Microsoft Word Ishlab chiqarish iqtisodiyoti doc

Ishlab chiqarish tizimi: elementlari, maqsadi va vazifalarining 
mohiyati. 
Funksional tizimi jarayonida ishlab chiqarish tizimi – (mahsulot 
va xizmatlarni hosil qilish uchun, mehnatkashlardan, mehnat qurollari va 
predmetlari va boshqa elementlardan tashkil topgan alohida sinf tizimidir. 
Ishlab chiqarish tizimi birinchi o’rinda mexanizmlar guruhi (jihozlar, 
apparatlar va  boshqalar)ni yuritishdagi (operator, mashinist va boshqalar) 

---

 
9
xodimlar sifatida qurish mumkin. Har bir mexanizm va unda ishlovchi xodim, 
«odam – mashina» tizim elementi sifatida aks etadi, bunda tizim ikki o’zaro 
bog’liq va o’zaro ta`sir elementlaridan tashkil topadi.  
Yuqori darajali va tartibli tizim bo’lib sexlar, tarmoqlar hisoblanadi. 
Ishlab chiqarish tizimida ishlab chiqarish jarayonlari amalga oshadi. 
Ularni asosiy va ifodalovchi qismi bo’lib, ishchini mehnat quroli va mehnat 
predmetiga ta`sir etib, mehnat mahsulotiga aylantirish, ya`ni tayyor mahsulot 
olish, texnologik jarayonlar hisoblanadi.  
Ishlab chiqarish tizimining elementlari deb odamlar va moddiy 
ob`yektlar – mehnat, mehnat qurollari, mehnat predmetlari, mehnat 
mahsulotlari, shuningdek texnologiya, ishlab chiqarishni tashkil etishni 
aytamiz. 
Ishlab chiqarish tizimining strukturasi bu tashqi va ichki o’zgarishlarda 
o’zining xususiyatlarini saqlab qoluvchi va tizimning birligini ta`minlovchi 
elementlar majmui ularning mukammal bog’lanishlaridir.  
Ishlab chiqarish strukturasi rasmdagi ko’rinish bu invariant vaqtda 
elementlar fiksatsiyasi va o’zaro bog’lanishi. 
Ishlab chiqarish tizimi maqsadi va tahliliga qarab turlicha strukturalarda 
ko’rsatilishi mumkin (1.1-rasm). Masalan, asosiy vositalar, kadrlar, ishlab 
chiqarish strukturalari. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1.1-rasm. 
 
Ishlab chiqarish strukturasi yaxlitliga asosiy xususiyatlardan biri 
hisoblanadi. Barcha ishlab chiqarish elementlarining vazifalari bir maqsad 
tomon (mahsulotni tayyorlash, loyihalash) yo’naltiriladi.