Microsoft Word daromad va almashtirish samarasi doc



Yüklə 1,18 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə7/10
tarix12.02.2022
ölçüsü1,18 Mb.
#83714
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
7 – chizma.  

Past  sifatli  tovarlar  uchun  daromad  va  almashtirish  samarasi 

Grafikda    absissa    o'qiga    past    sifatli    tovar,    ordinata    o'qiga    normal  

sifatli  tovar  joylashtirilgan.  U

1

  befarqlik  egri  chizig'i  RS  byudjet  chizig'iga  



uringan    A    nuqtada    iste'molchi    past    sifatli    tovardan    F

1

    miqdorda    sotib  



oladi.  Agar  past  sifatli  tovar  narxi  arzonlasa,  byudjet  chizig'i  RT  holatga  

o'tadi.  Bu  holatda  iste'molchi  past  sifatli  tovardan  ko'proq  sotib  oladi.  Past  

sifatli  tovar  narxi  arzonlagani  sababli  puli  baribir  ortib  qoladi  va  normal  

tovardan    ham    ko'proq    sotib    oladi.    Bu    holatda    U

2

    befarqlik    egri  



chizig'ining    RT    byudjet    chizig'iga    uringan    B    nuqtada    optimal    tanlov  

majmuasiga  ega  bo'ladi   va   past  sifatli   tovardan   E   miqdorda  sotib  oladi.  

Demak,  almashtirish  samarasi  F

1

E  musbat  ishorali.   



Agar  iste'molchi  daromadi  kamaysa,  byudjet  chizig'i  pastga  tushadi.  

Bu  holatda  iste'molchining  tanlov   majmuasi  U

1

  befarqlik  egri  chizig'ining  



yangi  byudjet  chizig'i  bilan  kesishgan  C  nuqtani  tashkil  qiladi.  Bu  holatda  

past  sifatli  tovardan  F

 miqdorda  iste'mol  qilinadi.   




16 

 

Daromad    pasayganda    past    sifatli    tovarning    iste'mol    miqdori  



ko'paymoqda,  daromad  ko'payganda  iste'mol  miqdori  kamaymoqda.  Demak,  

daromad    samarasi    manfiy    ishorali,    bundan    kelib    chiqadiki,    umumiy  

samarani  topish  uchun  almashtirish  samarasidan  daromad  samarasini  ayirish  

kerak. 


Giffen  tovarlar  uchun  daromad  va  almashtirish  samarasi 

Talab    qonuniga    muvofiq,    tovarlarning    narxi    oshsa,    ularga    bo’lgan  

talab   miqdori  kamayadi.  Masalan,  agar  “Lasetti”   avtomashinasining    narxi  

10 000 000  so’m    bo’lib    qolsa,    unga    bo’lgan    talab    miqdori    keskin    ortib  

ketadi,    agar    100 000 000  ga    ko’tarilsa,    unga    talabgorlar    soni    keskin  

kamayib  ketadi. 

Lekin,  shunday  tovarlar  ham  borki,  agar  ularning  narxi  ortsa,  ularga  

bo’lgan    talab    miqdori    kamaymaydi,    balki    ortadi.    Bunday    tovarlarga  

birinchi  bo’lib,  ingliz  iqtisodchisi  Robert  Giffen  e’tibor  bergan.   

Irlandiyada    baholarni    o’rganayotib,    Giffen    shunday    hodisaga    duch  

keladi.    O’sha    yili    Irlandiyada    kartoshka    hosili    yaxshi    bo’lmaydi,    va  

tabiiyki,    kartoshkaning    narxi    ko’tarilib    ketadi.    Lekin    aholi    orasida  

kartoshkaga  bo’lgan  talab  miqdori  ortib  ketgan.  Bunga  sabab,  irlandiyada  

kam  daromadli  aholining   asosiy   qismi   kartoshka    iste’mol   qilgan    va   ular  

kartoshka    hosili    yaxshi    bo’lmaganini,    narxning    yana    ham    ko’tarilishi  

mumkinligini    eshitgach,    iloji    boricha    ko’proq    kartoshka    sotib    olishga  

harakat  qilishgan. 

Kam    daromadli    aholi    iste’mol    qiladigan    va    talab    miqdori    narx  

ortganda  ortib,  kamayganda  kamayadigan  tovarlar  giffen  tovarlar  deyiladi.  

Bunday  tovarlarga,  kartoshka,  buxanka,  makaron  misol  bo’lishi  mumkin.   

Bunday    tovarlar    uchun    talab    chizig’ining    o’zgarishi    “Giffen  

paradoksi”  deb  ataladi  va  quyidagicha  bo’ladi. 




17 

 

 




Yüklə 1,18 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə