Microsoft Word bank ishi-son interaktiv vasait doc
Yüklə 0,86 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tikintinin aparılma formaları
40
müxtəlifliyinə, sahə və ərazi xüsusiyyətlərinə, tikilən obyektlərin fərqli olmasına və maliyyələşmə mənbələrinə görə fərqləndirilir. Kapital qoyuluşlarının maliyyələşmə mənbələri iki əsas xüsusiyyətinə görə fərqləndirilir: 1. Vəsaitin qaytarılmaması (maliyyələşmə) şərti ilə verilməsi. 2. Vəsaitin qaytarılması şərti ilə (kreditləşmə) verilməsi. Vəsaitlərin qaytarılmamaq şərti ilə istifadəsi dedikdə kapital qoyuluşunun büdcə vəsaiti, investorların öz vəsaiti , cəlb olunmuş vəsaitlər və büdcədən kənar fondların vəsaitləri hesabına aparılması başa düşülür.
Vəsaitin qaytarılmaq şərti ilə
verilməsi və ya kreditləmə dedikdə - borca verilmiş vəsaitin müəyyən tarixdə və məbləğdə qaytarılmasını əvvəlcədən müəyyənlədirilməsi
başa düşülür. Bazar iqtisadiyyatı şəraitində kapital qoyuluşunun uzun müddətli kreditləşmə qaydasında yerinə yetiri lm əsi daha məqsədəuyğun hesab edilir. Kreditləşmə prinsipləri , borc alanın
məsuliyyətini artırır. Borc alan hər an
borcun, borca görə
faizlərin müəyyən olunmuş vaxtlarda qaytarılması ilə yanaşı ,
vəsaitdən mənfəət əldə etmək haqqında fikirləşir.
Dövlət kapital qoyuluşunun maliyyələşmə mənbələri içərisində büdcədən maliyyələşmə aparıcı rol oynayır. Bu əsasən qeyri-istehsal xarekterli obyektlərin
maliyyələşdirilməsində daha qabarıq nəzərə çarpır.
Kapital qoyuluşunun sahə
quruluşu dedikə vəsaitin makro və mikro iqtisadi sahələr arasında bölgüsü və
onun ümumi yekunda xüsusi çəkisi - payı
nəzərdə tutulur. Bu halda elə
etmək
lazımdır ki,
kapital qoyuluşunun əsas
hissəsi aparıcı sahələrin inkişafında istifadə olunsun ki ,
əsasən də
digər sahələrin inkişafını təmin etmək
mümkün olsun.
Kapital
qoyuluşunun ə razi quru lu şu
dedikdə vəsaitin iqtisadi rayonlar üzrə bölgüsü
və bunun ümumi yekunda xüsusi çəkisi - payı başa düşülür. Kapital
qoyuluşunun texnoloji quruluşu dedikdə vəsaitin tərkibində tikinti quraşdırma işlərinin, avadanlığın və s. xərclərin xüsusi çəkisi - payı başa düşülür ki ,
bu da vəsaitin yeni tikintiyə və mövcud obyektlərdə yenidənqurma və genişləndirmə işinə xərclənmə nisbətini müəyyən edir.
Kapital
qoyuluşunun təkrar istehsal quruluşu dedikdə - ayrılmış vəsaitin yeni tikintiyə
və mövcud obyektlərdə yenidən qurma və
g enişləndirmə məqsədlərinə yönəldilməgsi başa düşülür.
Yeni obyektlərin tikintisi , mövcud obyektlərin yenidən qurma
, genişləndirmə və
modernləşdirilməsi ilə əl aqədar işlər təsdiq olunmuş layihə
- smeta
sənədləri əsasında həyata keçirilir. Layihə smeta sənədlərinin tərtibi və maliyyələşdirilməsi kapital 41
qoyuluşunun maliyyələşdirilməsinin tərkib hissəsidir. Kapital qoyuluşunun proqnozları və
planına təsdiq edilmiş layihə -
daxil edib
bilər. Layihələr bir tipli və
fərdi ola bilər və
müvafiq qaydada təsdiq edilməlidir. Layihə smeta sənədləri üzrə
səmərəli layihə-variantlarının müqayisəsindən sonra daha
ucuz variant seçim yolu ilə müəyyən edilir. Nəticədə daha ucuz başa gələn variant seçilərək tikintisinə başlanır.
Banklar tərəfindən kapital qoyuluşunun maliyyələşdirilməsi müxtəlif forma və ardıcılıqla aparılır. Bu
zaman mülkiyyət forması , maliyyələşmə mənbələri nəzərə alınmaqla həyata keçirilir.
Yerinə yetirilən işlərin böyük əksəriyyəti podrat üsulu ilə -yəni ixtisaslaşdırılmış tikiniti quraşdırma təşkilatarı vasitəsi ilə aparılır. Sifarişçi təşkilat podratcı təşkilatla "podrat müqaviləsi" bağlayır. Müqaviləyə əsasən sifarişçi təşkilat layihə smeta sənədinin bir nüsxəsini podratcıya təqdim edərək, obyektin tikiləcəyi sahələrin icazəsini təmin etməlidir. Nisbətən sadə və kiçik obyektlərin tikintisi təsərrüfat üsulunda yerinə yetirilə bilər. Bu halda daim fəaliyyətdə olan podratcı təşkilat dəvət edilmədən, işləri sifarişçi təkilat öz gücü ilə yerinə yetirir. Bazar iqtisadiyyatı şəraitndə kapital qoyuluşunun maliyyələşdirilməsində uzun müddətli kreditin rolu artmagdadır. Kommersiya bankları uzun müddətli krediti öz vəsaitləri və cəlb etdikləri vəsait hesabına verirlər. Uzun müddətli kreditləşmənin rəsmiləşdirilməsi kommersiya bankı tərəfindən müvafiq sənədləri aldıqdan sonra mümkün olur. Bu sənədlər əsasında bank ilə müştəri arasında kredit müqaviləsi bağlanılır. Müasir şəraitdə kapital qoyuluşunun iqtisadi səmərəliliyi müstəsna əhəmiyyət kimi qeyd olunmalıdır. Kapital qoyuluşunun səmərəliliyi əldə edilmiş gəlirin istifadə olunan kapital qoyuluşuna nisbəti kimi müəyyən edilir.
Tikintinin aparılma formaları
G S üm
Kq Yüklə 0,86 Mb. Dostları ilə paylaş:
|