Microsoft Word ihyo ilm ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
141
«Allohning sizlarga bergan ne’matini va: «Eshitdik va itoat qildik», degan 
paytingizda sizlar bilan bog‘lagan ahd-paymonini eslangiz»
(Moida surasi, 7-
oyat);
«Qasamki, Biz Qur’onni zikr-eslatma olish uchun oson qilib qo‘ydik. Bas, biron 
eslatma-ibrat oluvchi bormi?»
(Qamar, 17-oyat). Bu oyatning zikr-eslatma deb 
nomlanishi haqiqatdan yiroq ish emas. Eslatma ikki xil bo‘ladi: 1. Xotirga kirgan, keyin 
unutilgan narsani eslash. 2. Fitratda yashirin bo‘lgan narsani yodga olish. Bu hol basirat 
ko‘zi bilan qaragan kishiga oson, ammo ochiq-ayon narsaga emas, eshitganiga taqlid 
qilish bilan qanoatlanadigan kishiga og‘irdir. Shuning uchun ham uni mana shunday 
oyatlar qarshisida yo‘ldan toyayotganini, eslash va nafslarning iqrori ta’vilida turli-tuman 
odatlarga yo‘l qo‘yayotganini, xabarlaru oyatlarda turfa ziddiyatli xayollarga 
berilayotganini ko‘rasan. Bu hol unga g‘olib kelib, hatto unga mensimay qaraydi, uni 
ziddiyatli deb e’tiqod qiladi. Uning holati ko‘zi ojiz kishining bir hovliga kirib, terib 
qo‘yilgan idishlarga turtinib, «Bular qanday idishlar bo‘ldi? Yo‘ldan olib, joy-joyiga qo‘yib 
qo‘yilmaydimi?» deganiga o‘xshaydi. Unga: «Idishlar o‘z o‘rnida turibdi, kamchilik 
sizning ko‘zingizda», deyish lozim bo‘ladi. Basiratdagi kamchilik esa, ko‘zning ojizligidan 
ko‘ra ulkanroqdir. Zero, nafs chavandozga, badan otga o‘xshaydi. Chavandozning ko‘rligi 
otning ko‘rligidan zararliroqdir.
Botinning basirati zohir basiratiga o‘xshagani uchun Alloh taolo aytadi:
«(Payg‘ambarning) ko‘ngli ko‘rgan narsasini inkor etmadi»
(Najm surasi, 11-
oyat);
«Shunday qilib, Ibrohimga (o‘zi hujjat qilib olishi) va aniq ishonuvchilardan 
bo‘lib qolishi uchun osmonlar va yer mamlakatlarini ko‘rsaturmiz»
(An’om 
surasi, 75-oyat). Basiratning ziddini esa ko‘rlik deb nomladi: