Microsoft Word Dede Qorqud-2014-4 esas

Dədə Qorqud  ●  2014/IV                                                                                                                                         69 

 

 

ƏDƏBİYYAT 

 

1. 

Алавия М. Ўзбек халқ маросим қўшиқлари. - Тошкент: Фан, 1974.  

2. 

Алавия М. Ўзбек фольклорида ўлан жанри // Ўзбек фольклоршунослиги 

масалалари. - Тошкент: Фан, 2010. - Б.63-80. 

3. 

Асрларга  тенгдош  қўшиқлар.Тузувчилар:  Ж.Эшонқулов,  И.Абдураҳ-

монов. - Тошкент, 1991. - Б.73-79. 

4. 

Гулёр. Фарғона халқ қўшиқлари. Тўпловчи: Ҳ.Раззоқов. - Тошкент: Ада-

биёт ва санъат нашриёти, 1967. 

5. 

Имомназарова  Ш.  Ўзбек  фольклоршунослигида  ўлан  жанрининг  ўрга-

нилиши  тарихи  //  Филология  ва  усулиёт  масалалари.  2-китоб.  -  Бухоро:  “Бухоро” 

нашриёти, 2010. – Б.158-161. 

6. 

Ираг- Кэркек байатилари. - Бакы, 1984. 

7. 

Келиной  қўшиқлари.  Халқ  қўшиқлари  ва  термалари.  Тўпловчи  ва 

нашрга тайёрловчи: О.Собиров. - Тошкент: Адабиёт ва санъат нашриёти, 1983. 

8. 

Мадаминов А. Узлат ўлани ҳақида // Ўзбек тили ва адабиёти. - 1967. – 1-

сон. - Б.59-62. 

9. 

Mirzayev  T.,  Safarov  O.  O’zbek  xalq  og’zaki  ijodi  xrestomatiyasi.  –  Tosh-

kent: Aloqachi, 2008.  

10.  Остонаси тиллодан (тўй қўшиқлари). Тузувчилар: М.Мирзаева, А.Муса-

қулов. - Тошкент: Фан, 1992. 

11.  Оқ  олма,  қизил  олма.  Ўзбек  халқ  қўшиқлари.  Ёзиб  олувчи  ва  нашрга 

тайёрловчи: М.Алавия. - Тошкент: Адабиёт ва санъат нашриёти, 1972.  

12.  Саримсоқов  Б.  Ўлан//Ўзбек  фольклори  очерклари.  1-том.-  Тошкент: 

Фан, 1988. - Б.194-197. 

13.  Тўй  муборак  ёр-ёр.  Тўпловчи  ва  нашрга  тайёрловчи:О.Сафаров.-Тош-

кент: Маънавият, 2000.  

14.  Халқ  дурдоналари.  Афғонистон  ўзбеклари  фольклоридан  намуналар. 

Нашргатайёрловчи: Файзулла Аймоқ. - Тошкент: Адабиёт ва санъат, 1986.  

15.  Шомаматов Н. Ўлан жанрининг ўзига хос хусусиятлари // Ўзбек тили ва 

адабиёти. - 2004. - 3-сон. - Б.47-50. 

16.  Шомаматов  Н.  Ўлан  жанри  ҳақида  баъзи  мулоҳазалар  //Фольклоршу-

нослик. 1-китоб. - Навоий, 2003. - Б.75-82. 

17.  ЎзР ФА Алишер Навоий номидаги Тил ва адабиёт институти Фольклор 

архиви. Инв. №9211. 

18.  Hodi  Zarif.  O’zbek  folklori.  Pedagogika  institutlari  uchun  xrestomatiya.  - 

Toshkent, 1939. 

 

 

Azərbaycancaya uyğunlaşdıranı Afaq Xürrəmqızı 

Çapa tövsiyə edən: Fil.ü.f.d. Əfzələddin Əsgərov 

 

---

Dədə Qorqud  ●  2014/IV                                                                                                                                         70 

 

Səadət MUSTAFAYEVA

 

AMEA Folklor İnstitutunun böyük elmi işçisi 

e- mail: [e-mail] 

 

ZƏNGİLAN FOLKLOR MÜHİTİNDƏ BAYATILAR 

Xülasə 

Azərbaycan  folkloru  coğrafiyasını  bir  xalçaya  bənzətsək  onun  ən  əlvan  naxışı  bəlkə  də 

Zəngilan  olar.  Çünki  bu  bölgə  başdan-ayağa  ənənəvi  mədəniyyət  ocaqları  ilə  zəngindir.  Digər 

zəngin folklor mühitləri kimi Zəngilan folklorunda da bayatı janrı aparıcı mövqeyə malikdır. 

Açar sözlər: Zəngilan, bayatılar, folklor, Sarı Aşıq 

 

BAYATIS (QUATRAINS) IN ZANGILAN FOLKLORE SPHERE 

Summary 

If  we  imitate  Azerbaijan  folklore  geography  to  a  carpet  of  course  Zangilan  will  be  the 

best colourful pattern in it. Because this region is rich with the fires of traditional culture in all. 

As the other rich folklore sphere in Zangilan folklore the quatrain genres are in the leading po-

sition. 

Key words: Zangilan, bayati (quatrains), folklore, Sari Ashig  

 

БАЯТЫ В ЗАНГИЛАНСКОЙ ФОЛЬКЛОРНОЙ СРЕДЕ 

Резюме 

Если  сравнить  азербайджанскую  фольклорную  географию  с  ковром,  то  самым 

красочным его узором стал бы Зангиланский регион. Потому, что этот регион повсемест-

но  богат  очагами  национальной  культуры.  Как  и  в  других  фольклорных  средах,  так  и  в 

Зангеланской среде жанр баяты является ведущим звеном. 

Ключевые слова: Зангилан, баяты, фольклор, Сары Ашыг  

 

Məsələnin  qoyuluşu.  Bayatılar  xalqın  kədərini,  sevincini,  hiss  və  hə-

yəcanlarını  poetik  formada  əks  etdirir.  Azərbaycanın  bütün  bölgələrində  ağbir-

çək analarımız, nənələrimiz uşaqlarımızı bayatı ilə oxşamış, igidlərini bayatı ilə 

öymüş, hətta ən kədərli anlarında qəlblərini  boşaltmaq üçün bayatı çağırmışlar. 

Bayatı xalqımızın toyunda da, yasında da ifa olunan ən zəngin fonopoetikadır. 

 

Xalq  içərisində  ən  geniş  yayılmış  folklor  janrlarından  biri  olan  bayatılar 

Azərbaycan xalq ədəbiyyatında öz fəlsəfi məzmunu ilə əsas yerlərdən birini tu-

tur. Xalq şerinin başqa növlərindən formaca fərqlənən bayatılar bu gün də öz ak-

tuallığını  qoruyub  saxlamaqdadır.  Hər  bir  xalqın  tarixini,  mədəniyyətini  öyrən-

mək üçün o xalqın  folklor  incilərini öyrənmək çox vacibdir. Xalqın ağıl  süzgə-

cindən keçirdiyi folklor nümunələrinə isə hər bir oxucunun ehtiyacı vardır. 

Bayatı  və  müxtəlif  lirik  əsərlər  onların  əbədiləşmiş  ifadəsi  tək  bu  gündə 

orijinallığı ilə diqqəti cəlb edir. 

Bayatılar şifahi xalq ədəbiyyatından yazılı ədəbiyyata keçərək bu günümü-

zə qədər gəlib çatmışdır. Bayatılar xalqımıza məxsus olan həm ülvi, həm də bə-

şəri  duyumları  özündə  toplamışdır.  Bayatılar  xalqımızın  keçmişi,  eynilə  də  dü-

nəni və bu günüdür. 

---