Microsoft Word Hazir secilmis eserleri mir celal doc

41 
 
- Nə olub, dadaş, nə xəbərdir? - deyə o, yoldan ötənlərə baxmaq üçün 
yerindən boylandı. Yemiş tağları gözünə bir təhər gəldi. Diqqət edəndə 
şübhəsi artdı. Yerindən sıçradı. Şalvarı dizinə çəkib yüyürdü. 
Yanılmırdı, bellədiyi Carco yemişlərindən biri də qalmamışdı. Ləklər 
ələk-vələk edilmişdi. Tağlar güllələnmiş igid kimi üzü üstə  sərilmişdi. 
Gözünə inanmadı. Bir də yoxladı,  əli ilə tağları çevirdi, ayağı ilə torpağı 
eşələdi. Onun arasına baxdı. 
- Yox, - dedi, - bostanı pozublar! 
Yoldan ötənlərdən şübhələndi. Yol üstünə qaçdı. Orada gülə-gülə araba 
sürən və at üstündə qucağına quzu alıb aparan kəndlilərdən başqa kimsəni 
görmədi. Qayıtdı. Tapdığa xəbər vermək üçün ləkin qırağında səsləndi: 
- Dadaş, ay Kərbəlayı dadaş, hey!.. 
Onun səsini eşidən kimi Tapdığın dodaqlarında təbəssüm oynadı: "Hə, - 
dedi, - dostumun canına isti keçir ha!.. - O yenə  eşitməməzliyə vurub 
qalxmadı. - Qoy lap özü gəlsin, çağırsın". 
Durmuş mərzi keçib gəldi. Qardaşını yatan gördükdə qışqırdı: 
- Ay dadaş, nə yatmısan, evimi yıxıblar, dur görək bu nə işdir! 
Tapdığı bostana apardı. Ayaqlanan ləkləri, pozulan tağları bir-bir 
göstərib, yana-yana dedi: 
- Gör, bir gör! Gör namərd oğlu malımı  nə günə salıb! Buna bax sən 
allah! Bu tağların hər birində beş-altı yemiş var idi. Biri bir oğula dəyərdi... 
Saxlamışdım el dağdan qayıdana. Vay köpək oğlu, toxumluqları da 
yolubdur. Sənin atan gorbagor olsun! 
Tapdıq baxırdı, özünü heyrətli göstərməyə çalışaraq dedi 
- Heyif! Heyif zəhmətinə!.. Ay canım, səndə də günah var axı! 
Bostanda yatmısan, niyə ayıq olmursan? Bilmirsən ki, oğrular gözdən 
tük çəkirlər? Mən o üzümü güc-bəla ilə saxlamışam. Gecələr yuxunu özümə 
haram eləmişəm. 
Boğazını biçən kədərinə baxmayaraq Durmuş Tapdığın "üzümü güc-
bəla ilə saxlamışam" sözünə içində istehza ilə güldü, öz-özünə dedi: "Ay 
saxladın ha!.." 
Tapdıq qardaşına təsəlli vərməyə çalışdı: 
- Eybi yoxdur, canın sağ olsun!.. 
- Heç sağ olmasın belə can ki, əməyinin məhsulunu itə-qurda verəcək... 
  

---

42 
 
- Eybi yoxdur. Oğru elə  həmişə  oğrudur. Sən yenə  əkəcəksən, yemiş 
yiyəsi olacaqsan. Amma oğru... 
Durmuş onun cümləsini bitirməyə macal vermədi: 
- Oğrunun namusu əllərdə qalsın!.. Axı buna zəhmət çəkmişəm, 
əlim qabar olub bel vurmaqdan. Xalqlar kimi muzdura, əmələyə 
əkdirməmişəm. Hər yemişə bir gecə yuxusuz qalmışam axı!.. 
Burada Kərbəlayı Tapdıq diksindi. 
Bayaqdan bəri atası, anası söyülürdü. Buna dözürdü, çünki qardaşıdır, 
söyürsə də, yarısı özünə gedir. Durmuş ağzını açıb, arvad söyüşü söyəndə 
kişinin namus damarı dimdik durdu, üzü qızardı, dodağı pörtdü, gözü 
bulandı, bəbəklərində, deyəsən, ildırım çaxdı. Durmuş isə bir də təkrar etdi: 
- Oğrunun namusu əllərə düşsün! Demirmi ki, bunun yiyəsi var?! 
Kərbəlayı Tapdıq qırx yeddi yaşa çatmışdı, heç vaxt belə üzüyuxarı 
namus söyüşü eşitməmişdi. Qan başına vurdu, ürəyinə alov doldu. Əlini 
xəncərin dəstəsinə atıb, qınından siyirmək istəyəndə, bir də qaşlarını çatıb 
fıkirləşdi: "Yaxşı, vursam, deyəcək: "Oho! Oğru sənsən ki!.." Yox, açıb 
ağartmaq lazım deyil..." Boğulmuş bir səslə dedi: 
- Nə lazım yemişdən ötrü namusa söyürsən? Yaxşı deyil! Eşidən olar... 
Durmuş gözünü pozulmuş  ləklərdən ayırmadan bir az da hirslənib, 
özündən çıxdı: 
- Necə yaxşı deyil! Mənim malımı yeyəni söyərəm də, o yana da 
keçərəm. Bu nə sözdür? 
Bu sözlər kürədə qızardılmış kömür kimi bir-bir Tapdığın ürəyinə dəyir, 
onu yandırıb yaxırdı. Ayrı vaxt olsaydı, Kərbəlayı Tapdıq ölüb-öldürməklə 
cavab verərdi. Amma indi vəziyyət elə idi ki, sükutdan başqa çarə yox idi. 
O, üz döndərib getdi. Bağına keçdi. Ayağının altında bir salxım  əzilmiş 
üzüm görəndə diksindi: 
- Niiih! 
Elə bildi ki, kim isə üzümü dərib, bağ yiyəsini görəndə tullayıb qaçıb. 
Bağın  ətrafına baxa-baxa tənəklərə yaxınlaşdı. Yaxınlaşdı, nə gördü! 
Tənəklər sağılmış qoyun kimi durub baxır. Yaylıq üzümü elə təmizləyiblər 
ki, deyərsən günün günorta çağı buradan bir dəstə oğru keçib. Bir zingirə də 
üzüm qalmayıb. Salxımlardan qırılan gilələr ləkin içindəki çuxurlara 
tökülüb.  Tənəklərin yoluq yarpaqları sallanır, 
  

---

43 
 
budaqlar, soyulmuş adam kimi mat-məyus, boynu çiynində baxır, 
salxımların saplaq yeri göz yaşı tökür. 
Tapdıq, arxası getmiş  və evi yıxılmış ata kimi halsızca diz çökdü. 
Tərpənməyə taqəti qalmadı. Ağır-ağır nəfəs aldı, güclə qışqıra bildi: 
- Gəlin hay, gəlin hay! Gəlin!.. 
 
4 
 
Zərər görənlər kənd sovətinə  gəldilər. Hər ikisi zərərini dedi, əhvalatı 
danışdı. Katib akt yazdı və soruşdu: 
- Kimə gümanınız gedir? 
Durmuş  Ağcanın oğlunu dedi. Kərbəlayı Tapdıq isə Danqır Abası 
yazdırdı. 
Katib yenə soruşdu: 
- Nə bilirsiniz, bəlkə ikisini də bir adam dərib? Tapdıq etimadla cavab 
verdi: 
- Yox, mənim bağımı ayrı adam dərib. 
- Nədən bilirsən? 
- Bilirəm! 
- Bilirsən, bəs niyə oğrunu açıq göstərmirsən? 
- Yox ey, yadımdan çıxdı, bilmirəm! Bilmirəm, yemiş  oğurlayanın 
atasına lənət! 
Məsələni aydın etmək çətin oldu. Danqır Abas həbsdə imiş, Ağcanın 
oğlu isə bir ay imiş ki, kənddə yox imiş.  İş sovetə tapşırıldı, təhqiqata 
verildi. 
 
5 
 
Üç gün sonra, axşamüstü milis Qələndər Quliyev sədrin yanına gəldi. 
- Dur bir tez vağzala çıxaq! - dedi. 
- Yorulmuşam, yenicə  xırmandan gəlmişəm, qılçam gizildəyir, qoy 
dincəlim, - deyə kənd sovetinin sədri cavab verdi. 
- Yox, iş var, gedək! 
- Mən ölüm, qoy bir nəfəsimi dərim! 
- Yox ey, iş var. Tez ol! Qəribə bir iş görəcəksən. 
  

---