzoq muddatli harajatlari bo`lib, u uzoq muddat davomida 

yuqori  daromad  olish  uchun  sharoit  yaratadi.  Nomoddiy  aktivlar  tarkibiga  yer,  suv  va  boshqa 

tabiat resurslaridan foydalanish huquqi, patentlar, nou-xau, firma baxosi, korxonani tashkil qilish 

davrida vujudga keladigan tashkiliy harajatlar, mualliflik huquqlari, sanoat namunalariga huquq 

elektron hisoblash mashinalari uchun dastur mahsulotlari va boshqalar kiradi. 

Yer  uchastkalaridan  foydalanish  huquqi  korxona  ustav  kapitaliga  ishtirokchilar  to`lovi 

qiymatining  bir  qismini  tashkil  qilishi  mumkin.  Bu  huquq  qiymati  korxonada  ishtirokchilar 

kelishuvi bo`yicha aniqlanadigan yer baxosiga bog`liq. 

Firma

  baxosi  turli  yo`nalishdagi  korxonalarni  sotib  olishda  vujudga  keladi  va  korxona 

rentabelligi,  uning  mahsulot  ishlab  chiqarish  bozoridagi  nufuzi,  raqobatbardoshlilik  darajasi  va 

boshqa  ko`plab  omillar  tag`sirida  tarkib  topadi.  Korxona  sotib  olinish  qiymatining  hamma 

---

 

24 

aktivlar  ko`shilgan  xoldagi  joriy  qiymatidan  oshib  ketishi 

«firma  baxosini»

  tashkil  etadi  va  u 

korxona balansida nomoddiy aktivlar sifatida hisobga olinadi. 

Nou-xau  -

  ishlab  chiqarish  xo`jalik  faoliyati  jarayonida  foyda  keltiruvchi  yangi 

texnologiyadir. Uni korxona taosischilari kelishuvida aniqdangan qiymat bo`yicha korxona ustav 

kapitaliga ulush uchyotida kiritish ham mumkin. 

Korxonaning  har  bir  ishtirokchisita  taalluqli  tashkiliy  harajatlar  korxonani  tashkil  qilish 

davomida vujudga keladi va korxona faoliyatining boshlang`ich davridagi tashkiliy harajatlar va 

nobudgarchiliklardan  tashqari,  maslaxatchilar  xizmatlari,  reklama  tadbirlari,  hujjatlarni 

tayyorlash, ro`yxat qilish va boshqa to`lovlardan iborat bo`ladi.