425
defektoloqlar, loqopedlər, istehsalat təlimi ustaları, praktik psixoloqlar, sosioloq-pedaqoqlar,
məktəb uşaq birliklərinin rəhbərləri, metodistlər, təhsil müəssisəsinin dərnək və musiqi
rəhbərləri, təhsil müəssisəsinin elmi işçiləri, bilavasitə pedaqoji proseslə məşğul olan
mühəndis-texniki, tədris-köməkçi işçilər, dayələr, təlimatçılar, təhsil müəssisəsinin
kitabxanaçıları, nəşriyyat-redaksiya işçiləri, təhsili idarəetmə orqanlarının aparıcı struktur
bölmələrinin əməkdaşları, təhsil müəssisələrinin və orqanlarının təlim-tərbiyə işi ilə məşğul
olan rəhbərləri, təhsil müəssisəsində çalışan konsertmeystrlər və məşqçilər, sosial müdafiə,
səhiyyə və digər orqanların bilavasitə pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olan işçiləri;
-valideynlər
və
ya
digər
qanuni
nümayəndələr;
-təhsili
idarəetmə
orqanları
və
bələdiyyələr;
-təlim-tərbiyə prosesində iştirak edən digər fiziki və hüquqi şəxslər.
Təhsilalanların
hüquq
və
və
zifə
lə
ri
Təhsilalanların hüquq və vəzifələri Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına,
Təhsil haqqında Qanuna və digər normativ hüquqi aktlara, Azərbaycan Respublikasının
tərəfdar
çıxdığı
beynəlxalq
müqavilələrə
uyğun
müəyyən
edilir.
Bütün təhsil müəssisələrinin təhsilalanları və məzunları bərabər hüquqlara malikdirlər.
Təhsilalanların
hüquqları
aşağıdakılardır:
-qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada təhsil müəssisəsinə qəbul olunmaq;
-təhsil müəssisəsini, təhsilin istiqamətini, ixtisası, təhsilalma formasını və təhsil dilini
sərbəst
seçmək;
-dövlət
təhsil
standartlarına
uyğun
keyfiyyətli
təhsil
almaq;
-müvafiq qaydada təhsilin təmayülünü, təhsil proqramlarını və sinifdənkənar
məşğuliyyəti
seçmək;
-ali təhsil müəssisəsinin tədris planlarına uyğun olaraq tədris fənlərini, semestrlər üzrə
kreditlərin
miqdarını,
təhsilverənləri
və
tyutorları
sərbəst
seçmək;
-təhsil müəssisəsinin mövcud infrastrukturundan (tədris-istehsalat, elmi tədqiqat,
informasiya, mədəni-məişət, idman, sağlamlıq mərkəzlərindən, kitabxanalardan və s.)
istifadə
etmək;
-müəyyən
edilmiş
qaydada
təhsil
müəssisəsini
və
ixtisasını
dəyişmək;
-elmi
tədqiqat
fəaliyyəti
ilə
məşğul
olmaq;
-fasiləsiz
təhsil
almaq;
-sağlamlıq üçün təhlükəsiz və zərərsiz təhsil şəraiti ilə təmin olunmaq;
-insan ləyaqətini və şərəfini alçaldan, insan hüquqlarına zidd hərəkətlərdən müdafiə
olunmaq;
-müəyyən edilmiş qaydada təhsil müəssisəsində təhsilini müvəqqəti dayandırmaq;
-müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada biliyinin yenidən
qiymətləndirilməsini
tələb
etmək;
-dövlət orta peşə-ixtisas təhsili pilləsində və ali təhsilin hər bir səviyyəsində
qanunvericiliyə
uyğun
olaraq
yalnız
bir
dəfə
pulsuz
təhsil
almaq;
-dövlət və bələdiyyə ümumi təhsil müəssisələrində dərsliklərlə pulsuz təmin olunmaq;
-təhsil prosesinin təşkilində və idarə olunmasında fəal iştirak etmək, öz fikir və
mülahizələrini
sərbəst
ifadə
etmək;
-təhsil müəssisəsinin elmi, ictimai, sosial və mədəni həyatında, elmi cəmiyyətlərin,
426
dərnəklərin, assosiasiyaların, birliklərin və digər təşkilatların yaradılmasında iştirak etmək,
eləcə
də
ölkə
və
beynəlxalq
səviyyəli
belə
təşkilatlara
üzv
olmaq;
-elmi-praktik konfransların, seminarların, yığıncaqların və görüşlərin, habelə təhsil
həyatı
ilə
bağlı
digər
tədbirlərin
keçirilməsində
iştirak
etmək;
-qanunvericilikdə
nəzərdə
tutulmuş
digər
hüquqları
həyata
keçirmək.
Təhsil müəssisəsində qanuvericiliklə müəyyən edilmiş hallar istisna olmaqla,
təhsilalanların təhsil prosesi ilə bağlı olmayan işlərə və tədbirlərə cəlb edilməsinə yol
verilmir.
Təhsilalanların
və
zifə
lə
ri
aşağıdakılardır:
-dövlət təhsil standartlarına uyğun bilik, bacarıq və vərdişlərə yiyələnmək;
-pedaqoji
işçilərin
şə
rəf
və
ləyaqətinə
hörmətlə
yanaşmaq;
-təhsil
müəssisəsinin
nizamnaməsinin
tələblərinə
riayət
etmək;
-dövlət,
cəmiyyət,
ailə
və
özü
qarşısında
məsuliyyətini
dərk
etmək;
-təhsil sahəsində qanunvericiliyin tələblərinə, etik normalara və təlim-tərbiyə prosesi ilə
bağlı
qaydalara
ə
məl
etmək;
-qanunvericilikdə
nəzərdə
tutulmuş
digər
vəzifələri
yerinə
yetirmək.
Təhsilverənlərin
hüquq
və
və
zifə
lə
ri
Təhsilverənlərin hüquq və vəzifələri Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası,
Təhsil haqqında Qanun və digər normativ hüquqi aktlar, Azərbaycan Respublikasının
tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələr, təhsil müəssisəsinin nizamnaməsi və daxili intizam
qaydaları, eləcə də işəgötürənlərlə təhsilverənlər arasında bağlanılan əmək müqavilələri ilə
tənzimlənir.
Təhsilverənlərin
hüquqları
aşağıdakılardır:
-normal əmək, elmi-pedaqoji iş və təhsil şəraiti, müasir standartlara cavab verən
texnologiyalarla
təmin
olunmaq;
-təhsil müəssisəsinin nizamnaməsinə uyğun olaraq təhsil prosesinin təşkilində və idarə
olunmasında
fəal
iştirak
etmək;
-tədrisin
formasını,
metodlarını
və
vasitələrini
sərbəst
seçmək;
-şərəf
və
ləyaqətinə
hörmətlə
yanaşılmasını
tələb
etmək;
-təhsil müəssisəsində vəzifə tutmaq və müvafiq hallarda seçkili vəzifələrə seçmək və
seçilmək;
-ixtisasını artırmaq, yeni ixtisas almaq, staj keçmək, ixtisas və elmi dərəcəsini
yüksəltmək;
-müəyyən edilmiş hallarda və qaydada mükafatlandırılmaq və təltif olunmaq;
-təhsil müəssisəsində uzun müddət qüsursuz çalışan və onun elmi-pedaqoji həyatında
mühüm xidmətləri olan professorlara aylıq əmək haqqı və əlavələr, digər güzəştlər və
imtiyazlar saxlanılmaqla, akademik və inzibati vəzifədən azad olunmaq şərti ilə məsləhətçi-
professor
vəzifəsini
tutmaq;
-qanunvericilikdə
nəzərdə
tutulmuş
digər
hüquqları
həyata
keçirmək.
Təhsilverənlərin
vəzifələri
aşağıdakılardır:
-təhsil sahəsində dövlət siyasətinin həyata keçirilməsində iştirak etmək;
-təhsil
proqramlarının
mənimsənilməsini
təmin
etmək;