Bilimsel Eksen-Sicientific Axis-Научный Меридиан/Yıl-Year-Год 2017/Sayı-Number-Число 20
67
Resim 12: Francis Bacon-Head II (1949) ve Ridley Scott – Alien (1979)
Bunların dışında kanayan, çiftleşen ve dikizlenen bedenleriyle çoğu yönetmeni
etkilemiştir. Ridley Scott’un yaratığın silüeti ile Alien (Yaratık), çarmıha gerilme
sahnesiyle Jonathan Demme’nin Silence of Lambs (Kuzuların Sessizliği), hastane
ve savaş sahneleriyle Adrian Lyne’nin Jacob’s Ladder (Dehşetin Nefesi), rüya
imgeleri, köpek, zincire asılı insan figürü ile Tarsem Singh’in The Cell (Hücre),
Bacon’u anlatan John MuyBury’in Love is the Devil, engizisyon, asılma sahnele-
riyle Daren Arnofsky’nin The Fountain (Kaynak) ve izole edilen ve gizli çığlık
atan karakterleriyle Kim Ki-Duk’un Seom (Ada) filmlerini etkilemiştir. Christop-
her Nolan röportajında Joker karakteri için Bacon’un resimlerinden yararlandığını
belirtirken, bir diğer Batman serisinde Tim Burton Bacon’un tablosuna gönderme-
de bulunur.
Bilimsel Eksen-Sicientific Axis-Научный Меридиан/Yıl-Year-Год 2017/Sayı-Number-Число 20
68
Resim 13: Jonathan Demme’nin Silence of Lambs (1991) ve
TİM BURTON – BATMAN (1989)
Francis Bacon’un kendine has figürleri Don Levy’nin Herostratus (1967) ve
Jerzy Skolimowski’nin the Shout (1978) adlı filmlerde de kullanılmıştır. Ayrıca
figür yerleştirmeleri ve mekan renkleri seçimi bakımından Donald Cammell’in
Performance (1970) filmi de Bacon’un resimlerine çağrışım yapar.
Resim 14: Don Levy - Herostratus (1967)
Bilimsel Eksen-Sicientific Axis-Научный Меридиан/Yıl-Year-Год 2017/Sayı-Number-Число 20
69
Resim 15: Jerzy Skolimowski – the Shout (1978)
Resim 16: Donald Cammell- Performance (1970)
John Carpenter’in The Thing (Şey) filmi başta olmak üzere gore ve slasher tü-
rünün sayısız örneğinde şiddet ve korku öğeleri olarak Bacon’un korkutucu figürle-
rinin etkisinden bahsedebiliriz. Özellikle 80’lerde B-tipinin önemli türlerinden
teen-slasher tarzı korku filmleri ile bu filmlere saygı duruşunda bulunan Robert
Rodriguez ve Quantin Tarantino Grind House
1
projesiyle etrafa saçılan kan ve ko-
pan uzuvlar Bacon’un resimlerini andırır.
Günümüzde sinema dışında fotoğraf ve video sanatlarıyla uğraşan birçok isim
Bacon’un titreyen imgelerini yeniden yorumlar.
1
Grind House Projesi (2007): Özellikle 80’li yıllarda etkin olan vhs-beta kasetlerin kiralan-
dığı dönemlerde B-tipi, düşük bütçeli, kanlı ve şiddetin yoğun olduğu 2.ci/ 3. sınıf film türlerinin
yeniden çekilmesi. Kendisi yıllarca video kaset kiralama dükkanında çalışan Tarantino, yıllarca bu tür
filmleri izlemiş ve tuttuğu notlarla bu türe örnek olarak Deadproof (Ölüm Geçirmez) adlı bir film
çekmiştir. Quentin Tarantino, Ölüm Geçirmez (Death Proof), Robert Rodriguez, Dehşet Gezegeni
(Planet Terror) filmlerini eşzamanlı olarak çektikleri filmlerle İki yönetmen de groteski, şiddeti, kanı
sonuna kadar kullanır.
Bilimsel Eksen-Sicientific Axis-Научный Меридиан/Yıl-Year-Год 2017/Sayı-Number-Число 20
70
Resim 17: Francis Giacobetti - Turquoise Triptych (1992)
Resim 18: Donato Sansone – Portrait video work
SONUÇ
Sanatçı yaşamı boyunca sansasyonel şeylere sırt çevirmeye çalışmış, belirgin
olarak savaşın, nazizmin, bütün şiddetini içerisinde taşımıştır. Çarmıha gerilme ya
da et kafalı figürlerinde şiddetin boyutlarını gözler önüne serer. Ancak buradaki
şiddetin savaşın ya da tarihi olaylarla bir ilgisi yoktur. Ölüme yakın olan, ona ina-
nan sanatçının figürleri var olmanın acısı içerisinde ölüme haykırır. Ölüme yakınlı-
ğı açısından Kafka ve Beckett ile benzerlik gösterir. Üçü de protezi, dehşeti, sakat-
lanmayı, düşüşü yaşamış ama buna direnen asla iflah olmayacak zorluklarla müca-
dele içerisinde olan karakterleri meydana getirmişlerdir (Delluze, 2009, s.63). Ya-
şama ve acıya yeni bir gülme, kahkaha geliştirip ölüme karşı coşku, bilinçli olma
halini karakterlerine empoze etmişlerdir. Ölüme ve acıya yaklaşımı bakımından,
Goya ve William
Black’nın grotesk yaratıklarından, Bosch’un karanlık, ürkütücü cehennem at-
mosferlerinden oldukça etkilenen Bacon çalışmalarıyla başta yeni figürasyon akı-
mını, Lucian Freud, Velickovic, Rebeyrolle ve Jenny Saville gibi sanatçılar üzerin-
de derin etkiler bırakmıştır.
Sinemadan etkilenen, yönetmenleri de etkileyen ressamın en büyük arzuların-
dan biri film yapmak olmuştur. Bu isteğini yerine getiremese de ölmeden önce bir
Bilimsel Eksen-Sicientific Axis-Научный Меридиан/Yıl-Year-Год 2017/Sayı-Number-Число 20
71
filmde yer almıştır. Sinema ile yakından ilgilenen çok yönlü bir kişiliği olan Fran-
cis Bacon, John Maybury ‘nin Love id the Devil: Study for a Portrait of Francis
Bacon (1998) adlı filmde de bizzat kendisini canlandırmıştır. Resimlerini nasıl
kurguladığını gösterdiği film ayrıca sanatçının özel hayatından da izler taşır. Ba-
con, bilim kurgu filmlerinden, korku filmlerinin yapılmasında ve çoğu nevi şahsına
münhasır yönetmenin üzerinde derin etkiler bırakmış, katkıda bulunmuştur. Resim-
lerinde eti/teni inorganik, bio-mecha halleriyle özgün ifadesiyle sunmasıyla, sine-
madan videoart çalışmalarına, dijital fotoğrafçılıktan transmedya çalışmalara kadar
çoğu sanatçının üzerinde Bacon’un etkilerini görmek mümkün. 21. Yüzyılda da
gotik, grotesk öğeleri kullanan, sanatçılar için öncü referans Francis Bacon olmak-
tadır.
KAYNAKÇA
DAVENPORT, Richard, Gotik, Dost Kitabevi, Ankara, 2005
DELEUZE, Gilles, Francis Bacon: Duyumsamanın Mantığı, Norgunk Yayıne-
vi, 2009, İstanbul
Lynton, Norbert, Modern Sanatın Öyküsü, Remzi Kitabevi, İstanbul 2004
Odell, Colin, Blanc le Michelle, David Lynch, Kalkedon, 2012
OLSON, Greg, David Lynch Beautiful Dark, The Scarecrowe Press. İnc. İngil-
tere, 2008
SHEEN, Erica, DAVİSON Anetta, The Cinema of David Lynch : American
Dreams, Nightmare Visions, Wallflower Press, 2004, İngiltere
TURHANLI, Halil, Gerçekliğe ve Geleneğe Karşı, Encore , Yayınevi, İstanbul,
2015
Sanat Dünyamız Sayı: 152, YKY, İstanbul, 2014
Sanat Dünyamız: Melankoli, Sayı: 56, YKY, İstanbul, 1994
Nalan Yılmaz: Francis Bacon,
http://lebriz.com/pages/lsd.aspx?lang=TR§ionID=1&articleID=744>(5.10.
2012)
http://en.wikinoticia.com/entertainment/Movies/56116-matches-artists-francis-
bacon-theater-and-film-work-in-the
http://www.eeraserhead.com/Eraserhead_Francis_Bacon.html
http://drum.lib.umd.edu/bitstream/1903/8925/1/umi-umd-5970.pdf
http://www.chronologicalsnobbery.com/2007/11/batman-joker-and-francis-
bacons-figure.html
Dostları ilə paylaş: |